Clavius, Christoph
,
In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 525
>
Scan
Original
41
4
42
5
43
6
44
7
45
8
46
9
47
10
48
49
12
50
13
51
14
52
15
53
16
54
17
55
18
56
19
57
20
58
21
59
22
60
23
61
24
62
25
63
26
64
27
65
28
66
29
67
30
68
31
69
32
70
33
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 525
>
page
|<
<
(32)
of 525
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div121
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
49
">
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1535
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
32
"
file
="
068
"
n
="
69
"
rhead
="
Comment in I Cap. Sphæræ
"/>
ipſam uero occupare centrum mundi, adeo ut Te@ra in mari quaſi natare vi-
<
lb
/>
deatur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1536
"
xml:space
="
preserve
">Et hi auctores omnes putant, totam hanc terram uerſus polum arcti-
<
lb
/>
cum eſſe aquis delectam, reliquam vero terræ pattem uerſus antarcticum po-
<
lb
/>
lum totam eſſe mari oppletam: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1537
"
xml:space
="
preserve
">quod hodiernæ nauigantium experientiæ re-
<
lb
/>
pugnat, ut poſtea dicemus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1538
"
xml:space
="
preserve
">Alij denique adhuc concedentes aquam multo eſ
<
lb
/>
ſe maiorem ipſa terra, immo decuplo maiorem, aſſerunt totam terram eſſe ue
<
lb
/>
luti ſpongiam quandam, (cuius rei, aiunt, ſignum eſſe poteſt, quod ſtatim re-
<
lb
/>
peritur aqua in omni loco, ubi terra fodiatur) eſſeq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1539
"
xml:space
="
preserve
">multis cauernis, atque
<
lb
/>
concauitatibus repletã; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1540
"
xml:space
="
preserve
">Ex quo, aiunt, fit, ut aquæ cum tota terra permiſcean-
<
lb
/>
tur, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1541
"
xml:space
="
preserve
">in cõcauitatibus illis recip@ãtur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1542
"
xml:space
="
preserve
">Quate minor pars aquæ, quàm ſit terra,
<
lb
/>
remanebit ſupra terrã; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1543
"
xml:space
="
preserve
">quare mirum non eſt, quod amplius aqua terram ob-
<
lb
/>
ruere nequeat In quam ſententiam multi Peripatetici Ariſtotelem trahere co
<
lb
/>
nantur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1544
"
xml:space
="
preserve
">Verum etiamſi concedamus concauitates ingentes in terra, impoſſi-
<
lb
/>
bile eſt, aquam decies maiorem eſſe ipſa terra; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1545
"
xml:space
="
preserve
">Hac enim ratione, quamuis to-
<
lb
/>
tus globus terrenus eſſet aqua, fieri non poſſet, quin maior portio aquæ, quàm
<
lb
/>
ſit terra, exiſteret ſupra terram; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1546
"
xml:space
="
preserve
">cum ad huc nouem partes aquæ ex decem ſu-
<
lb
/>
pereſſent. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1547
"
xml:space
="
preserve
">Accedit etiam, quod multo minor ſit aqua quàm terra, vt poſtea
<
lb
/>
oſtendemus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1548
"
xml:space
="
preserve
">Omnes igitur hæ ſententiæ & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1549
"
xml:space
="
preserve
">rationi, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1550
"
xml:space
="
preserve
">experientijs manifeſtiſſi
<
lb
/>
mis repugnant, quod magis perſpicuum fiet, cum de rotunditate terræ & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1551
"
xml:space
="
preserve
">aquæ
<
lb
/>
egerimus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1552
"
xml:space
="
preserve
">Qua propter modus, quo iuſſu Dei ſegregatæ fuerunt aquæ, ut ap
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-068-01
"
xlink:href
="
note-068-01a
"
xml:space
="
preserve
">Verior ſen-
<
lb
/>
tentia expli
<
lb
/>
cãs, quo pa
<
lb
/>
cto aqua à
<
lb
/>
terra ſepara
<
lb
/>
ta ſit.</
note
>
pareret Arida, magis mihi placet is, quem explicat S. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1553
"
xml:space
="
preserve
">Ioan Damaſcenus ſum-
<
lb
/>
mæ auctoritatis apud Theologos uir, lib. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1554
"
xml:space
="
preserve
">2. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1555
"
xml:space
="
preserve
">de orthodoxa fide capit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1556
"
xml:space
="
preserve
">9. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1557
"
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1558
"
