Fabri, Honoré, Tractatus physicus de motu locali, 1646

Page concordance

< >
Scan Original
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
< >
page |< < of 491 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N1137F">
            <pb pagenum="34" xlink:href="026/01/066.jpg"/>
            <p id="N133DE" type="main">
              <s id="N133E0">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              Theorema
                <emph.end type="italics"/>
              47.
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N133EC" type="main">
              <s id="N133EE">
                <emph type="italics"/>
              Hinc maiora corpora putà onerariæ naues, licèt tardiſſimo motu ferantur,
                <lb/>
              cum in aliud corpus impinguntur maxima vi illud impellunt.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="N133F7"> Ratio eſt;
                <lb/>
              quia cum ſint plures partes impetus in pluribus partibus ſubiecti, &
                <lb/>
              omnes agant actione communi, non mirum eſt ſi maiorem effectum
                <lb/>
              producant, per Ax. 13. n. </s>
              <s id="N13400">2. </s>
            </p>
            <p id="N13404" type="main">
              <s id="N13406">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              Scholium.
                <emph.end type="italics"/>
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N13412" type="main">
              <s id="N13414">Vides primò in hoc caſu compenſari intenſionem ab extenſione; </s>
              <s id="N13418">
                <lb/>
              quippe quod præſtarent plures partes impetus in minore corporis mole
                <lb/>
              intenſæ; hoc idem præſtare poſſunt extenſæ in maiore mole. </s>
            </p>
            <p id="N1341F" type="main">
              <s id="N13421">Secundò ſicut maior moles aptior eſt ad motum imprimendum, & mi­
                <lb/>
              nùs apta ad recipiendum ita minor contrà aptior eſt ad recipiendum, &
                <lb/>
              minùs apta ad imprimendum. </s>
            </p>
            <p id="N13428" type="main">
              <s id="N1342A">Tertiò, Hinc corpora illa, quorum partes vel nullo vel modico nexu
                <lb/>
              copulantur, minimo ferè impulſu commouentur; </s>
              <s id="N13430">ſic aër & aqua mini­
                <lb/>
              mo flante vento agitantur, nubes pelluntur; </s>
              <s id="N13436">hinc tot procellæ tempe­
                <lb/>
              ſtateſque cientur; nec vlla eſt alia ratio, cur minima ferè venti vis, cui
                <lb/>
              modicum ſaxum reſiſtit, tantam aquæ, vel aëris molem commoueat, ni­
                <lb/>
              ſi quia cum partes illorum corporum nullo ferè nexu coniunctæ ſint vna
                <lb/>
              ſine alia moueri poteſt, quod in aqua gelu concreta minimè accidit. </s>
            </p>
            <p id="N13442" type="main">
              <s id="N13444">Quartò, Hinc ſi maxima rupes ita comminueretur vt tota in pulue­
                <lb/>
              rem ſeu ſabulum abiret, minima vis impreſſa particulas illas moueret. </s>
            </p>
            <p id="N13449" type="main">
              <s id="N1344B">Quintò, Hinc diuino penè conſilio factum eſt, vt partes terreſtris
                <lb/>
              globi arctiore fibula copulentur; </s>
              <s id="N13451">ne, ſi diſiunctæ eſſent, minimo flatu
                <lb/>
              diſpergerentur: vt videre eſt in puluere etiam grauiſſimo, qui ab aura
                <lb/>
              flant e diſpergitur. </s>
            </p>
            <p id="N13459" type="main">
              <s id="N1345B">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              Theorema
                <emph.end type="italics"/>
              48.
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N13467" type="main">
              <s id="N13469">
                <emph type="italics"/>
              Impetus, cuius motus non impeditur, non agit ad extrà.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="N13470"> Probatur per
                <lb/>
              Th. 44. hinc ſi aliud corpus affigas mobili à tergo, nullum impetum in
                <lb/>
              eo producet, cuius effectus, qui certè impetui ſingularis eſt, alia ratio
                <lb/>
              eſſe non poteſt; </s>
              <s id="N1347A">tam enim corpus eſt applicatum à tergo, quam in
                <lb/>
              ipſa fronte; & nihil eſt in vno, quod non ſit in alio, niſi quod in fronte
                <lb/>
              impedit motum, à tergo verò non impedit. </s>
            </p>
            <p id="N13482" type="main">
              <s id="N13484">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              Corollarium
                <emph.end type="italics"/>
              1.
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N13491" type="main">
              <s id="N13493">Hinc egregium paradoxon erui poteſt; </s>
              <s id="N13497">quod ſcilicet cauſa neceſſaria
                <lb/>
              etiam immediatè applicata, & non impedita in ſubiecto apto non agit; </s>
              <s id="N1349D">
                <lb/>
              quod videtur eſſe contra Ax. 12. vnde vt agat cauſa neceſſaria, debet
                <lb/>
              applicari debito modo; </s>
              <s id="N134A4">ſi agat in orbem, omnis applicatio ſufficiens
                <lb/>
              eſt: </s>
              <s id="N134AA">ſi verò agat tantùm per vnam lineam; </s>
              <s id="N134AE">certè applicari debet in ca
                <lb/>
              linea; alioquin non aget defectu debitæ applicationis. </s>
            </p>
            <p id="N134B4" type="main">
              <s id="N134B6">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              Corollarium
                <emph.end type="italics"/>
              2.
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N134C3" type="main">
              <s id="N134C5">Hinc etiam aliud paradoxon non minus iucundum; </s>
              <s id="N134C9">cauſa neceſſaria </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>