Buonamici, Francesco, De motu libri X

Table of figures

< >
[Figure 1]
[Figure 2]
[Figure 3]
[Figure 4]
[Figure 5]
[Figure 6]
[Figure 7]
[Figure 8]
[Figure 9]
[Figure 10]
[Figure 11]
[Figure 12]
[Figure 13]
[Figure 14]
[Figure 15]
[Figure 16]
[Figure 17]
[Figure 18]
[Figure 19]
[Figure 20]
[Figure 21]
[Figure 22]
[Figure 23]
[Figure 24]
[Figure 25]
[Figure 26]
[Figure 27]
[Figure 28]
[Figure 29]
[Figure 30]
< >
page |< < of 1055 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s>
                <pb pagenum="672"/>
              Quanuis igitur eadem poſsit eſſe ratio continuitatis & diuiſionis in vtroque genere corporum;
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg3948"/>
                <lb/>
              atqui natura
                <expan abbr="etiã">etiam</expan>
              aliam continui rationem, atque diuiſionis ex motu molita eſt ea continua faciens
                <lb/>
              quibus
                <expan abbr="vnicũ">vnicum</expan>
              motum aſsignauit totius & partium: illa non continua
                <expan abbr="quorũ">quorum</expan>
              motus idem non eſt in
                <lb/>
              toto & partibus. </s>
              <s>En tibi corpus inanimum: eodem motu partes agitantur &
                <expan abbr="totũ">totum</expan>
              , neque vllus eſt
                <lb/>
              partium motus, quin ex eo
                <expan abbr="quoq.">quoque</expan>
              totum moueatur. </s>
              <s>Specta animal, in eo potes obſeruare non eſſe
                <lb/>
                <expan abbr="motũ">motum</expan>
              eundem
                <expan abbr="neq.">neque</expan>
              totius,
                <expan abbr="neq.">neque</expan>
              partium: mouetur manus; totum & reliquę partes manent; certo
                <lb/>
              quodam motu manus concitatur; alio motu pedes aguntur, & crura. </s>
              <s>proinde in his ſolis pars per
                <lb/>
              ſe moueri poteſt, cùm in cęteris, aut cum toto, aut ad eius
                <expan abbr="motũ">motum</expan>
              ſolummodò cieri valeat. </s>
              <s>Cauſſa eſt,
                <lb/>
              quòd inanima ſunt continua ſimpliciter; hæc in continuitate retinent diſcontinuationem, & ſunt
                <lb/>
              adnata & adnexa potius,
                <expan abbr="">quae</expan>
              congenita & coëxtenta (liceat
                <expan abbr=".n.">enim</expan>
              mihi nunc rem voce magis apta, quàm
                <lb/>
              polita exprimere) quaſi non extent & pullulent ex vna radice materiæ. </s>
              <s>Vides ergo
                <expan abbr="quemadmodũ">quemadmodum</expan>
                <lb/>
              natura diuidat continua, vel
                <expan abbr=".n.">enim</expan>
              ſubiecto & loco diſcludit, vel officio
                <expan abbr="atq.">atque</expan>
              virtute. </s>
              <s>Proptereà cùm
                <lb/>
              cęli partes eodem motu non moueantur illis tardius agitatis quæ circulos minores deſcribunt;
                <expan abbr="etiã">etiam</expan>
                <lb/>
              ſic cęlum ex officio diuiduum ponere licebit, & illi diuiſionem ea
                <expan abbr="rõne">ratione</expan>
              tribuere quæ propria ſit cor­
                <lb/>
              poris organici, in quo genere etiam reponitur cęlum, ſi non
                <expan abbr="ſubſtãtiæ">ſubſtantiæ</expan>
              , ſaltem figuræ beneficio: qua­
                <lb/>
              propter
                <expan abbr="etiã">etiam</expan>
              motus eius in primis pertinet ad partes, cùm in cęteris corporibus inanimis extra ſuas
                <lb/>
              vniuerſitates alioqui pertineat prius ad totum. </s>
              <s>At verò cùm
                <expan abbr="organorũ">organorum</expan>
              certa ſit figura; quamobrem
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg3949"/>
                <lb/>
              & certi termini; vel non videatur ex hoc continuum huius generis in infinitum diuidi, ſed in cer­
                <lb/>
              tis illis terminis, quibus organorum figura coërcetur; vel etiam quòd in cęlo non ſit propter vim
                <lb/>
              figuræ rotundę pars vlla quæ natura diſtinguatur;
                <expan abbr="ideoq́ue">ideoque</expan>
              ſumma continuatio, diuiſio nulla.
