Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Table of figures
<
1 - 30
[out of range]
>
<
1 - 30
[out of range]
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
48
"/>
ſubalternis accipiunt, facilè negare poſſent omnes eas conditiones in phyſica reperiri. </
s
>
<
s
>Conſimili
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg450
"/>
<
lb
/>
ratione qui defendunt rationem ſubalternæ poſitam eſſe in eo quòd vna rem ſimpliciter tractet,
<
lb
/>
altera cum habitudine ad opus & actionem; quia dicerent tres eſſe
<
expan
abbr
="
ſcientias̃
">ſcientiam</
expan
>
contemplantes inter
<
lb
/>
ſe diſtinctas; quippe quæ proprium genus habeant & ex propriis ſuis ipſarum principiis quoque
<
lb
/>
procedant. </
s
>
<
s
>Atqui non deſunt rationes quæ affinitatem ſubalternationis inter vtraſque interce
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg451
"/>
<
lb
/>
dere perſuadeant. </
s
>
<
s
>Primum. </
s
>
<
s
>Quoniam vbi fit tranſitus de genere in genus ibi adeſt ſubalterna
<
lb
/>
tionis affinitas. </
s
>
<
s
>Sed fit tranſitus à prima philoſophia ad phyſicen. </
s
>
<
s
>Et gradus igitur ſubalternatio
<
lb
/>
nis extat in phyſica & prima philoſophia. </
s
>
<
s
>Nam tum fit tranſitus, vbi propoſitio ſuperioris ſcien
<
lb
/>
tiæ re ſumatur in inferiore. </
s
>
<
s
>id verò in phyſicis euenit. </
s
>
<
s
>Siquidem Ariſtoteles primo de cœlo pro
<
lb
/>
baturus æternum fieri non poſſe quod caducum eſt. </
s
>
<
s
>ita conſtruit argumentationem. </
s
>
<
s
>Non poteſt
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg452
"/>
<
lb
/>
idem ſimul eſſe & non eſſe. </
s
>
<
s
>Nullum igitur mortale perpetuum effici poteſt. </
s
>
<
s
>Attamen antecedens
<
lb
/>
accipitur à primo philoſopho. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Rurſus docet Ariſtoteles nullam ſcientiam excepta prima phi
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg453
"/>
<
lb
/>
loſophia, quærere poſsit, ſit'ne ſuum ſubiectum. </
s
>
<
s
>quia non poteſt mentionem facere ſimpliciter
<
lb
/>
de ipſo quid eſt. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
b
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Soli autem primo philoſopho id præſtare licet. </
s
>
<
s
>Et ſolus igitur ſuppeditabit
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg454
"/>
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg455
"/>
<
lb
/>
principia reliquis, & ſubiectum & quid eſt ipſius. </
s
>
<
s
>Vltimò Ariſtoteles oſtendit primam philoſo
<
lb
/>
phiam ſpectare ſumma principia & cauſſas potiſsimas. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
c
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Ergo etiam erit maximè ſcientia, & po
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg456
"/>
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg457
"/>
<
lb
/>
terit reddere rationem principiorum quæ in aliis ſcientiis aſſumuntur. </
s
>
<
s
>Quòd ſi ex his conuinci
<
lb
/>
tur gradus & affinitas ſubalternationis, profectò prima philoſophia ſubalternans erit, phyſica
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg458
"/>
<
lb
/>
ſubalterna. </
s
>
<
s
>Verumenimuerò ſi noſtra ſententia defendi poteſt, vt opinamur, eam ſcilicet eſſe ra
<
lb
/>
tionem ſubalternationis, cum altera docet, cur ſit id quod altera eſſe nouit, prima illa ratio nihil
<
lb
/>
officeret. </
s
>
<
s
>Neque enim propoſitiones iſtæ communiſsimæ rationem cauſſæ continent, ſed notifi
<
lb
/>
cationis duntaxat. </
s
>
<
s
>Sed vt cęteris qui de ſubalternarum conditionibus aliter ſentiunt, opem fera
<
lb
/>
mus; nullam eſſe vim dicimus eius quod opponitur. </
s
>
<
s
>Neque enim ille tranſitus eſſet, ſed aſſum
<
lb
/>
ptio principij communiſsimi ſecundum analogiam, vt noſti ex Analyticis. </
s
>
<
s
>hoc enim commune.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>De quolibet verum eſſe aſſerere, aut negare, dum confertur in demonſtrationem, non accipitur
<
lb
/>
vt ſeruat ſuam communitatem, ſed quantum opus eſt ſolùm, & pro ratione materiæ ſubiectæ.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Vt verò cętera tolli queant, monebimus antè geminum ordinem in ſcientiis obſeruari, alterum
<
lb
/>
