1Lunæ, multóque minùs imbres, grandines,
niues, pruinæ, & quæcunque à vaporibus
ortum habent. Exiſtimandum eſt tamen in
diuerſis locis variam hanc eſſe altitudinem,
quæ tamen præſcriptum numerum paſſuum
minimè excedat. Ponamus igitur, vt nobis,
qui à circulo Capricorni diſtamus partibus
quaſi 68. oculus ſit in B, Mediolani: pun
ctus autem, qui videtur ſub circulo Capri
corni F. Conſtat igitur, quòd proportio CE,
ad C B, eſt, vt 8. ad 3. fermè. Cùm igitur
CA, ſit æqualis CB, erit proportio CB, ad
CA, etiam vt 8. ad 3. quare AC, ad AE, vt
5. ad 3. quare AE, eſt millia paſſuum 8000.
& inſuper 333. de quibus non curo. Satis
conſtat locum, qui à Mediolani incola vi
deri debet ſub hyemali circulo, à terra di
ſtare plus, quàm decies altitudo vaporum
pertingat. Sed ibi Cometes videntur à no
bis, igitur non fiunt ex vaporibus. Sed nec
ſuprà in æthere, cùm ibi non ſit materia,
quæ accendi poſſit. At ſi dicas raptum hu
morem eouſque trahi vi ſiderum, quamvis
altior ſit locus, quàm communis hic vapo
rum primùm quidem obſtat, quòd plerique
Cometes menſem excedunt ſecundum, aliqui
etiam nec in tertio finiuntur, huic conflagra
tioni nec tota terræ machina ſufficere. Oſten
ſum eſt enim ſuperiùs, quòd ignis nunquam
in eadem eſt materia, ſed perpetuò nouam
requirit. Hoc autem ſidus cum cauda plerun
que eſt, & in æthere, quò fit vt minùs Luna
non ſit. Ardere autem tantam materiam, &
tribus durare menſibus, omninò impoſſibile
eſt. Accedit quòd aliqui humiliores eſſent,
qui abſconderentur ante occaſum, aut eſſent
immobiles, quorum neutrum adhuc viſum
eſt. Multa præter id ſunt, quæ abſurditatem
huius opinionis oſtendunt: à quibus abſti
neo: quemadmodum illud Albumaſaris, Co
metem ſupra Venerem viſum fuiſſe: eſt au
tem Venus multò altior Luna. Sed depræ
hendere an Cometes in elementorum re
gione ſit, an in cœlo fiat: facilè eſt admo
dum. Nam ſi maiorem habeat diuerſitatem,
quàm Luna, in elementorum eſſe regione
neceſſe eſt: ſed ſi minorem, in cœlo fiet pro
cul dubio. Vides quàm leuibus artificiis hu
mana ſubtilitas ad detegenda cœli arcana
progrediatur. Communia ſunt omnibus Co
metis, quòd triplici motu moueantur. Vno
ab Oriente in Occidentem, velut & ſydera
omnia reliqua in horis 24. Altero ab Occi
dente in Orientem, paulò plus, minúſve par
te vna cœli, ad ſimilitudinem fermè Vene
ris. Nam Cometes anni M.D.XXXII. cùm
vigeſima ſecunda die Septembris exortus
eſſet, & tertia die Decembris occubuiſſet, in
71. diebus, ex 5. parte Virginis, in 8. Scor
pij proceſſit: quo factum eſt, vt ſolùm 63.
partibus, ſigniferi, ſecundùm longitudinem
in diebus 71. proceſſerit, minus ſcilicet parte
vna diebus ſingulis. Ex quo patet: ſub Luna
eum eſſe non poſſe, nam ſic motu primi
orbis velociùs, quàm Luna moueretur.
