Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Table of figures
<
1 - 30
[out of range]
>
<
1 - 30
[out of range]
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
47
"/>
<
arrow.to.target
n
="
marg445
"/>
<
lb
/>
aut ſi adiiciatur aliqua conditio ſubiecto ſuperioris. </
s
>
<
s
>Ita vt non omnia hæc in ſubalternatione
<
lb
/>
requirantur, ſed vbi vna ex his conditionibus adſit, continuò ſubalterna exiſtat. </
s
>
<
s
>Illud optimè, ſi
<
lb
/>
vna conditio ſit ſatis ne plures inculcentur. </
s
>
<
s
>fruſtra enim multa afferuntur, ſi vnum ſit ſatis. </
s
>
<
s
>Nec
<
lb
/>
improbandum eſt, non omnes ſimul requiri, cùm difficile ſit in vniuerſis quas ſubalternas dici
<
lb
/>
mus, omnes has leges ſimul obſeruari. </
s
>
<
s
>Cæterùm mihi videtur Ariſtoteles vnicam tantummodò
<
lb
/>
formulam tranſitus indicaſſe, videlicet, vbi eiuſdem effectus, aut principij altera tradat quòd eſt,
<
lb
/>
altera verò cur ſit. </
s
>
<
s
>Adde quòd ſi phyſicus oſtendit eſſe ſubſtantias à materia liberas, ſiue ſint ſub
<
lb
/>
iectum primæ philoſophiæ, ſiue etiam principia, nil enim refert, immò magis idem efficietur. </
s
>
<
s
>ſi
<
lb
/>
principia fuerint, quo principia ſubiecto priora ſunt. </
s
>
<
s
>prima philoſophia phyſicæ ſubalterna erit:
<
lb
/>
quod nefas eſt. </
s
>
<
s
>& quanquàm ſuprà negatum eſt ſubiectum poſſe probari; at id ipſi non
<
expan
abbr
="
viderãt
">viderant</
expan
>
;
<
lb
/>
nec probationum genera diſtinguebant à viis in illa hypotheſi. </
s
>
<
s
>Quod ſi fortè probationem ex
<
lb
/>
cauſsis accipi velint, nulla ex iis tribus ſcientiis, prima, ſcilicet philoſophia, naturali & mathema
<
lb
/>
tica, ſubalternæ locum occupabit, quod mihi ſat eſt, illuc enim tendo, vt nullam ex his alteri ſub
<
lb
/>
alternam eſſe doceam. </
s
>
<
s
>quippe quòd ſingulæ ex his ſcientiis ſuas cauſſas impetrarint. </
s
>
<
s
>atque illas
<
lb
/>
quidem abſolutè, vt nulla alterius auxilium imploret, quantum ad illud ſpectat, quòd rationem
<
lb
/>
ſui ſubiecti reddere valeat. </
s
>
<
s
>Si verò continuum opponas, quod cum mathematicò ſubiiciatur, à
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg446
"/>
<
lb
/>
phyſico tractatur accuratiſsimè; reſpondebo continuum vtriuſque ſcientiæ proprium eſſe & ab
<
lb
/>
vtroque vt ſui ipſius proprium eſt explicari, neque enim reddit rationem phyſicus eius quanti
<
lb
/>
quod eſt ſeparatum à materia ſenſili, cuiuſmodi accipitur à mathematico: ſed reddit rationem
<
lb
/>
phyſicus eorum quæ inſunt in corpore cęleſti quod ab Aſtronomo ſpectatur, quia vtrobique cę
<
lb
/>
lum cum accidentibus ſenſilibus accipitur, & eorum quæ conſiderat medicus, quandò vtrique in
<
lb
/>
ſenſilium tractatione occupantur. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Conſimiliq́
">Conſimilique</
expan
>
. </
s
>
<
s
>modo mathematicus eorum reddit cauſſam quæ
<
lb
/>
docet opticus. </
s
>
<
s
>ſiquidem vtrique lineam mathematicam explorant. </
s
>
<
s
>Quòd ſi has tres principes
<
lb
/>
ſcientias exceperis, difficilè eſt negare id eſſe commune omnibus ſubalternis. </
s
>
<
s
>omnes enim
<
expan
abbr
="
tractãt
">tractant</
expan
>
<
lb
/>
res ſenſiles, aut mathematicas, aut etiam primæ philoſophiæ, quarum principia ſimpliciter à pri
<
lb
/>
mis illis ſcientiis exponuntur. </
s
>
<
s
>Neque mihi ſingulare videtur, immò commune, ſubiecto ſubalter
<
lb
/>
nantis addi aliquam conditionem in ſubalterna; ſed hoc neceſſarium eſt, mea quidem ſententia:
<
lb
/>
ſiquidem res ſimpliciter à tribus illis ſcientiis tractantur, à cęteris cum aliqua conditione, ſiue ea
<
lb
/>
ſit conditio contrahens ſubiectum ſuperioris ad pauciora ſubiecta, ſiue etiam ſit modus quo non
<
lb
/>
res ipſa, ſed rei notio reſtringitur. </
s
>
<
s
>Attulerunt & vnicam alij conditionem, nimirum, ſi altera rem
