Alvarus, Thomas, Liber de triplici motu, 1509

Page concordance

< >
Scan Original
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
< >
page |< < of 290 > >|
    <echo version="1.0">
      <text xml:lang="la">
        <div xml:id="N10132" level="1" n="1" type="body">
          <div xml:id="N15C17" level="2" n="3" type="other" type-free="pars">
            <div xml:id="N15C22" level="3" n="1" type="other" type-free="tractatus">
              <div xml:id="N16349" level="4" n="5" type="chapter" type-free="capitulum">
                <p xml:id="N168C7">
                  <s xml:id="N168DD" xml:space="preserve">
                    <pb chead="Primi tractatus" file="0067" n="67"/>
                  tis ex vigeſimaſeptima concluſione.</s>
                </p>
                <p xml:id="N168E5">
                  <s xml:id="N168E6" xml:space="preserve">Quadrageſima concluſio </s>
                  <s xml:id="N168E9" xml:space="preserve">Si aliqua
                    <lb/>
                  potentia non variata mouetur per mediuꝫ vnifor­
                    <lb/>
                  miter difforme incipiendo ab extremo intenſiori:
                    <lb/>
                  talis potentia continuo velocius et velocius intē-
                    <lb/>
                  dit motū ſuum. </s>
                  <s xml:id="N168F4" xml:space="preserve">Patet / quia continuo velocius et
                    <lb/>
                  velocius decreſcit ſibi de reſiſtentia: igitur conti-
                    <lb/>
                  nuo velocius et velocius intendit motuꝫ ſuum </s>
                  <s xml:id="N168FB" xml:space="preserve">Pa­
                    <lb/>
                  tet conſequentia ex vigeſimaoctaua concluſione.</s>
                </p>
                <p xml:id="N16900">
                  <s xml:id="N16901" xml:space="preserve">Quadrageſimaprima ↄ̨̨cluſio </s>
                  <s xml:id="N16904" xml:space="preserve">Stat
                    <lb/>
                  duas potētias equales moueri per mediū vnifor­
                    <lb/>
                  miter difforme incipiendo ab extremo remiſſiori
                    <lb/>
                  eiuſdē medii ipſis et medio ſimplicter inuariatis
                    <lb/>
                  et tamē vnam moueri velocius altera </s>
                  <s xml:id="N1690F" xml:space="preserve">Probatur
                    <lb/>
                  hec concluſio et capio vnum mediū quadratū vni­
                    <lb/>
                  formiter difforme a non gradu vſ ad octauū vel
                    <lb/>
                  a certo gradu (in idē redit) / et volo /  a. et b. ſint due
                    <lb/>
                  potentie equales: et incipiat vna moueri ab extre­
                    <lb/>
                  mo remiſſiori per diametrū et alia per lineam re-
                    <lb/>
                  ctã ab eodem extremo: quo poſito ſic arguo a. et b.
                    <lb/>
                  mouebuntur: et a. non mouebitur tardius ipſo b.
