Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich - Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero

Scan	Original
51	45
52	46
53	47
54	48
55	49
56	50
57	51
58	52
59	53
60	54
61	55
62	56
63	57
64	58
65	59
66	60
67	61
68	62
69	63
70	64
71	65
72	66
73	67
74	68
75	69
76	70
77	71
78	72
79	73
80	74

6963OPTICAE LIBER II.non: nõ ſentiet diaphanitatem corporis diaphani. Si ergo ultra corpus diaphanum non fuerit lux,
nec corpus illuminatum, nec in circuitu eius, & non apparuerit ultra ipſum, neq; in aliqua alia par-
te lux aut color: diaphanitas illius corporis non comprehenditur. Et hoc erit quando corpus dia-
phanum fuerit applicatum cum aliquo corpore ſpiſſo, & illud corpus ſpiſſum continuerit ipſum,
aut reſpexerit ipſum, & fuerit quoq; corpus diaphanum obſcuri coloris: quoniam tunc uiſus non
ſentiet diaphanitatem huius corporis. Et ſimiliter quàndo ultra corpus diaphanũ fuerit locus ob-
ſcurus, & non apparuerit ultra ipſum aliqua lux: non comprehendetur diaphanitas eius. Cum ergo
uiſus ſenſerit, quòd color, qui comprehẽditur ultra corpus diaphanum, eſt color corporis ultra cor-
pus diaphanum, ſentiet diaphanitatem corporis diaphani. Et ſimiliter quando corpus diaphanum
fuerit debilis diaphanitatis, & fuerit corpus, quod eſt ultra ipſum, & corpora quæ ſunt in circuitu e-
ius, debilis lucis: tunc diaphanitas eius non comprehenditur à uiſu, niſi apponatur forti luci. Cum
autem cognoſcet lucem ultra ipſum: comprehendet diaphanitatem. Secundum ergo iſtos inodos
comprehendet uiſus diaphanitatem corporum diaphanorum.

56. Denſitas percipitur è perſpicuitatis priuatione. 143 p 4.

SPiſsitudo comprehenditur à uiſu ex priuatione diaphanitatis. Cum ergo uiſus comprehenderit
corpus, & non ſenſerit in ipſo aliquam diaphanitatem, arguet eius ſpiſsitudinem.

57. Vmbra percipitur è lucis unius abſentia, alterius præſentia. 145 p 4.

VMbra uerò comprehenditur à uiſu reſpectu lucis illuminantis, aut partis lucis illuminantis.
Quoniã enim umbra eſt priuatio quarundam lucium cum illuminatione loci umbrę ab ex-
tranea luce priuata à loco umbræ: Itaq; cum ſenſerit uiſus illud, quod eſt uicinum ipſi, & fue-
rit ſuper illud corpus uicinum lux fortiorluce, quæ eſt in loco umbræ, ſentiet umbrationem illius
loci, & priuationẽ à luce oriente ſuper corpus uicinũ illi. Quoniã quando uiſus ſenſerit aliquã lucẽ
in aliquo loco: & caruerit ille locus luce ſolis, aut aliqua luce forti: ſentiet obumbrationẽ illius loci
& priuationẽ à luce ſolis, aut ab alia luce forti. Et fortè uiſus ſentiet corpus faciẽs umbram, & fortè
non diſtinguetur ab eo ſtatim corpus obumbrans, ſed tandem, quando uiſus comprehenderit lo-
cũ, in quo eſt luxdebilis, & cõprehenderit ultima corporà in loco lucis debilis eſſe fortioris lucis il-
la luce debili: ſentiet ſtatim umbrã illius loci. Secundũ ergo hunc modũ uiſus cõprehendit umbrã.

58. Obſcurit{as} percipitur è lucis priuatione & abſentia. 146 p 4.

OBſcuritas uerò comprehenditur à uiſu per argumentationem expriuatione lucis. Cum er-
go uiſus comprehenderit aliquem locum, & non comprehenderit in eo aliquam lucem, ſen
tiet obſcuritatem eius.