                <lb/>
              </s>
              <s>Verumeninuerò quòd certa ſit figura, & termini, quibus ipſa concluditur; eſt
                <expan abbr="quidẽ">quidem</expan>
              in noſtratibus,
                <lb/>
              ſed his materiæ priuilegio diuiſio, quæ deducatur ad
                <expan abbr="actũ">actum</expan>
              , conuenit in quoque ſigno. </s>
              <s>In cęlo termi­
                <lb/>
              ni ſunt
                <expan abbr="quidẽ">quidem</expan>
              natura diſtincti, cùm ſit ibi pars
                <expan abbr="oĩum">omnium</expan>
              prima, quemadmodum nos docuit Ariſt. 2. de
                <lb/>
              Cęlo, & nos poſthàc illo auctore copioſius explicabimus, ſint & partes quæ tempore eodem plus,
                <lb/>
              minuſúe ſpatij ſenſiliter conficiunt, veluti climata, & ſigna apud aſtronomos; veruntamen ea di­
                <lb/>
              ſtinctio non ſanè reſpicit
                <expan abbr="locũ">locum</expan>
              , ſed virtutem, & officium,
                <expan abbr="atq.">atque</expan>
              initia motus, vnde item diſcontinuatio
                <lb/>
              petitur in natura. </s>
              <s>quod ad
                <expan abbr="magnitudinẽ">magnitudinem</expan>
              ſpectat, in ſingulis orbibus continuatio mira. </s>
              <s>Quocirca
                <lb/>
              principium motus ineſt in vnoquoque puncto, cùm venerit ad ortum, vbi
                <expan abbr="Deũ">Deum</expan>
              vetuſtas veneranda
                <lb/>
              collocauit, vt quanuis
                <expan abbr="etiã">etiam</expan>
              6. Phyſ. partes in eo quod in orbem mouetur; deſignationi ſubiiciantur,
                <lb/>
              quatenus verſamur in phyſicis; ab his muneribus non videantur eſſe ſeparandæ; neque
                <expan abbr=".n.">enim</expan>
              nihilo­
                <lb/>
              minus ea deſignatio cum rerum natura
                <expan abbr="cõſentit">conſentit</expan>
              ; ex quolibet
                <expan abbr=".n.">enim</expan>
              puncto motus initium,
                <expan abbr="velocitatiſq́">velocitatiſque</expan>
              .
                <lb/>
              </s>
              <s>diſcrimen exiſtet. </s>
              <s>Ergo & diuiſio ex officio, ac virtute ſpectat
                <expan abbr="vnumquodq.">vnumquodque</expan>
              punctum in cęlo, ſicut
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg3950"/>
                <lb/>
              diuiſio quanti quę reipſa miniſtratur in caducis. </s>
              <s>Igitur ex natura, non ex deſignatione & ex officio,
                <lb/>
              non loci diſtinctione in quolibet ſigno tamen, & per ſucceſsionem obitur in corpore cęleſti diui­
                <lb/>
              ſio: quamobrem generatim complectitur omnia corpora.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg3939"/>
              F</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg3940"/>
              G</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg3941"/>
              a c. </s>
              <s>tt. 31.
