Clavius, Christoph
,
In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 525
>
61
(24)
62
(25)
63
(26)
64
(27)
65
(28)
66
(29)
67
(30)
68
(31)
69
(32)
70
(33)
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 525
>
page
|<
<
(30)
of 525
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div121
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
49
">
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1404
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
30
"
file
="
066
"
n
="
67
"
rhead
="
Comment. in I. Cap. Sphæræ
"/>
nutionem, motum localem & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1405
"
xml:space
="
preserve
">alterationem proprie dictam, qualis eſt calefa-
<
lb
/>
ctio, frigefactio, &</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1406
"
xml:space
="
preserve
">c. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1407
"
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1408
"
xml:space
="
preserve
">denique omnem motum ſubſtantiam rei aliquo modo
<
lb
/>
variantem. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1409
"
xml:space
="
preserve
">Eſt enim elementaris regio pars illa uniuerſi, in qua continuæ fiunt
<
lb
/>
rerum tranſmutationes.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1410
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1411
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Secvndo</
emph
>
elementarem regionem in quatuor membra partitur, vide-
<
lb
/>
licet in Terram, Aquam, Aerem, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1412
"
xml:space
="
preserve
">Ignem, ubi etiam harum partium ordi-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-066-01
"
xlink:href
="
note-066-01a
"
xml:space
="
preserve
">Ordo Ele-
<
lb
/>
mẽtorum.</
note
>
nem, quem in Vniuerſo obtinent, oſtendit dicens, terram tanquam mundi cea
<
lb
/>
trum in medio omnium ſitam eſſe. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1413
"
xml:space
="
preserve
">Dixit [tanquam centrum] quoniam cum ter-
<
lb
/>
ra quantitatem ac molem habeat ingentem, ſi abſolute conſideretur, uerum
<
lb
/>
centrum eſſe nequit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1414
"
xml:space
="
preserve
">Centrum etenim circuli cuiuſuis, uel ſphæræ punctũ eſt
<
lb
/>
indiuiſibile omni carens magnitudine. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1415
"
xml:space
="
preserve
">Sed quoniam tota terræ magnitudo, li-
<
lb
/>
cet immenſa nobis appareat, reſpectu totius cæli eſt inſtar puncti, ut poſtea
<
lb
/>
demonſtrabitur, merito tanquam centrum dici poterit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1416
"
xml:space
="
preserve
">Deinde aſſerit circa
<
lb
/>
terram eſſe aquam; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1417
"
xml:space
="
preserve
">quod intelligendum eſt de naturali loco aquæ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1418
"
xml:space
="
preserve
">Conue-
<
lb
/>
nit enim naturæ aquæ, ut ambiat terram: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1419
"
xml:space
="
preserve
">Cur vero nunc non ambiat, mox di-
<
lb
/>
cemus) circa aquam aerem; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1420
"
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1421
"
xml:space
="
preserve
">denique circa aerem ignem exiſtere illic purum,
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1422
"
xml:space
="
preserve
">non turbidum, orbem Lunæ attingentem. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1423
"
xml:space
="
preserve
">Dicitur autem ignis illic purus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1424
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
non turbidus a philoſophis ob tres cauſas, quarum prima eſt; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1425
"
xml:space
="
preserve
">quia illuc va-
<
lb
/>
pores aſcendere non poſſunt, qui illum impurum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1426
"
xml:space
="
preserve
">turbidum reddant: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1427
"
xml:space
="
preserve
">Secun-
<
lb
/>
da cauſa eſt propter differentiam inter illum ignem, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1428
"
xml:space
="
preserve
">noſtrum hunc inferio-
<
lb
/>
rem, qui non purus, ſed mixtus eſſe dicitur, cum non ſit in ſuo loco naturali;
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1429
"
xml:space
="
preserve
">Idcirco namque permiſcetur continue cum aere, in quo exiſtit, habetq́. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1430
"
xml:space
="
preserve
">ali-
<
lb
/>
mentum terrenum, quo turbidus, ac impurus efficitur: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1431
"
xml:space
="
preserve
">ignis autem in propria
<
lb
/>
ſphæra eſt immixtus, rarus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1432
"
xml:space
="
preserve
">purus; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1433
"
xml:space
="
preserve
">Cuius rei ſignum eſſe poteſt, quod ob
<
lb
/>