59. Pulchritudo percipitur tum è ſingulis uiſibilibus ſpeciebus, tum è pluribus ſimul coniun
ctis, ſymmetris inter ſe. 148 p 4.

PVlchritudo autem comprehenditur à uiſu ex comprehenſione intentionum particularium,
quarum comprehenſionis qualitas eſt declarata antè. Nam unaquæque intentionum particu-
larium præ dictarum faciet per ſe aliquem modum pulchritudinis, & coniugationes illaruin
faoiunt etiam alios modos pulchritudinis. Et uiſus non comprehendit pulchritudinem, niſi in for-
mis uiſibiliũ, quæ comprehenduntur per ſenſum uiſus. Et formæ uiſibiliũ ſunt compoſitæ ex inten
tionibus particularibus, quarũ diſtinctio iam eſt declarata. Et uiſus comprehendit formas ex com-
prehenſione iſtarum intentionum. Ipſe ergo comprehendit pulchritudinem ex comprehenſione
iſtarum intentionum. Modi autem pulchritudinis, qui comprehenduntur à uiſu in formis uiſibi-
lium, ſunt multi. Quædam ergo uiſibilia habent unam cauſſam ex intentionibus particularibus, quę
ſunt in forma: & cauſſa quorundam non eſt, niſi intentionum inter ſe coniunctio, non ipſæ inten-
tiones: & cauſſa quorundam eſt compoſita ex intentionibus & ex compoſitione illarum. Et uiſus
comprehendit quamlibet intentionum, quæ ſunt in qualibet forma perſe: & comprehendit ipſas
compoſitas: & comprehendit compoſitionem & coniugationem illarum. Viſus ergo comprehen-
dit pulchritudinem ſecundum diuerſos modos. Et omnes modi, ex quibus uiſus comprehendit
pulchritudinem, reuertuntur ad comprehenſionem intentionum particularium. Si uerò iſtæ in-
tentiones particulares faciunt pulchritudinem: etiam compoſitæ ſimiliter. Et eſt dicere: facere pul
chritudinem, eſt inducere diſpoſitionem in anima, qua uidebiture ei, quòd ſit res pulchra, quæ ui-
detur. Et hoc apparebit per modicam inſpectionem: quoniam lux facit pulchritudinem: & pro-
pter hoc apparebunt pulchra ſol, luna & ſteliæ: & non eſt in ſole, luna & ſtellis cauſa, propter
quam apparebunt decora, niſi luxearum. Lux ergo per ſe facit pulchritudinem. Et color etiam
facit pulchritudinem. Quoniam quilibet color ſcintillans ſicut uiridis & roſeus, & his ſimiles ap-
parebunt pulchri uiſui, & delectatur uiſus eis. Et propter hoc apparebunt pulchri panni tincti, &
flores, & uiridia. Color ergo per ſe facit pulchritudinem. Et remotio etiam aliquando facit pulchri-
tudinem accidentaliter. Quoniam in quibuſdam formis pulchris ſunt maculę & rugæ, quæ faciunt
turpitudinem in formis: & cum elongabuntur à uiſu, latent illæ intentiones ſubtiles, quæ faciunt

Page concordance

Text layer

Text normalization

Search

Scan	Original
51	45
52	46
53	47
54	48
55	49
56	50
57	51
58	52
59	53
60	54
61	55
62	56
63	57
64	58
65	59
66	60
67	61
68	62
69	63
70	64
71	65
72	66
73	67
74	68
75	69
76	70
77	71
78	72
79	73
80	74

Scan	Original
51	45
52	46
53	47
54	48
55	49
56	50
57	51
58	52
59	53
60	54
61	55
62	56
63	57
64	58
65	59
66	60
67	61
68	62
69	63
70	64
71	65
72	66
73	67
74	68
75	69
76	70
77	71
78	72
79	73
80	74

Scan	Original
51	45
52	46
53	47
54	48
55	49
56	50
57	51
58	52
59	53
60	54
61	55
62	56
63	57
64	58
65	59
66	60
67	61
68	62
69	63
70	64
71	65
72	66
73	67
74	68
75	69
76	70
77	71
78	72
79	73
80	74