                <lb/>
              32.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg3942"/>
              H</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg3943"/>
              A</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg3944"/>
              B</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg3945"/>
              C</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg3946"/>
              D</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg3947"/>
              a Lib. de
                <lb/>
              ſen.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg3948"/>
              E</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg3949"/>
              F</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg3950"/>
              G</s>
            </p>
            <figure id="fig10" number="13"/>
            <figure id="fig11" number="14"/>
            <p type="head">
              <s>
                <emph type="italics"/>
              Notantur eorum fallaciæ qui contra Ariſtotelis ſententiam de infinitate decreuerint. </s>
              <s>Cap. </s>
              <s>XV
                <emph.end type="italics"/>
              .</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>EX his apparet quemadmodum quantum, diuiduum, & infinitum
                <expan abbr="cõueniant">conueniant</expan>
              analogicè corpori
                <lb/>
              cęleſti, & iis quæ continentur à cęlo. </s>
              <s>In noſtratibus
                <expan abbr=".n.">enim</expan>
              variabiles termini ſunt & tales, vt ad
                <expan abbr="oẽ">omnem</expan>
                <lb/>
                <expan abbr="punctũ">punctum</expan>
                <expan abbr="accõmodentur">accommodentur</expan>
              , in cęlo pleriq ſemper actu exiſtant: hîc diuiſio, ſiquando procedat vlterius,
                <lb/>
              tollat formam; ibi cum eius ſalute conſiſtat: in his diuiſio deducatur ad
                <expan abbr="actũ">actum</expan>
              partibus ſubiecto ſe­
                <lb/>
              paratis; ibi virtute & officio diſtinctis. </s>
              <s>Neque enim officia, quicquid dicat Simplicius, loci ſepara­
                <lb/>
              tionem flagitant, quae corpus eo
                <expan abbr="tẽpore">tempore</expan>
                <expan abbr="">non</expan>
              diuiditur in terminos quibus conueniat locus: actu
                <expan abbr=".n.">enim</expan>
              eos
                <lb/>
              eſſe oportet, quod attinet ad
                <expan abbr="molẽ">molem</expan>
              corporis; cùm huic terminorum generi locus aptetur, & videtur
                <lb/>
              ea diuiſio contenta eſſe ſola differentia poſituræ cuius beneficio partes, quanuis in corpore
                <expan abbr="conſer-uent̃">conſer­
                  <lb/>
                uentur</expan>
              , &
                <expan abbr="exiſtãt">exiſtant</expan>
              poteſtate, anteriores & poſteriores eſſe cognoſcimus, ſuperiores & inferiores, dextras
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg3951"/>
                <lb/>
              ac ſiniſtras, & illis impropriè terminos attribuimus qui notant locum; veluti cum dicimus hîc eſſe
                <lb/>
              caput, ibi thoracem, tametſi toti propriè conueniunt. </s>
              <s>Conſtat etiam quæ fallacia vexarit antiquos,
                <lb/>
              dum
                <expan abbr="ſectionẽ">ſectionem</expan>
              in infinitum detrectant, & aliò diuertunt,
                <expan abbr="">quae</expan>
              veritas ipſa patiatur. </s>
              <s>Etenim poteſtatem
                <lb/>
              in natura ſemper actu
                <expan abbr="quodã">quodam</expan>
              perfecto definiri voluerunt, quod tamen
                <expan abbr="neq.">neque</expan>
              neceſſarium,
                <expan abbr="neq.">neque</expan>
              per­
                <lb/>
              petuò verum eſt:
                <expan abbr="itaq.">itaque</expan>
              eos fefellit ambiguum. </s>
              <s>Quis actus ille ſit, & quotuplex, & quæ poteſtas,
                <lb/>
              antè oſtendimus, dum exponeretur,
                <expan abbr="quemadmodũ">quemadmodum</expan>
              poteſtas
                <expan abbr="oĩs">omnis</expan>
              ad actum dirigatur. </s>
              <s>Deluſit eos item
                <lb/>
              figura dictionis, dum quod ſingulis collectim, & indefinitè,
                <expan abbr="oĩbus">omnibus</expan>
              & ſingulis diſtributim conuenire
                <lb/>
              putant, & quod categorematicè verum eſt, accipiunt, ac ſi verum ſit ſyncategorematicè, quæ
                <expan abbr="oĩa">omnia</expan>
              vi­
                <lb/>
              tia tanquam ad
                <expan abbr="ſuũ">ſuum</expan>
              fontem, ad
                <expan abbr="figurã">figuram</expan>
              dictionis
                <expan abbr="referũtur">referuntur</expan>
              . </s>
              <s>Ex quibus liquidò conſtat, vt in continuò
                <lb/>
              poteſtas ad
                <expan abbr="diuiſionẽ">diuiſionem</expan>
              falsò logica reputetur, quę poſita eſt in non repugnantia terminorum, cùm ſit
                <lb/>
                <expan abbr="etiã">etiam</expan>
              naturalis. </s>
              <s>Idcirco ſumma conſtantia defendemus
                <expan abbr="continuũ">continuum</expan>
              in infinita continua ſecari, & vt in
                <lb/>
              continua reſoluitur; ita
                <expan abbr="cõponi">componi</expan>
              ex illis. </s>
              <s>& quemadmodum per infinita ſigna ſecatur; quando fiunt
                <lb/>
              actu, ſic per illa partes iunguntur, quæ ſunt in potentia, infinita quidem, ſed potentia planè cùm ita
                <lb/>
              ſint, facilè pertranſiri poſſunt, ſi actu forent, ſigula permetiri oporteret; haud liceret tamen eo, quòd </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>