                    <lb/>
                  nec eque velociter adequate: ergo velocius. </s>
                  <s xml:id="N16922" xml:space="preserve">Ma-
                    <lb/>
                  ior ptꝫ cum conſequentia. </s>
                  <s xml:id="N16927" xml:space="preserve">et minor probatur. </s>
                  <s xml:id="N1692A" xml:space="preserve">q2 ſi
                    <lb/>
                  mouerentur equaliter ſequeretur /  equales potē­
                    <lb/>
                  tie cum inequalibus reſiſtentiis equaliter mouerē­
                    <lb/>
                  tur / et per conſequens ab inequalibus proportio-
                    <lb/>
                  nibus equales motus proueniunt: quod eſt contra
                    <lb/>
                  primã ſuppoſitionē huius capitis et directe cõtra
                    <lb/>
                  opinionem. </s>
                  <s xml:id="N16939" xml:space="preserve">Sequela tamen probatur / quoniam
                    <lb/>
                  capto quocū pūcto diametri equaliter diſtante
                    <lb/>
                  ab angulo quadrati: hoc eſt a linea quadrati fa-
                    <lb/>
                  ciente angulum ſicut certus pūctus: eſt minoris re­
                    <lb/>
                  ſiſtentie quã pūctus exiſtens in linea recta equali-
                    <lb/>
                  ter diſtante cum ipſo. </s>
                  <s xml:id="N16946" xml:space="preserve">ergo ſequitur /  ſemꝑ a. ha-
                    <lb/>
                  bebit minorē reſiſtentiam / et per conſequens maio­
                    <lb/>
                  rem proportionem ad talem pūctū quã b. in pun-
                    <lb/>
                  cto ſibi correſpondente: et tamen per te a. et b. mo­
                    <lb/>
                  uentur equaliter: igitur ꝓpoſituꝫ. </s>
                  <s xml:id="N16951" xml:space="preserve">Q, aūt in tali
                    <lb/>
                  puncto diametri ſit ſemper reſiſtentia minor quã
                    <lb/>
                  in puncto ſibi correſpõdente ī linea directe / et per-
                    <lb/>
                  pendiculariter ꝓcedente ꝓbatur / quoniaꝫ ſemper
                    <lb/>
                  talis punctus plus diſtat a gradu ſūmo illius cor­
                    <lb/>
                  poris / quam punctus ſibi correſpondens in linea
                    <lb/>
                  directe et perpēdiculariter procedente. </s>
                  <s xml:id="N16960" xml:space="preserve">igitur ſem­
                    <lb/>
                  per in eo eſt minor reſiſtentia et per conſequens ꝓ­
                    <lb/>
                  portio maior </s>
                  <s xml:id="N16967" xml:space="preserve">Patet hec demonſtratio aſpicienti
                    <lb/>
                  figuram quadrataꝫ vniformiter difformē quo ad
                    <lb/>
                  reſiſtentiam / que ſit .a.b. et .c.d. et extremū remiſſiſ­
                    <lb/>
                  ſimū ſit .ac. et linea diametralis ꝑ quã a. mouetur
                    <lb/>
                  ſit .ad. et linea per quam mouetur b. ſit .cd.</s>
                </p>
                <figure xml:id="N16972" number="6">
                  <image file="0067-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/YHKVZ7B4/figures/0067-01"/>
                </figure>
                <p xml:id="N16976">
                  <s xml:id="N16977" xml:space="preserve">qua figura inſpecta patet facile ꝓpoſitum. </s>
                  <s xml:id="N1697A" xml:space="preserve">Et hec
                    <lb/>
                  de his concluſionibus in quibus ferme ſequutus
                    <lb/>
                  ſum calculatorem in capitulo de motu locali dem­
                    <lb/>
                  pta vltima quam adiunxi.</s>
                </p>
              </div>
              <div xml:id="N16983" level="4" n="6" type="chapter" type-free="capitulum">
                <head xml:id="N16988" xml:space="preserve">Sextum capitulum / in quo ponūtur
                  <lb/>
                alique obiectiones contra aliquas
                  <lb/>
                concluſiones ſuperioris capitis.</head>
                <p xml:id="N1698F">
                  <s xml:id="N16990" xml:space="preserve">COntra quintam concluſio-
                    <lb/>
                  nem arguitur ſic. </s>
                  <s xml:id="N16995" xml:space="preserve">per intenſionem et cre­
                    <lb/>
                  mētum alicuius reſiſtētie reſpectu dua­
                    <lb/>
                  rum potentiarum inequalium minor potentia ve­
                    <cb chead="Capitulum ſextum"/>
                  locius remittit motū ſuum quã maior: igitur ſex-
                    <lb/>
                  ta ↄ̨cluſio falſa. </s>
                  <s xml:id="N169A1" xml:space="preserve">Arguit̄̄ antecedēs et pono /  ſit a.
                    <lb/>
                  potētia vt .8. et b. potētia vt .4. et c. reſiſtētia vt 2.