quidem naturæ, atque alterum mentis. </
s
>
<
s
>Ordo quidem naturæ multiplex eſt, de quo nos aliquid
<
lb
/>
poſtea. </
s
>
<
s
>Sed intereà quantum ſpectat ad rem noſtram, vbi de ſcientiarum gradibus agimus, qua
<
lb
/>
tenus mutuas ſibi operas præſtant in fide facienda duplex eſt, alter qui à finis natura deducitur,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg459
"/>
<
lb
/>
atque alter qui pendet ex ordine materiæ ſubiectæ. </
s
>
<
s
>à finis autem natura deducitur ordo earum
<
lb
/>
quæ ita ſe habent, vt miniſtræ ad Architectonicas, vt vocat Ariſtoteles, ſint vt Plato
<
foreign
lang
="
grc
">ἡγεμονικὰς</
foreign
>
,
<
lb
/>
ideſt, præcipuas & duces. </
s
>
<
s
>ab ordine ſubiectæ materiæ ſumitur earum ordo quarum vna eſt
<
lb
/>
<
foreign
lang
="
grc
">ὑπὰλληλος</
foreign
>
, ideſt ſubalterna, altera ſubalternans. </
s
>
<
s
>Ordo mentis in eo poſitus eſt, vt vna quoddam
<
lb
/>
ſimplex conſideret, altera illi aliquid adiiciat. </
s
>
<
s
>vtputa mathematica ſpectat quantum ſimpliciter,
<
lb
/>
at phyſica quantum in materia. </
s
>
<
s
>In hoc ſanè ordine
<
emph
type
="
sup
"/>
d
<
emph.end
type
="
sup
"/>
quicquid in ſimpliciore abſurdum eſt, &
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg460
"/>
<
lb
/>
per naturalia pertinet: non autem contrà. </
s
>
<
s
>Sed hoc ordine dimiſſo ad cuius plenam
<
expan
abbr
="
intelligentiã
">intelligentiam</
expan
>
<
lb
/>
multa ſubiicere oportebit, de ordine naturæ diſſeramus. </
s
>
<
s
>Et ſanè magnum diſcrimen inter Archi
<
lb
/>
tectonicas & ſubalternantes intercedit. </
s
>
<
s
>Quandò ſubalternans præbet cauſſas & principia. </
s
>
<
s
>nec vn
<
lb
/>
quam in oculis eſt ſubalternæ, niſi aliquod è ſuis principiis ex ipſius manibus eripiatur. </
s
>
<
s
>Archite
<
lb
/>
ctonicæ non eſt cauſſas afferre principiorum. </
s
>
<
s
>Neque enim neceſſe eſt miniſtras ex iis procedere
<
lb
/>
perpetuò, quæ demonſtrari poſsint; ſed poteſt habere ſua principia prorſus prima. </
s
>
<
s
>& hęc ſimpli
<
lb
/>
citer ſcire poteſt, ſubalterna non item. </
s
>
<
s
>ſiquidem ſciamus, cùm habemus demonſtrationem. </
s
>
<
s
>hæc
<
lb
/>
verò ex primis eſt. </
s
>
<
s
>atqui rerum naturalium prima quædam principia ſunt quæ nouit phyſicus, &
<
lb
/>
mathematicus habet ſua principia quæ in alia ſuperiora neutiquam reſolui queunt. </
s
>
<
s
>Rurſus ſub
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg461
"/>
<
lb
/>
alternans ea conſiderat quæ ſunt natura priora; non item Architectonicus. </
s
>
<
s
>Neque enim ens,
<
lb
/>
quod à primo philoſopho conſideratur, quem facimus Architectonicum, natura prius eſt, quàm
<
lb
/>
ens naturale, ſed ſi prius, ratione ſola prius eſt. </
s
>
<
s
>Docet Architectonicus quid tractandum & qua
<
lb
/>
tenus, quo ordine & via diſponendum:
<
emph
type
="
sup
"/>
e
<
emph.end
type
="
sup
"/>
nihil de his ſubalternans. </
s
>
<
s
>& ſemper in oculis geritur
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg462
"/>
<
lb
/>
Architecton. </
s
>
<
s
>Nam miniſtræ quicquid agunt, ſic agunt, vt ad eum finem perueniant. </
s
>
<
s
>Architecton
<
lb
/>
autem quia conſiderat finem (ab eius autem ingenio naſcitur, vt cęteris ſua cuiuſque officia præ
<
lb
/>
ſcribantur) ſingula pro ſui finis adeptione diſponit. </
s
>
<
s
>Subalternans mea quidem ſententia, cùm
<
lb
/>
doceat cur ſit & rem ſimpliciter animaduertat, eſt contemplator. </
s
>
<
s
>Architecton item numeratur
<
lb
/>
in artificibus. </
s
>
<
s
>Nunc dicimus inter primam philoſophiam & reliquas ſcientias exiſtere ordinem
<
lb
/>
Architectonicę & miniſtræ, non autem ſubalternantis & ſubalternæ. </
s
>
<
s
>Cùm enim conſideret ens
<
lb
/>
ſub communi notione entis, ſit verò ſeparatum vel re ipſa vt mentes beatiſsimæ, vel ſecundum
<
lb
/>
rationem, quod dici ſolet per indifferentiam. </
s
>
<
s
>finis verò intelligentiæ noſtræ ſint beatiſsimæ men
<
lb
/>
tes, omnia docendo huc dirigere oportet, vt earum notitiam aſſequi poſsimus. </
s
>
<
s
>Itaque mathema
<
lb
/>
tici nos aſſue faciunt abſtractioni, cuius beneficio, iam aliquid de ingenio rerum verè
<
expan
abbr
="
ſeparatarũ
">ſeparatarum</
expan
>
</
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>