Fabri, Honoré, Dialogi physici in quibus de motu terrae disputatur, 1665
page |< < of 248 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.000731">
                <pb pagenum="64" xlink:href="025/01/068.jpg"/>
              ſeu rugas, aqua ſubire non poſſit, aut ſi reverà ſubeat, ſtatim effluar, in
                <lb/>
              pennis avium aquatilium v.g. Anſerum, Anatum, aliarumque ſimilium,
                <lb/>
              hoc ipſum obſervamus, immo in multis foliis, vt braſſicæ, in quibus hu­
                <lb/>
              juſmodi aquæ guttulæ, quaſi totidem liquatas gemmas, poſt pluviæ vel
                <lb/>
              roris lapſum ſæpè vidiſti; quia ſcilicet laxioribus rugis ſeu ſtriis in longum
                <lb/>
              & rectam lineam ductis conſtant, per quas aqua ſtatim deſcendit, atque
                <lb/>
              effluit, niſi aliqua foſſula inſit, in qua major gutta ex reliquis longè mi­
                <lb/>
              noribus eò per rugam declivem confluentibus, componitur; in ſuperficie
                <lb/>
              butyri rectas huiuſmodi ſtrias tantùm non videmus; nec fortè mirum;
                <expan abbr="nẽpe">nempe</expan>
                <lb/>
              vliginoſa ex multis filaminibus conſtant; fila autem in longum ducuntur;
                <lb/>
              iunge ſimul multas acus, & aliquid fortè ſimile aſpicies; cur verò guttæ
                <lb/>
              illæ majores in iis foſſulis tornatæ deinde non cadant, etiam ſi vas vnctum,
                <lb/>
              cui adhærent, everſo ſitu ſtatuatur, eadem ratio eſt, propter quam naſo, pa­
                <lb/>
              leæ, ligno, aliíſque corporum extremitatibus gutta adhæret, ac de illis pen­
                <lb/>
              det quam certè hoc loco explicare non poſſum, cùm inde vaſtiſſimus allis
                <lb/>
              experimentis ad ſuas veras cauſas phyſicas reducendis campus ape­
                <lb/>
              riatur. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.000732">
                <emph type="italics"/>
              Auguſtin.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.000733"> Auguror rem gratiſſimam fore, & fortè altero congreſſu
                <expan abbr="dignã">dignam</expan>
              ,
                <lb/>
              quandoquidem tam latè patere dictitas; ſed ad propoſitum, qùæſo, redea­
                <lb/>
              mus: Conſtat igitur, illum terræ globum verſum iri, licèt aqua circum­
                <lb/>
              poſita nullo modo moveretur; huc enim faciunt duo illa tua principia,
                <lb/>
              quæ libenter admitto, vtpote quæ cum experimentis mirabiliter conſen­
                <lb/>
              tiant; ſi verò terræ globum conſideremus, provt modò eſt, & aquarum
                <lb/>
              congeries ſtagnat in vaſtiſſimis illis terrarum conchis; ſi terræ glo­
                <lb/>
              bus volvatur, nunquid non ſuo motu aqueam illam molem ſecum abri­
                <lb/>
              piet? </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.000734">
                <emph type="italics"/>
              Antim.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.000735"> Abripiet ſanè majorem partem, eam ſcilicet, quàm arctiùs
                <lb/>
              ſuis brachiis ſtringit, & quæ à ſuperficie conchæ introrſum ſatis ſuperque
                <lb/>
              diſtat; huc facerent exempla concharum, quibus vulgò vtimur; ſed ne
                <lb/>
              dicta repetam, libens omitto,
                <expan abbr="atq;">atque</expan>
              ſuppono. </s>
              <s id="s.000736">Vt vt ſit, ſi
                <expan abbr="motũ">motum</expan>
              orbis conſide­
                <lb/>
              remus haud dubiè facilior eſt ſi aliqua portio aquæ retroagatur, ea ſcilicet,
                <lb/>
              quæ à ſuperficie parum diſtat, cum tantula elevatione, ratione cujus in ſu­
                <lb/>
              perficiem oppoſitam excurrit, & in litora occidua deinde impingi, ſeu po­
                <lb/>
              tiùs elevari, excurrere & in litus impingi videtur, eo quippe litus ipſum fer­
                <lb/>
              tur, & in aquam vel immobilem vel tardiorem impingitur, nempe quoad
                <lb/>
              effectum &
                <expan abbr="phænomerũ">phænomerum</expan>
              perinde eſt, ſive caput in ſaxum, five ſaxum in ca­
                <lb/>
              put incurrat: hoc autem potiori iure in terræ globo duplici illo motu, de
                <lb/>
              quo jam ſupra, locum habet, nempe à puncto H ad E creſcit motus per HE,
                <lb/>
              non tantùm ratione motus orbis, verùm etiam motus centri; idque per cre­
                <lb/>
              menta majora & majora, vt iam oſtendi; Igitur, aqua, iuxta ſuperficiem ſal­
                <lb/>
              tem tantulùm ex currit in
                <expan abbr="partẽ">partem</expan>
              oppoſitam, ſcilicet in occaſum, ſi enim hoc
                <lb/>
              fiat, motu æquali ſuppoſito, potiori iure ſuppoſito inæquali, ac ſemper creſ­
                <lb/>
              cente: itaque ex iis. </s>
              <s id="s.000737">quæ diximus huc
                <expan abbr="vſq;">vſque</expan>
              , nec
                <expan abbr="nõ">non</expan>
              meo judicio probavimus,
                <lb/>
              facilè defini: i poſſet æſtus marini ratio, in dicta hypotheſi ; nempe aqua
                <lb/>
              à puncto E ad punctum I, id eſt à media nocte ad Solis Ortum (ſup-</s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>
Impressum