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg447
"/>
<
lb
/>
ſimpliciter tractet, altera verò cum habitudine ad opus, aut actionem. </
s
>
<
s
>vt geometer lineam ſimpli
<
lb
/>
citer: faber autem ferrarius lineam inferro cuiuſdam vſus gratia. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Nam cùm ille ſcientiæ quæ
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg448
"/>
<
lb
/>
conſiderant res ſimpliciter, habeant cauſſas ſui ſubiecti; reliquæ verò tractent ſenſilia ſolum, &
<
lb
/>
per ea cognoſcant,
<
expan
abbr
="
ſuarumq́
">ſuarumque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>rationum principia ab illis accipiant; ex hoc efficitur, vt ſiquando
<
lb
/>
cauſſas euentorum ſuorum perquirere velint, ad illas confugiant. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Ideoq́
">Ideoque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>artes & facultates om
<
lb
/>
nes erunt ſubalternæ: tres verò ſcientiæ ſubalternantes. </
s
>
<
s
>Et planè nulla ex his tribus ſcientiis ad
<
lb
/>
alteram confugit, vt cauſſas petat ſuorum theorematum, aut principiorum; ſed omnes ęquè pro
<
lb
/>
cedunt ex primis & maximè notis. </
s
>
<
s
>Equidem obſtruo id perpetuò apud Ariſtotelem, ſicuti men
<
lb
/>
tionem facit de ſubalternis artis exempla in medio ponere, & ex ingenio ſubalternarum conclu
<
lb
/>
di artes eſſe ex eo numero, quòd vbi vna doceat quòd eſt altera cur ſit, ea quę docet eſſe rem, ſub
<
lb
/>
alterna eſt. </
s
>
<
s
>Sed artes docent eſſe rem, cauſſas primas aſsignare non poſſunt. </
s
>
<
s
>Ergo artes ſunt ſub
<
lb
/>
alternæ. </
s
>
<
s
>At verò illud dubito, ſit'ne hæc cauſſa proxima & vt dici conſueuit, ratio formalis ſub
<
lb
/>
alternationis eſſe artem, ſeu ſpectare aliquid cum conditione, præſertim quòd id nunquàm non
<
lb
/>
modo expreſſum; ſed ne indicatum quidem fuerit ab Ariſtotele. </
s
>
<
s
>Quamobrem ego puto aliam
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg449
"/>
<
lb
/>
primam ſubalternationis cauſſam & rationem afferri poſſe, atque illam quidem à pręceptore no
<
lb
/>
ſtro ſignificatam. </
s
>
<
s
>Siquando vna rem eſſe per ſenſilia doceret, altera verò cur eſſet. </
s
>
<
s
>perſuadeor au
<
lb
/>
tem ad id credendum hoc argumento. </
s
>
<
s
>Nanque illa eſt ratio rei cuiuſpiam quæ ſimiles differen
<
lb
/>
tias illi communicat: Sed differentias ſubalternantibus & ſubalternis communicant differentiæ
<
lb
/>
eius, quòd eſt & cur eſt. </
s
>
<
s
>Ergo ratio ſubalternarum & ſubalternantium eſt, quòd ſit res & cur ſit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Propoſitio fidem ex eo ſumit. </
s
>
<
s
>quia ſimilis differentia in cauſſa ſimilem differentiam creat in effe
<
lb
/>
ctu. </
s
>
<
s
>Aſſumptio ſumitur ex Ariſtotele. </
s
>
<
s
>cùm docet ex eo ſubalternas eſſe ſimpliciter, vel quodam
<
lb
/>
modo. </
s
>
<
s
>quòd vna doceat cur hoc ſit ſimpliciter, ideſt reddat cauſſas maioris partis eorum quæ ac
<
lb
/>
cipiuntur in ſubalterna, vt apparet in phyſica & medicina; altera doceat aliqua ex parte, vt geo
<
lb
/>
metria, quòd vulnera rotunda tardius curentur. </
s
>
<
s
>Ex hoc ea neceſſariò naſcuntur. </
s
>
<
s
>quòd ſubalter
<
lb
/>
nans tradat cauſſas eorum quæ ſubalternæ ſupponuntur. </
s
>
<
s
>quòd fiat tranſitus de genere in genus,
<
lb
/>
dum ea quæ à ſubalternante oſtenſa ſunt, ad illa probanda transferuntur quæ in ſubalterna du
<
lb
/>
bitantur. </
s
>
<
s
>Cætera quæ tribuuntur ſubalternis, nil prohibet, opinor, eſſe per accidens, & aliun
<
lb
/>
de peti quàm à ratione ſubalternationis. </
s
>
<
s
>His ita conſtitutis ad propoſitum deſcendamus, &
<
lb
/>
doceamus ſit'ne phyſica ſubalterna primæ philoſophiæ. </
s
>
<
s
>Qui conditionis à Latinis impoſitas </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>