Conſtat enim Lunam in horis 24. retroce
dere iuxta primi motus rationem partibus
13. Plinius exiſtimat Cometem non vltra
80. diem apparere, nec celeriùs 7. occulta
ri. Simili ratione refert Hieronymus Fra
caſtorius, prioris exempli auctor, in ſuo de
Homocentricis libro, die 8. Septembris, an
ni 1531. Cometem fuiſſe paulò Sole Orien
taliorem, id eſt, iuxta 24. partem Virginis
iuxta autem initium Octobris, cùm Iupiter
eſſet in tertia Scorpij parte, factus eſt illi
propinquus.
niues, pruinæ, & quæcunque à vaporibus
ortum habent. Exiſtimandum eſt tamen in
diuerſis locis variam hanc eſſe altitudinem,
quæ tamen præſcriptum numerum paſſuum
minimè excedat. Ponamus igitur, vt nobis,
qui à circulo Capricorni diſtamus partibus
quaſi 68. oculus ſit in B, Mediolani: pun
ctus autem, qui videtur ſub circulo Capri
corni F. Conſtat igitur, quòd proportio CE,
ad C B, eſt, vt 8. ad 3. fermè. Cùm igitur
CA, ſit æqualis CB, erit proportio CB, ad
CA, etiam vt 8. ad 3. quare AC, ad AE, vt
5. ad 3. quare AE, eſt millia paſſuum 8000.
& inſuper 333. de quibus non curo. Satis
conſtat locum, qui à Mediolani incola vi
deri debet ſub hyemali circulo, à terra di
ſtare plus, quàm decies altitudo vaporum
pertingat. Sed ibi Cometes videntur à no
bis, igitur non fiunt ex vaporibus. Sed nec
ſuprà in æthere, cùm ibi non ſit materia,
quæ accendi poſſit. At ſi dicas raptum hu
morem eouſque trahi vi ſiderum, quamvis
altior ſit locus, quàm communis hic vapo
rum primùm quidem obſtat, quòd plerique
Cometes menſem excedunt ſecundum, aliqui
etiam nec in tertio finiuntur, huic conflagra
tioni nec tota terræ machina ſufficere. Oſten
ſum eſt enim ſuperiùs, quòd ignis nunquam
in eadem eſt materia, ſed perpetuò nouam
requirit. Hoc autem ſidus cum cauda plerun
que eſt, & in æthere, quò fit vt minùs Luna
non ſit. Ardere autem tantam materiam, &
tribus durare menſibus, omninò impoſſibile
eſt. Accedit quòd aliqui humiliores eſſent,
qui abſconderentur ante occaſum, aut eſſent
immobiles, quorum neutrum adhuc viſum
eſt. Multa præter id ſunt, quæ abſurditatem
huius opinionis oſtendunt: à quibus abſti
neo: quemadmodum illud Albumaſaris, Co
metem ſupra Venerem viſum fuiſſe: eſt au
tem Venus multò altior Luna. Sed depræ
hendere an Cometes in elementorum re
gione ſit, an in cœlo fiat: facilè eſt admo
dum. Nam ſi maiorem habeat diuerſitatem,
quàm Luna, in elementorum eſſe regione
neceſſe eſt: ſed ſi minorem, in cœlo fiet pro
cul dubio. Vides quàm leuibus artificiis hu
mana ſubtilitas ad detegenda cœli arcana
progrediatur. Communia ſunt omnibus Co
metis, quòd triplici motu moueantur. Vno
ab Oriente in Occidentem, velut & ſydera
omnia reliqua in horis 24. Altero ab Occi
dente in Orientem, paulò plus, minúſve par
te vna cœli, ad ſimilitudinem fermè Vene
ris. Nam Cometes anni M.D.XXXII. cùm
vigeſima ſecunda die Septembris exortus
eſſet, & tertia die Decembris occubuiſſet, in
71. diebus, ex 5. parte Virginis, in 8. Scor
pij proceſſit: quo factum eſt, vt ſolùm 63.
partibus, ſigniferi, ſecundùm longitudinem
in diebus 71. proceſſerit, minus ſcilicet parte
vna diebus ſingulis. Ex quo patet: ſub Luna
eum eſſe non poſſe, nam ſic motu primi
orbis velociùs, quàm Luna moueretur.
