Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.002913
">
<
pb
pagenum
="
420
"
xlink:href
="
016/01/069.jpg
"/>
Lunæ, multóque minùs imbres, grandines,
<
lb
/>
niues, pruinæ, & quæcunque à vaporibus
<
lb
/>
ortum habent. </
s
>
<
s
id
="
s.002914
">Exiſtimandum eſt tamen in
<
lb
/>
diuerſis locis variam hanc eſſe altitudinem,
<
lb
/>
quæ tamen præſcriptum numerum paſſuum
<
lb
/>
minimè excedat. </
s
>
<
s
id
="
s.002915
">Ponamus igitur, vt nobis,
<
lb
/>
qui à circulo Capricorni diſtamus partibus
<
lb
/>
quaſi 68. oculus ſit in B, Mediolani: pun
<
lb
/>
ctus autem, qui videtur ſub circulo Capri
<
lb
/>
corni F. </
s
>
<
s
id
="
s.002916
">Conſtat igitur, quòd proportio CE,
<
lb
/>
ad C B, eſt, vt 8. ad 3. fermè. </
s
>
<
s
id
="
s.002917
">Cùm igitur
<
lb
/>
CA, ſit æqualis CB, erit proportio CB, ad
<
lb
/>
CA, etiam vt 8. ad 3. quare AC, ad AE, vt
<
lb
/>
5. ad 3. quare AE, eſt millia paſſuum 8000.
<
lb
/>
& inſuper 333. de quibus non curo. </
s
>
<
s
id
="
s.002918
">Satis
<
lb
/>
conſtat locum, qui à Mediolani incola vi
<
lb
/>
deri debet ſub hyemali circulo, à terra di
<
lb
/>
ſtare plus, quàm decies altitudo vaporum
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg327
"/>
<
lb
/>
pertingat. </
s
>
<
s
id
="
s.002919
">Sed ibi Cometes videntur à no
<
lb
/>
bis, igitur non fiunt ex vaporibus. </
s
>
<
s
id
="
s.002920
">Sed nec
<
lb
/>
ſuprà in æthere, cùm ibi non ſit materia,
<
lb
/>
quæ accendi poſſit. </
s
>
<
s
id
="
s.002921
">At ſi dicas raptum hu
<
lb
/>
morem eouſque trahi vi ſiderum, quamvis
<
lb
/>
altior ſit locus, quàm communis hic vapo
<
lb
/>
rum primùm quidem obſtat, quòd plerique
<
lb
/>
Cometes menſem excedunt ſecundum, aliqui
<
lb
/>
etiam nec in tertio finiuntur, huic conflagra
<
lb
/>
tioni nec tota terræ machina ſufficere. </
s
>
<
s
id
="
s.002922
">
<
expan
abbr
="
Oſtẽ-ſum
">Oſten
<
lb
/>
ſum</
expan
>
eſt enim ſuperiùs, quòd ignis nunquam
<
lb
/>
in eadem eſt materia, ſed perpetuò nouam
<
lb
/>
requirit. </
s
>
<
s
id
="
s.002923
">Hoc autem ſidus cum cauda plerun
<
lb
/>
que eſt, & in æthere, quò fit vt minùs Luna
<
lb
/>
non ſit. </
s
>
<
s
id
="
s.002924
">Ardere autem tantam materiam, &
<
lb
/>
tribus durare menſibus, omninò impoſſibile
<
lb
/>
eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.002925
">Accedit quòd aliqui humiliores eſſent,
<
lb
/>
qui abſconderentur ante occaſum, aut eſſent
<
lb
/>
immobiles, quorum neutrum adhuc viſum
<
lb
/>
eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.002926
">Multa præter id ſunt, quæ abſurditatem
<
lb
/>
huius opinionis oſtendunt: à quibus abſti
<
lb
/>
neo: quemadmodum illud Albumaſaris, Co
<
lb
/>
metem ſupra Venerem viſum fuiſſe: eſt au
<
lb
/>
tem Venus multò altior Luna. </
s
>
<
s
id
="
s.002927
">Sed depræ
<
lb
/>
hendere an Cometes in elementorum re
<
lb
/>
gione ſit, an in cœlo fiat: facilè eſt admo
<
lb
/>
dum. </
s
>
<
s
id
="
s.002928
">Nam ſi maiorem habeat diuerſitatem,
<
lb
/>
quàm Luna, in elementorum eſſe regione
<
lb
/>
neceſſe eſt: ſed ſi minorem, in cœlo fiet pro
<
lb
/>
cul dubio. </
s
>
<
s
id
="
s.002929
">Vides quàm leuibus artificiis hu
<
lb
/>
mana ſubtilitas ad detegenda cœli arcana
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg328
"/>
<
lb
/>
progrediatur. </
s
>
<
s
id
="
s.002930
">Communia ſunt omnibus Co
<
lb
/>
metis, quòd triplici motu moueantur. </
s
>
<
s
id
="
s.002931
">Vno
<
lb
/>
ab Oriente in Occidentem, velut & ſydera
<
lb
/>
omnia reliqua in horis 24. Altero ab Occi
<
lb
/>
dente in Orientem, paulò plus, minúſve par
<
lb
/>
te vna cœli, ad ſimilitudinem fermè Vene
<
lb
/>
ris. </
s
>
<
s
id
="
s.002932
">Nam Cometes anni M.D.XXXII. cùm
<
lb
/>
vigeſima ſecunda die Septembris exortus
<
lb
/>
eſſet, & tertia die Decembris occubuiſſet, in
<
lb
/>
71. diebus, ex 5. parte Virginis, in 8. Scor
<
lb
/>
pij proceſſit: quo factum eſt, vt ſolùm 63.
