Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Page concordance

< >
Scan Original
41 4
42 5
43 6
44 7
45 8
46 9
47 10
48
49 12
50 13
51 14
52 15
53 16
54 17
55 18
56 19
57 20
58 21
59 22
60 23
61 24
62 25
63 26
64 27
65 28
66 29
67 30
68 31
69 32
70 33
< >
page |< < (32) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div121" type="section" level="1" n="49">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1535" xml:space="preserve">
              <pb o="32" file="068" n="69" rhead="Comment in I Cap. Sphæræ"/>
            ipſam uero occupare centrum mundi, adeo ut Te@ra in mari quaſi natare vi-
              <lb/>
            deatur. </s>
            <s xml:id="echoid-s1536" xml:space="preserve">Et hi auctores omnes putant, totam hanc terram uerſus polum arcti-
              <lb/>
            cum eſſe aquis delectam, reliquam vero terræ pattem uerſus antarcticum po-
              <lb/>
            lum totam eſſe mari oppletam: </s>
            <s xml:id="echoid-s1537" xml:space="preserve">quod hodiernæ nauigantium experientiæ re-
              <lb/>
            pugnat, ut poſtea dicemus. </s>
            <s xml:id="echoid-s1538" xml:space="preserve">Alij denique adhuc concedentes aquam multo eſ
              <lb/>
            ſe maiorem ipſa terra, immo decuplo maiorem, aſſerunt totam terram eſſe ue
              <lb/>
            luti ſpongiam quandam, (cuius rei, aiunt, ſignum eſſe poteſt, quod ſtatim re-
              <lb/>
            peritur aqua in omni loco, ubi terra fodiatur) eſſeq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s1539" xml:space="preserve">multis cauernis, atque
              <lb/>
            concauitatibus repletã; </s>
            <s xml:id="echoid-s1540" xml:space="preserve">Ex quo, aiunt, fit, ut aquæ cum tota terra permiſcean-
              <lb/>
            tur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1541" xml:space="preserve">in cõcauitatibus illis recip@ãtur. </s>
            <s xml:id="echoid-s1542" xml:space="preserve">Quate minor pars aquæ, quàm ſit terra,
              <lb/>
            remanebit ſupra terrã; </s>
            <s xml:id="echoid-s1543" xml:space="preserve">quare mirum non eſt, quod amplius aqua terram ob-
              <lb/>
            ruere nequeat In quam ſententiam multi Peripatetici Ariſtotelem trahere co
              <lb/>
            nantur. </s>
            <s xml:id="echoid-s1544" xml:space="preserve">Verum etiamſi concedamus concauitates ingentes in terra, impoſſi-
              <lb/>
            bile eſt, aquam decies maiorem eſſe ipſa terra; </s>
            <s xml:id="echoid-s1545" xml:space="preserve">Hac enim ratione, quamuis to-
              <lb/>
            tus globus terrenus eſſet aqua, fieri non poſſet, quin maior portio aquæ, quàm
              <lb/>
            ſit terra, exiſteret ſupra terram; </s>
            <s xml:id="echoid-s1546" xml:space="preserve">cum ad huc nouem partes aquæ ex decem ſu-
              <lb/>
            pereſſent. </s>
            <s xml:id="echoid-s1547" xml:space="preserve">Accedit etiam, quod multo minor ſit aqua quàm terra, vt poſtea
              <lb/>
            oſtendemus. </s>
            <s xml:id="echoid-s1548" xml:space="preserve">Omnes igitur hæ ſententiæ & </s>
            <s xml:id="echoid-s1549" xml:space="preserve">rationi, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1550" xml:space="preserve">experientijs manifeſtiſſi
              <lb/>
            mis repugnant, quod magis perſpicuum fiet, cum de rotunditate terræ & </s>
            <s xml:id="echoid-s1551" xml:space="preserve">aquæ
              <lb/>
            egerimus. </s>
            <s xml:id="echoid-s1552" xml:space="preserve">Qua propter modus, quo iuſſu Dei ſegregatæ fuerunt aquæ, ut ap
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-068-01" xlink:href="note-068-01a" xml:space="preserve">Verior ſen-
                <lb/>
              tentia expli
                <lb/>
              cãs, quo pa
                <lb/>
              cto aqua à
                <lb/>
              terra ſepara
                <lb/>
              ta ſit.</note>
            pareret Arida, magis mihi placet is, quem explicat S. </s>
            <s xml:id="echoid-s1553" xml:space="preserve">Ioan Damaſcenus ſum-
              <lb/>
            mæ auctoritatis apud Theologos uir, lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s1554" xml:space="preserve">2. </s>
            <s xml:id="echoid-s1555" xml:space="preserve">de orthodoxa fide capit. </s>
            <s xml:id="echoid-s1556" xml:space="preserve">9. </s>
            <s xml:id="echoid-s1557" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s1558" xml:space="preserve">10. </s>