                    <lb/>
                  et d. reſiſtētia vt vnū: et agat vtra illaꝝ potētiaꝝ
                    <lb/>
                  cū vtra illarum reſiſtentiarū: et creſcat c. reſiſten­
                    <lb/>
                  tia vt .2. vniformiter / quo ad vſ ſit vt .4. et d. reſiſtē­
                    <lb/>
                  tia itidem vniformiter creſcat / quo ad vſ ſit vt .4.
                    <lb/>
                  creſcat tamen reſiſtētia vt .2. in duplo velociꝰ quã
                    <lb/>
                  reſiſtentia vt vnū. </s>
                  <s xml:id="N169B2" xml:space="preserve">ita  quando reſiſtentia vt vnuꝫ
                    <lb/>
                  acquiſiuerit vnum gradum reſiſtentie: reſiſtentia
                    <lb/>
                  vt duo acquirat duos. </s>
                  <s xml:id="N169B9" xml:space="preserve">quo poſito ſic argumentor
                    <lb/>
                  b. potentia vt .4. velocius remittit motum ſuum
                    <lb/>
                  cū c. reſiſtentia vt .2. quã a. potentia vt .8. cum ea-
                    <lb/>
                  dem reſiſtentia vt duo. </s>
                  <s xml:id="N169C2" xml:space="preserve">igitur aſſumptum verum.</s>
                </p>
                <p xml:id="N169C5">
                  <s xml:id="N169C6" xml:space="preserve">Probatur antecedens / quoniaꝫ eque velociter po­
                    <lb/>
                  tentia a. vt .8. remittet motū ſuum cum reſiſtentia
                    <lb/>
                  c. vt .2. ſicut potentia b. vt .4. cū reſiſtentia d. / vt vnū
                    <lb/>
                  quoniam proportiones erunt equales: et eque ve-
                    <lb/>
                  lociter ꝓportionabiliter deperduntur. </s>
                  <s xml:id="N169D1" xml:space="preserve">igitur ſem­
                    <lb/>
                  per manebunt equales ad inuicem ſed b. potentia
                    <lb/>
                  vt .4. velocius remittet motū ſuum cū c. reſiſtentia
                    <lb/>
                  vt .2. quam cū d. reſiſtentia vt vnum / ergo b. poten­
                    <lb/>
                  tia vt .4. velocius remittet cum c. motū ſuum. </s>
                  <s xml:id="N169DC" xml:space="preserve">quaꝫ
                    <lb/>
                  a. potentia vt .8. cū eodē c. / quod fuit probandum.
                    <lb/>
                  </s>
                  <s xml:id="N169E2" xml:space="preserve">Conſequentia patet cū maiore: et minor probatur /
                    <lb/>
                  quoniam velocius deperditur proportio b. ad c.
                    <lb/>
                  quam proportio b. ad d. / ergo velocius remittitur
                    <lb/>
                  motus proueniens a proportione b. ad c. / quã mo­
                    <lb/>
                  tus proueniens a proportione b. ad d. </s>
                  <s xml:id="N169ED" xml:space="preserve">Conſequen­
                    <lb/>
                  tia eſt nota et arguitur antecedens. </s>
                  <s xml:id="N169F2" xml:space="preserve">quoniam pro­
                    <lb/>
                  portio b. potētie vt 4. ad c. reſiſtētiã vt .2. ē ī duplo
                    <lb/>
                  minor ꝓportione b. potētie vt .4. ad d. reſiſtentiã vt
                    <lb/>
                  vnum: quoniam vna dupla et alia quadrupla. </s>
                  <s xml:id="N169FB" xml:space="preserve">et
                    <lb/>
                  plꝰquã ī duplo citiꝰ remittet̄̄ ꝓportio b. ad c. quã
                    <lb/>
                  ꝓportio b. ad d. / igr̄ velociꝰ remittet̄̄ ꝓportio b. ad
                    <lb/>
                  c. quã b. ad .d. / quod fuit probandū. </s>
                  <s xml:id="N16A04" xml:space="preserve">Conſequentia
                    <lb/>
                  eſt nota / vt apparet cum maiore: et minor ꝓbatur /