<
lb
/>
partibus, ſigniferi, ſecundùm longitudinem
<
lb
/>
in diebus 71. proceſſerit, minus ſcilicet parte
<
lb
/>
vna diebus ſingulis. </
s
>
<
s
id
="
s.002933
">Ex quo patet: ſub Luna
<
lb
/>
eum eſſe non poſſe, nam ſic motu primi
<
lb
/>
orbis velociùs, quàm Luna moueretur.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg329
"/>
<
lb
/>
Conſtat enim Lunam in horis 24. retroce
<
lb
/>
dere iuxta primi motus rationem partibus
<
lb
/>
13. Plinius exiſtimat Cometem non vltra
<
lb
/>
80. diem apparere, nec celeriùs 7. occulta
<
lb
/>
ri. </
s
>
<
s
id
="
s.002934
">Simili ratione refert Hieronymus Fra
<
lb
/>
caſtorius, prioris exempli auctor, in ſuo de
<
lb
/>
Homocentricis libro, die 8. Septembris, an
<
lb
/>
ni 1531. Cometem fuiſſe paulò Sole Orien
<
lb
/>
taliorem, id eſt, iuxta 24. partem Virginis
<
lb
/>
iuxta autem initium Octobris, cùm Iupiter
<
lb
/>
eſſet in tertia Scorpij parte, factus eſt illi
<
lb
/>
propinquus. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.002935
">
<
margin.target
id
="
marg327
"/>
<
expan
abbr
="
Cometẽ
">Cometem</
expan
>
non
<
lb
/>
fieri in re
<
lb
/>
gione ele
<
lb
/>
mentorum.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.002936
">
<
margin.target
id
="
marg328
"/>
Tria quæ
<
lb
/>
ſunt cometis
<
lb
/>
omnibus
<
lb
/>
communia.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.002937
">
<
margin.target
id
="
marg329
"/>
Quantum
<
lb
/>
Cometes du
<
lb
/>
ret.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.002938
">Sect.3.c.23.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.002939
">In menſe itaque vno
<
emph
type
="
italics
"/>
(
<
emph.end
type
="
italics
"/>
nam in explicando
<
lb
/>
negligentior fuit) partes circiter 40. Come
<
lb
/>
tes in longitudine ſuperauit, id eſt, à 22. Vir
<
lb
/>
ginis, ad ſecundam, vel tertiam Scorpij
<
lb
/>
progreſſus, qui motus Veneris motui parùm
<
lb
/>
eſt abſimilis, aut Mercurij. </
s
>
<
s
id
="
s.002940
">Tertius eſt mo
<
lb
/>
tus ſecundùm latitudinem maximus, vt ( ni
<
lb
/>
ille fallatur ) incredibili celeritate modò ad
<
lb
/>
Boream vnus, modò alter ad Auſtrum fera
<
lb
/>
tur: qui tum proceſſus fiunt, cùm Cometes
<
lb
/>
iuxta polos fuerint: nam tunc modica varie
<
lb
/>
tas loci ad ſigniferum comparata, latitudi
<
lb
/>
nem non parùm mutat. </
s
>
<
s
id
="
s.002941
">Aliud verò commu
<
lb
/>
ne Cometis eſt, quòd cauda ſemper ad vn
<
lb
/>
guem, partem Soli oppoſitam reſpicit: vt
<
lb
/>
cùm Sol occidit, Cometes caudam habet
<
lb
/>
ad amuſſim Orientem verſus, vt in obſcu
<
lb
/>
ra Lunæ parte nobis ſingulis diebus videre
<
lb
/>
licet. </
s
>
<
s
id
="
s.002942
">Tertium eſt, quòd plerunque Solem
<
lb
/>
longitudine comitatur ſic, vt in crepuſculis
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg330
"/>
<
lb
/>
tantùm videatur, non tamen ſemper. </
s
>
<
s
id
="
s.002943
">Quò
<
lb
/>
fit vt clarè pateat Cometem globum eſſe in
<
lb
/>
cœlo conſtitutum, qui à Sole illuminatus
<
lb
/>