            <s xml:id="echoid-s1559" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s1560" xml:space="preserve">
              <lb/>
            quem ſequitur Iacobus de Valentijs epiſcopus; </s>
            <s xml:id="echoid-s1561" xml:space="preserve">Terram nimirum a Deo Opt.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s1562" xml:space="preserve">Max. </s>
            <s xml:id="echoid-s1563" xml:space="preserve">perfecte rotundam, ac globoſam, abſque vllis concauitatibus, vallibus,
              <lb/>
            montibus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1564" xml:space="preserve">eminentijs eſſe conditam, totamq́ue aquis circundatam; </s>
            <s xml:id="echoid-s1565" xml:space="preserve">At ue-
              <lb/>
            ro poſtea, cum Deus dixit, [congregentur aquæ in locum vnum, &</s>
            <s xml:id="echoid-s1566" xml:space="preserve">c.</s>
            <s xml:id="echoid-s1567" xml:space="preserve">] ob uitam ani-
              <lb/>
            mantium quorundam diuino iuſſu concauitates in terra factas eſſe, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1568" xml:space="preserve">in eas
              <lb/>
            omnem aquarum uim, tanquam in ſuas congregationes conueniſſe, variaq́ue
              <lb/>
            maria in diuerſis terræ partibus illico exorta eſſe, atque ex partibus illi terræ
              <lb/>
            extractis montes eſſe factos. </s>
            <s xml:id="echoid-s1569" xml:space="preserve">Huic ſententiæ nonnulli adiungunt, Aquas in
              <lb/>
            principio mundi fuiſſe rariſſimas, ſed poſtea iuſſu Dei fuiſſe condenſatas, re-
              <lb/>
            ceptasq́ue in dictis concauitatibus, ut mirum non ſit, quod minores nunc ſint
              <lb/>
            quàm terra. </s>
            <s xml:id="echoid-s1570" xml:space="preserve">Quomodocunque denique id factum ſit, diſputandum alijs relin-
              <lb/>
            quamus; </s>
            <s xml:id="echoid-s1571" xml:space="preserve">nobis autem nunc certum ſit, terram & </s>
            <s xml:id="echoid-s1572" xml:space="preserve">aquam unum efficere glo-
              <lb/>
            bum: </s>
            <s xml:id="echoid-s1573" xml:space="preserve">quod quidem paulo infra demonſtrabitur ex uarijs experientijs; </s>
            <s xml:id="echoid-s1574" xml:space="preserve">atque
              <lb/>
            hanc eſſe cauſam, cur iam aqua totam terram non ambiat, immo nec poſſit am-
              <lb/>
            bire, cum duo hęc elementa vnam, eandemq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s1575" xml:space="preserve">ſuperficiem conuexã habeant, at-
              <lb/>
            que ambo ſua grauitate naturaliter ad totius uniuerſi centrum tendant.</s>
            <s xml:id="echoid-s1576" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1577" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Sexsto</emph>
            ac ultimo docet, omnia elementa præter terram [quæ vt cen-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-068-02" xlink:href="note-068-02a" xml:space="preserve">Terra im-
                <lb/>
              mobilis eſt,
                <lb/>
              alia uero e-
                <lb/>
              lemẽta mo-
                <lb/>
              uentur ab
                <lb/>
              ortu in oc-
                <lb/>
              caſum.</note>
            trum mundi ponderoſitate ſui magnum extremorum motum, nempe cælorum, vn dique
              <lb/>
            æqualiter fugiens, rotundæ ſphæræ, hoc eſt, mundi medium poſſidet] exiſtere mobilia.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s1578" xml:space="preserve">Quod non ſic intelligas, quaſi nullo modo terra ſit mobilis; </s>
            <s xml:id="echoid-s1579" xml:space="preserve">Hoc enim fal-
              <lb/>
            ſum eſt, cum extra ſuum locum poſita maximo impetu ad naturalem ſuum lo
              <lb/>
            cum recurrat: </s>
            <s xml:id="echoid-s1580" xml:space="preserve">Sed quod propter grauitatem immenſam non moueatur circu-
              <lb/>
            lariter in ſuo loco, ut reliqua elementa. </s>
            <s xml:id="echoid-s1581" xml:space="preserve">Ignis etenim, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1582" xml:space="preserve">ſuprema pars ae-
              <lb/>
            ris, immo, ut nonnulli experimento conſtare affirmant, bona pars Ocea-
              <lb/>
            ni motu primi mobilis ab oriente in occidentem, propter eorum leuitatem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1583" xml:space="preserve">
              <lb/>
            mobilitatem, feruntur.</s>
            <s xml:id="echoid-s1584" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>