                    <lb/>
                  quoniam quando reſiſtentia c. acquiſiuerit duos
                    <lb/>
                  gradus reſiſtentie / tunc proportio b. ad c. erit omī­
                    <lb/>
                  no deperdita. </s>
                  <s xml:id="N16A0F" xml:space="preserve">et in eodem tempore adequate ꝑde­
                    <lb/>
                  tur proportio dupla ipſi quadruple, et acquiretur
                    <lb/>
                  vnus gradus dūtaxat ipſi reſiſtentie d. / et reſtabūt
                    <lb/>
                  acquirendi duo qui debēt acquiri vniformiter: er­
                    <lb/>
                  go illi acquirentur adequate ī duplo tempore ad
                    <lb/>
                  acquiſitionem primi: et ſic ſequitur /  tempus de-
                    <lb/>
                  perditionis proportionis b. ad c. eſt ſubtriplū, ad
                    <lb/>
                  tempus deperditionis proportionis b. ad d. / et per
                    <lb/>
                  conſequens pluſquã in duplo citius deperditur ꝓ­
                    <lb/>
                  portio b. ad c. quã b. ad d. / quod fuit probanduꝫ.</s>
                </p>
                <p xml:id="N16A24">
                  <s xml:id="N16A25" xml:space="preserve">Reſpondeo negando antecedens: et
                    <lb/>
                  ad probationē admiſſo caſu negat̄̄ añs: et ad pro-
                    <lb/>
                  bationē negatur hec minor b. velociꝰ remittet mo­
                    <lb/>
                  tū ſuū cū c. quã cum d. / et ad ꝓbationē negatur an-
                    <lb/>
                  tecedens et ad probationē antecedētis negat̄̄ hec
                    <lb/>
                  ↄ̨ña in qua eſt virtus argumenti: proportio b. ad
                    <lb/>
                  c. ē in duplo minor ꝓportione b. ad d. / et pluſquaꝫ
                    <lb/>
                  in duplo citius deperdetur proportio b. ad c. quã
                    <lb/>
                  ꝓportio b. ad .d. / ergo velocius deperdetur propor­
                    <lb/>
                  portio b. ad .c. / quã deperdetur proportio b. ad d. / ſi­
                    <lb/>
                  cut eam eſſe negandam docet triceſimaſexta con-
                    <lb/>
                  cluſio
                    <note position="right" xlink:href="note-0067-01a" xlink:label="note-0067-01" xml:id="N16A56" xml:space="preserve">inq̇rit̄̄ bo­
                      <lb/>
                    uitaſ ↄ̨ña­
                      <lb/>
                    rū calcu.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N16A43" xml:space="preserve">In probatione tamē ↄ̨ñe negate adducit
                    <lb/>
                  calculator duas conditionales: quarū neutra eſt
                    <lb/>
                  bona ↄ̨ña. </s>
                  <s xml:id="N16A4A" xml:space="preserve">Ipſe tamē nihil ad eas reſpondet </s>
                  <s xml:id="N16A4D" xml:space="preserve">Pro
                    <lb/>
                  quarū impugnatione pono aliqua correlaria.</s>
                </p>
                <note position="right" xml:id="N16A60" xml:space="preserve">1. correl.</note>
                <p xml:id="N16A64">
                  <s xml:id="N16A65" xml:space="preserve">¶ Primū correlariū in caſu argumenti d. reſiſtē-
                    <lb/>
                  tia vt vnum et .c. reſiſtentia vt .2. / non vniformiter
                    <lb/>
                  creſcūt / et tamē vtra illarum vniformiter creſcit.
                    <lb/>
                  </s>
                  <s xml:id="N16A6D" xml:space="preserve">Probatur / quia quando reſiſtentia vt vnum acq̇-
                    <lb/>
                  rit vnitatem: reſiſtentia vt .2. acquirit dualitē gra­ </s>
                </p>
              </div>
            </div>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>