videtur, & dum radij tranſeunt, barbæ aut
<
lb
/>
caudæ effigiem formant. </
s
>
<
s
id
="
s.002944
">Hic igitur in cœ
<
lb
/>
lo, ſi ibi eſt generatio fieri poteſt: ſi non
<
lb
/>
admittatur, dicere neceſſe eſt, quod & ve
<
lb
/>
rius eſt, cœlum eſſe ſyderibus pluribus, ſed
<
lb
/>
non admodum denſis, plenum: quòd cùm
<
lb
/>
aër ſicceſſit, & attenuatur, vel etiam aliis
<
lb
/>
ex cauſis, oculis noſtris ſe ſubiicit. </
s
>
<
s
id
="
s.002945
">Nam &
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg331
"/>
<
lb
/>
quandoque Venus media die videtur, quam
<
lb
/>
de nouo genitam non eſſe ſatis conſtat. </
s
>
<
s
id
="
s.002946
">Inde
<
lb
/>
fit vt ſicceſcente aëre maria multùm agiten
<
lb
/>
tur tempeſtatibus, & ventorum flatus per
<
lb
/>
ſæpè maximi ſuccedant, & nobiles ac Prin
<
lb
/>
cipes, qui curis, vigiliis, odoratiſque cibis,
<
lb
/>
tum vinis potentibus ſiccantur, mortem op
<
lb
/>
petant. </
s
>
<
s
id
="
s.002947
">Contingunt & hac cauſa aquarum
<
lb
/>
imminutio, & piſcium mors, & ſterilitates,
<
lb
/>
& legum mutationes, ac ſeditiones, & re
<
lb
/>
gnorum ſubuerſiones: quæ omnia ( vt dixi)
<
lb
/>
ab immodica tenuitate, ac ſiccitate aëris
<
lb
/>
fiunt, vt Cometes horum quidem poſſit eſſe
<
lb
/>
ſignum, cauſa autem minimè.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg332
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.002948
">
<
margin.target
id
="
marg330
"/>
Quid ſit Co
<
lb
/>
metes.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.002949
">
<
margin.target
id
="
marg331
"/>
Cometarum
<
lb
/>
prodigia.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.002950
">
<
margin.target
id
="
marg332
"/>
Iridis colo
<
lb
/>
ers quomodo
<
lb
/>
fiant.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.002951
">De iride verò quòd frequentior fit, &
<
lb
/>
quoniam palàm eſt ipſam in vaporum re
<
lb
/>
gione fieri, minor eſt dubitatio. </
s
>
<
s
id
="
s.002952
">Velut
<
lb
/>
enim aquæ gutta, cùm ex aduerſo Solis in
<
lb
/>
ſpicitur, multos refert ac omnes ſplendidos
<
lb
/>
colores: ita è nube denſa rorida, guttuliſ
<
lb
/>
que ſcatente fit iris. </
s
>
<
s
id
="
s.002953
">Omne enim obſcurum
<
lb
/>
eſt, veluti nigrum. </
s
>
<
s
id
="
s.002954
">Indicio ſunt vmbræ, quæ
<
lb
/>
ob id omnes nigræ videntur. </
s
>
<
s
id
="
s.002955
">Duplicéſque
<
lb
/>
cùm paries ſimul radios Soli rectos & ex
<
lb
/>
aqua reflexos receperit, ſic vt eorum pars
<
lb
/>
ab homine intercipiatur. </
s
>
<
s
id
="
s.002956
">Namque Solis ra
<
lb
/>
diis illuſtratur ſuperior vmbra, ob id non
<
lb
/>
adeò nigra eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.002957
">Cùm verò obſcurum illumi
<
arrow.to.target
n
="
marg333
"/>
<
lb
/>
natur, & id politum fuerit, ad colores
<
lb
/>
pro lucis multitudine tranſit. </
s
>
<
s
id
="
s.002958
">Obſcura
<
lb
/>
autem eſt nubes, & guttæ aquæ poli
<
lb
/>
tæ, ideò lucis varietate colores referunt. </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>