maximam ſui raritatem, ac puritatem ibi non collucet; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1434
"
xml:space
="
preserve
">Vnde etiam non ui-
<
lb
/>
detur: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1435
"
xml:space
="
preserve
">Tertia cauſa ſumitur reſpectu aliorum elementorum, quæ non pura
<
lb
/>
exiſtunt; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1436
"
xml:space
="
preserve
">Aqua enim cum terra promiſcue commiſcetur; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1437
"
xml:space
="
preserve
">Aer vero impurus à
<
lb
/>
continuo aſcenſu vaporum ex terra, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1438
"
xml:space
="
preserve
">aqua redditur; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1439
"
xml:space
="
preserve
">Ignis autem cum nul-
<
lb
/>
lo, præcipue apud concauum Lunæ, permiſcetur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1440
"
xml:space
="
preserve
">Quamombrem Ariſtoteles 1. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1441
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
Meteor. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1442
"
xml:space
="
preserve
">dixit, Aut nullibi ſimplex elementum eſt, aut ſi alicubi eſt, in loco
<
lb
/>
ignis erit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1443
"
xml:space
="
preserve
">Quod ſi petas ab auctore cauſam huius ordinis, cur uidelicet terra
<
lb
/>
ſit infima, deinde ſupra eam aqua, &</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1444
"
xml:space
="
preserve
">c. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1445
"
xml:space
="
preserve
">reſpondet huius ordinis cauſam eſſe
<
lb
/>
Deũ glorioſum, qui ea ita diſpoſuit, uoluitq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1446
"
xml:space
="
preserve
">hoc elementum illo ſuperius eſſe.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1447
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1448
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Tertio</
emph
>
ait has quatu or elementaris regionis partes Elementa appel-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-066-02
"
xlink:href
="
note-066-02a
"
xml:space
="
preserve
">Elementa
<
lb
/>
uiciſſim a
<
lb
/>
ſemetipſis
<
lb
/>
alterantur,
<
lb
/>
@orrumpũ-
<
lb
/>
@ur, &c.</
note
>
lari, quæ viciſſim a ſemetipſis alterantur, corrumpuntur, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1449
"
xml:space
="
preserve
">generantur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1450
"
xml:space
="
preserve
">Mo-
<
lb
/>
do enim ex terra fit aqua, ex aqua aer, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1451
"
xml:space
="
preserve
">ex aere ignis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1452
"
xml:space
="
preserve
">contra, idq́. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1453
"
xml:space
="
preserve
">conti-
<
lb
/>
nue: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1454
"
xml:space
="
preserve
">Ob quam rationem regio elementaris a philoſophis ſphæra actiuorum
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1455
"
xml:space
="
preserve
">paſſiuorum eſt appellata. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1456
"
xml:space
="
preserve
">Quod non ſic intelligas, quod ita hæc elementa
<
lb
/>
inter ſe pugnent, vt vnum elementum totum aliud corrumpat, hoc enim
<
lb
/>
falſum eſt, ſed quod pars unius interdum alteret, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1457
"
xml:space
="
preserve
">corrumpat partem alte-
<
lb
/>
rius, ſuæq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1458
"
xml:space
="
preserve
">ſpeciei formam in eius materiam introducat.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1459
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1460
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Qvarto</
emph
>
definit elementa dicens, Elementa eſſe corpora ſimplicia,
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-066-03
"
xlink:href
="
note-066-03a
"
xml:space
="
preserve
">Elementa
<
lb
/>
quid.</
note
>
quæ in partes diuerſarum formarum minime diuidi poſſunt, ex quorum com-
<
lb
/>
mixtione diuerſæ generatorum ſpecies fiunt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1461
"
xml:space
="
preserve
">Quam quidem definitionem ex
<
lb
/>
Auicenna deſum @ſit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1462
"
xml:space
="
preserve
">Dicuntur elementa [corpora] vt diſtinguantur contra
<
lb
/>
materiam primam, quæ corpus non eſt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1463
"
xml:space
="
preserve
">Dicuntur [corpora ſimplicia] non quod
<
lb
/>
careant compoſitione ex materia & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1464
"
xml:space
="
preserve
">forma; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1465
"
xml:space
="
preserve
">hoc enim falſum eſſet, ſed quod
<
lb
/>
non componantur ex alijs corporibus, ſicut mixta corpora componuntur </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>