Conſtat enim Lunam in horis 24. retroce
dere iuxta primi motus rationem partibus
13. Plinius exiſtimat Cometem non vltra
80. diem apparere, nec celeriùs 7. occulta
ri. Simili ratione refert Hieronymus Fra
caſtorius, prioris exempli auctor, in ſuo de
Homocentricis libro, die 8. Septembris, an
ni 1531. Cometem fuiſſe paulò Sole Orien
taliorem, id eſt, iuxta 24. partem Virginis
iuxta autem initium Octobris, cùm Iupiter
eſſet in tertia Scorpij parte, factus eſt illi
propinquus.
Cometem non
fieri in re
gione ele
mentorum.
fieri in re
gione ele
mentorum.
Tria quæ
ſunt cometis
omnibus
communia.
ſunt cometis
omnibus
communia.
Quantum
Cometes du
ret.
Sect.3.c.23.
Cometes du
ret.
Sect.3.c.23.
In menſe itaque vno ( nam in explicando
negligentior fuit) partes circiter 40. Come
tes in longitudine ſuperauit, id eſt, à 22. Vir
ginis, ad ſecundam, vel tertiam Scorpij
progreſſus, qui motus Veneris motui parùm
eſt abſimilis, aut Mercurij. Tertius eſt mo
tus ſecundùm latitudinem maximus, vt ( ni
ille fallatur ) incredibili celeritate modò ad
Boream vnus, modò alter ad Auſtrum fera
tur: qui tum proceſſus fiunt, cùm Cometes
iuxta polos fuerint: nam tunc modica varie
tas loci ad ſigniferum comparata, latitudi
nem non parùm mutat. Aliud verò commu
ne Cometis eſt, quòd cauda ſemper ad vn
guem, partem Soli oppoſitam reſpicit: vt
cùm Sol occidit, Cometes caudam habet
ad amuſſim Orientem verſus, vt in obſcu
ra Lunæ parte nobis ſingulis diebus videre
licet. Tertium eſt, quòd plerunque Solem
longitudine comitatur ſic, vt in crepuſculis
tantùm videatur, non tamen ſemper. Quò
fit vt clarè pateat Cometem globum eſſe in
cœlo conſtitutum, qui à Sole illuminatus
videtur, & dum radij tranſeunt, barbæ aut
caudæ effigiem formant. Hic igitur in cœ
lo, ſi ibi eſt generatio fieri poteſt: ſi non
admittatur, dicere neceſſe eſt, quod & ve
rius eſt, cœlum eſſe ſyderibus pluribus, ſed
non admodum denſis, plenum: quòd cùm
aër ſicceſſit, & attenuatur, vel etiam aliis
ex cauſis, oculis noſtris ſe ſubiicit. Nam &
quandoque Venus media die videtur, quam
de nouo genitam non eſſe ſatis conſtat. Inde
fit vt ſicceſcente aëre maria multùm agiten
tur tempeſtatibus, & ventorum flatus per
ſæpè maximi ſuccedant, & nobiles ac Prin
cipes, qui curis, vigiliis, odoratiſque cibis,
tum vinis potentibus ſiccantur, mortem op
petant. Contingunt & hac cauſa aquarum
imminutio, & piſcium mors, & ſterilitates,
& legum mutationes, ac ſeditiones, & re
gnorum ſubuerſiones: quæ omnia ( vt dixi)
ab immodica tenuitate, ac ſiccitate aëris
fiunt, vt Cometes horum quidem poſſit eſſe
ſignum, cauſa autem minimè.