xml:space
="
preserve
">10. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1559
"
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1560
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
quem ſequitur Iacobus de Valentijs epiſcopus; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1561
"
xml:space
="
preserve
">Terram nimirum a Deo Opt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1562
"
xml:space
="
preserve
">Max. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1563
"
xml:space
="
preserve
">perfecte rotundam, ac globoſam, abſque vllis concauitatibus, vallibus,
<
lb
/>
montibus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1564
"
xml:space
="
preserve
">eminentijs eſſe conditam, totamq́ue aquis circundatam; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1565
"
xml:space
="
preserve
">At ue-
<
lb
/>
ro poſtea, cum Deus dixit, [congregentur aquæ in locum vnum, &</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1566
"
xml:space
="
preserve
">c.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1567
"
xml:space
="
preserve
">] ob uitam ani-
<
lb
/>
mantium quorundam diuino iuſſu concauitates in terra factas eſſe, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1568
"
xml:space
="
preserve
">in eas
<
lb
/>
omnem aquarum uim, tanquam in ſuas congregationes conueniſſe, variaq́ue
<
lb
/>
maria in diuerſis terræ partibus illico exorta eſſe, atque ex partibus illi terræ
<
lb
/>
extractis montes eſſe factos. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1569
"
xml:space
="
preserve
">Huic ſententiæ nonnulli adiungunt, Aquas in
<
lb
/>
principio mundi fuiſſe rariſſimas, ſed poſtea iuſſu Dei fuiſſe condenſatas, re-
<
lb
/>
ceptasq́ue in dictis concauitatibus, ut mirum non ſit, quod minores nunc ſint
<
lb
/>
quàm terra. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1570
"
xml:space
="
preserve
">Quomodocunque denique id factum ſit, diſputandum alijs relin-
<
lb
/>
quamus; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1571
"
xml:space
="
preserve
">nobis autem nunc certum ſit, terram & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1572
"
xml:space
="
preserve
">aquam unum efficere glo-
<
lb
/>
bum: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1573
"
xml:space
="
preserve
">quod quidem paulo infra demonſtrabitur ex uarijs experientijs; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1574
"
xml:space
="
preserve
">atque
<
lb
/>
hanc eſſe cauſam, cur iam aqua totam terram non ambiat, immo nec poſſit am-
<
lb
/>
bire, cum duo hęc elementa vnam, eandemq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1575
"
xml:space
="
preserve
">ſuperficiem conuexã habeant, at-
<
lb
/>
que ambo ſua grauitate naturaliter ad totius uniuerſi centrum tendant.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1576
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1577
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Sexsto</
emph
>
ac ultimo docet, omnia elementa præter terram [quæ vt cen-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-068-02
"
xlink:href
="
note-068-02a
"
xml:space
="
preserve
">Terra im-
<
lb
/>
mobilis eſt,
<
lb
/>
alia uero e-
<
lb
/>
lemẽta mo-
<
lb
/>
uentur ab
<
lb
/>
ortu in oc-
<
lb
/>
caſum.</
note
>
trum mundi ponderoſitate ſui magnum extremorum motum, nempe cælorum, vn dique
<
lb
/>
æqualiter fugiens, rotundæ ſphæræ, hoc eſt, mundi medium poſſidet] exiſtere mobilia.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1578
"
xml:space
="
preserve
">Quod non ſic intelligas, quaſi nullo modo terra ſit mobilis; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1579
"
xml:space
="
preserve
">Hoc enim fal-
<
lb
/>
ſum eſt, cum extra ſuum locum poſita maximo impetu ad naturalem ſuum lo
<
lb
/>
cum recurrat: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1580
"
xml:space
="
preserve
">Sed quod propter grauitatem immenſam non moueatur circu-
<
lb
/>
lariter in ſuo loco, ut reliqua elementa. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1581
"
xml:space
="
preserve
">Ignis etenim, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1582
"
xml:space
="
preserve
">ſuprema pars ae-
<
lb
/>
ris, immo, ut nonnulli experimento conſtare affirmant, bona pars Ocea-
<
lb
/>
ni motu primi mobilis ab oriente in occidentem, propter eorum leuitatem, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1583
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
mobilitatem, feruntur.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1584
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>