67335LIBER.
quantũ nõ ſit intelligat, quantũ tamẽ {pro}ponit ſibi, &
quaſi
ſubijcit oculis, ſed nõ ut quantũ intelligit: quòd ſi ſuapte na
tura quantũ ſit, in finitũ tamẽ, indeterminatumq́; , ſibi quãtũ
finitũ quidẽ, atq; determinatũ præſentat, intelligit uerò ut
quantũ ſolùm. Cæterùm quam ob cauſam quæ ſub tempore
nõ ſunt, ſine mole, & tẽpore intelligi nõ poßint, alio quidẽ
loco dicendũ eſt: neceſſe autẽ eſt eadẽ nos amplitudinem, et
modũ parte cognoſcere, qua & tẽpus. Vnde cõſtat horum
notitia ad primariũ illũ, principemq́; ſenſum ꝑtinere, atq;
phantaſma communis ſenſus affe ctio ſit, memoria uerò ea,
quæ de intellectilibus rebus eſt, nõ ſine phãtaſmate habea-
tur: memoria profe ctò ipſaper ſe quidẽ in ſenſu principe
cõstituenda eſt, per accidẽs autẽ in ipſo intellectu. Quo fit,
ut nõ modò hominibus, & ijs animalibus quibus opinatio,
& prudẽtia tributa eſt, ſed nõnullis itẽ alijs memoria in ſit.
Quòd ſi in parte aliqua intellectus ſtatuẽda eſſet memo-
ria, neutiquã mutis è brutorũ genere cõtingeret, imò fortè
nulli mortali. Quando ne nũc quidẽ omnibus ea cõpetit,
quòd nõ omnia tẽporis ſenſum habeãt: ſemper enim, ut etiã
antè retulimus, cùm quis meminit, præterea ſentit ſe prius
id uidiſſe, aut audiuiſſe, aut didiciſſe: at prius, & posterius,
in tẽpore ſunt. Liquet igitur, in ea parte animæ poſitã eſſe
memoriã, in qua collocata imaginatio ſit: et ea per ſememo
riæ ſubijcit, quæ poſſunt ſub imaginationẽ cadere: per ac-
cidens, quæ nõ poßũt ſine imaginatiõe intelligi. Sed quæ-
rat aliquis, quî fieri poßit ut affectione ſola præſente, abſen
tis rei meminerimus? Nã, ut cõſtat, ſcire oportet affe ctionẽ
quãdã, quæ picturæ ſimilis habeatur, per ſenſum in anima,
aut certè in parte corporis eã habẽte inuri, cuius habitũ me-
moriã eſſe dicimus: ſiꝗdẽ motus ille, qui fit, quãdã ueluti
ſubijcit oculis, ſed nõ ut quantũ intelligit: quòd ſi ſuapte na
tura quantũ ſit, in finitũ tamẽ, indeterminatumq́; , ſibi quãtũ
finitũ quidẽ, atq; determinatũ præſentat, intelligit uerò ut
quantũ ſolùm. Cæterùm quam ob cauſam quæ ſub tempore
nõ ſunt, ſine mole, & tẽpore intelligi nõ poßint, alio quidẽ
loco dicendũ eſt: neceſſe autẽ eſt eadẽ nos amplitudinem, et
modũ parte cognoſcere, qua & tẽpus. Vnde cõſtat horum
notitia ad primariũ illũ, principemq́; ſenſum ꝑtinere, atq;
phantaſma communis ſenſus affe ctio ſit, memoria uerò ea,
quæ de intellectilibus rebus eſt, nõ ſine phãtaſmate habea-
tur: memoria profe ctò ipſaper ſe quidẽ in ſenſu principe
cõstituenda eſt, per accidẽs autẽ in ipſo intellectu. Quo fit,
ut nõ modò hominibus, & ijs animalibus quibus opinatio,
& prudẽtia tributa eſt, ſed nõnullis itẽ alijs memoria in ſit.
Quòd ſi in parte aliqua intellectus ſtatuẽda eſſet memo-
ria, neutiquã mutis è brutorũ genere cõtingeret, imò fortè
nulli mortali. Quando ne nũc quidẽ omnibus ea cõpetit,
quòd nõ omnia tẽporis ſenſum habeãt: ſemper enim, ut etiã
antè retulimus, cùm quis meminit, præterea ſentit ſe prius
id uidiſſe, aut audiuiſſe, aut didiciſſe: at prius, & posterius,
in tẽpore ſunt. Liquet igitur, in ea parte animæ poſitã eſſe
memoriã, in qua collocata imaginatio ſit: et ea per ſememo
riæ ſubijcit, quæ poſſunt ſub imaginationẽ cadere: per ac-
cidens, quæ nõ poßũt ſine imaginatiõe intelligi. Sed quæ-
rat aliquis, quî fieri poßit ut affectione ſola præſente, abſen
tis rei meminerimus? Nã, ut cõſtat, ſcire oportet affe ctionẽ
quãdã, quæ picturæ ſimilis habeatur, per ſenſum in anima,
aut certè in parte corporis eã habẽte inuri, cuius habitũ me-
moriã eſſe dicimus: ſiꝗdẽ motus ille, qui fit, quãdã ueluti