negligentior fuit) partes circiter 40. Come
tes in longitudine ſuperauit, id eſt, à 22. Vir
ginis, ad ſecundam, vel tertiam Scorpij
progreſſus, qui motus Veneris motui parùm
eſt abſimilis, aut Mercurij. Tertius eſt mo
tus ſecundùm latitudinem maximus, vt ( ni
ille fallatur ) incredibili celeritate modò ad
Boream vnus, modò alter ad Auſtrum fera
tur: qui tum proceſſus fiunt, cùm Cometes
iuxta polos fuerint: nam tunc modica varie
tas loci ad ſigniferum comparata, latitudi
nem non parùm mutat. Aliud verò commu
ne Cometis eſt, quòd cauda ſemper ad vn
guem, partem Soli oppoſitam reſpicit: vt
cùm Sol occidit, Cometes caudam habet
ad amuſſim Orientem verſus, vt in obſcu
ra Lunæ parte nobis ſingulis diebus videre
licet. Tertium eſt, quòd plerunque Solem
longitudine comitatur ſic, vt in crepuſculis
tantùm videatur, non tamen ſemper. Quò
fit vt clarè pateat Cometem globum eſſe in
cœlo conſtitutum, qui à Sole illuminatus
videtur, & dum radij tranſeunt, barbæ aut
caudæ effigiem formant. Hic igitur in cœ
lo, ſi ibi eſt generatio fieri poteſt: ſi non
admittatur, dicere neceſſe eſt, quod & ve
rius eſt, cœlum eſſe ſyderibus pluribus, ſed
non admodum denſis, plenum: quòd cùm
aër ſicceſſit, & attenuatur, vel etiam aliis
ex cauſis, oculis noſtris ſe ſubiicit. Nam &
quandoque Venus media die videtur, quam
de nouo genitam non eſſe ſatis conſtat. Inde
fit vt ſicceſcente aëre maria multùm agiten
tur tempeſtatibus, & ventorum flatus per
ſæpè maximi ſuccedant, & nobiles ac Prin
cipes, qui curis, vigiliis, odoratiſque cibis,
tum vinis potentibus ſiccantur, mortem op
petant. Contingunt & hac cauſa aquarum
imminutio, & piſcium mors, & ſterilitates,
& legum mutationes, ac ſeditiones, & re
gnorum ſubuerſiones: quæ omnia ( vt dixi)
ab immodica tenuitate, ac ſiccitate aëris
fiunt, vt Cometes horum quidem poſſit eſſe
ſignum, cauſa autem minimè.
Quid ſit Co
metes.
metes.
Cometarum
prodigia.
prodigia.
Iridis colo
ers quomodo
fiant.
ers quomodo
fiant.
De iride verò quòd frequentior fit, &
quoniam palàm eſt ipſam in vaporum re
gione fieri, minor eſt dubitatio. Velut
enim aquæ gutta, cùm ex aduerſo Solis in
ſpicitur, multos refert ac omnes ſplendidos
colores: ita è nube denſa rorida, guttuliſ
que ſcatente fit iris. Omne enim obſcurum
eſt, veluti nigrum. Indicio ſunt vmbræ, quæ
ob id omnes nigræ videntur. Duplicéſque
cùm paries ſimul radios Soli rectos & ex
aqua reflexos receperit, ſic vt eorum pars
ab homine intercipiatur. Namque Solis ra
diis illuſtratur ſuperior vmbra, ob id non
adeò nigra eſt. Cùm verò obſcurum illumi
natur, & id politum fuerit, ad colores
pro lucis multitudine tranſit. Obſcura
autem eſt nubes, & guttæ aquæ poli
tæ, ideò lucis varietate colores referunt.
quoniam palàm eſt ipſam in vaporum re
gione fieri, minor eſt dubitatio. Velut
enim aquæ gutta, cùm ex aduerſo Solis in
ſpicitur, multos refert ac omnes ſplendidos
colores: ita è nube denſa rorida, guttuliſ
que ſcatente fit iris. Omne enim obſcurum
eſt, veluti nigrum. Indicio ſunt vmbræ, quæ
ob id omnes nigræ videntur. Duplicéſque
cùm paries ſimul radios Soli rectos & ex
aqua reflexos receperit, ſic vt eorum pars
ab homine intercipiatur. Namque Solis ra
diis illuſtratur ſuperior vmbra, ob id non
adeò nigra eſt. Cùm verò obſcurum illumi
natur, & id politum fuerit, ad colores
pro lucis multitudine tranſit. Obſcura
autem eſt nubes, & guttæ aquæ poli
tæ, ideò lucis varietate colores referunt.