Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.002958
">
<
pb
pagenum
="
421
"
xlink:href
="
016/01/070.jpg
"/>
Cùm autem circulus interior proximior
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg334
"/>
<
lb
/>
ſit obſcuritati, cæruleus videtur: medius,
<
lb
/>
qui luminoſior eſt, viridis: exterior, qui &
<
lb
/>
maximus, ampliori luce illuſtratus, croceus
<
lb
/>
eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.002959
">Purpureus verò atque xanthus, non
<
lb
/>
principales ſunt colores: ſed cum varietate
<
lb
/>
luminis ex altero in alterum colorem ſit
<
lb
/>
tranſitus, coëuntibus terminis neceſſe eſt
<
lb
/>
in in medio, velut etiam in picturis, te
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg335
"/>
<
lb
/>
nuiter colores alios apparere. </
s
>
<
s
id
="
s.002960
">Eſt autem
<
lb
/>
centrum Solis & oculi, & iridis in vna li
<
lb
/>
nea. </
s
>
<
s
id
="
s.002961
">Sic enim ex caua nebula perpendicu
<
lb
/>
lares radij reflectuntur: & quanquam ne
<
lb
/>
bula ipſa non ſit rotunda, ſoli tamen ra
<
lb
/>
dij, qui ex parte rotunda reflectuntur, quia
<
lb
/>
ſoli perpendiculares ſunt, Solis imaginem
<
lb
/>
referunt: quæ quia debilis eſt, & debili
<
lb
/>
ter reflectitur, colorum ſpeciem repræſen
<
lb
/>
tat: nam lux cùm debilis redditur, in
<
lb
/>
ſplendidum colorem tranſit: quæ ſi ma
<
lb
/>
gis debilitetur, in colores nigro propin
<
lb
/>
quiores mutatur: pòſt ſi plus etiam, ad
<
lb
/>
colores ſine luce peruenit: demùm ad ni
<
lb
/>
grum vbi minimum eſt de luce, vltimo
<
lb
/>
cùm deficit, tranſit in tenebras. </
s
>
<
s
id
="
s.002962
">Igitur
<
lb
/>
cùm ad centrum ex ſola rotunda, cauá
<
lb
/>
que parte radij reflectantur, & ſi nubes
<
lb
/>
non caua ſit, & plures guttæ antè, reli
<
lb
/>
qua quidem tota nubes conſpicitur, ſed à
<
lb
/>
caua, rotundáque reflexio fit perpendicula
<
lb
/>
ris, quæ iridem, id eſt, Solem repræſen
<
lb
/>
tat, non aliter, quam ex aquæ guttis vi
<
lb
/>
debis, colores ſcilicet varios atque ſplen
<
lb
/>
didos. </
s
>
<
s
id
="
s.002963
">Cùm igitur Sol eſt in finitore, &
<
lb
/>
oculus ( vt dixi ) in recta linea cum centro
<
lb
/>
iridis, centrum iridis in finitore, neceſſa
<
lb
/>
riò, erit, quare tunc ad vnguem iris ſub ſe
<
lb
/>
micirculi forma apparebit: nam reliqua
<
lb
/>
medietas neceſſariò tota eſt ſub finitore,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg336
"/>
<
lb
/>
ſi centrum in illo eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.002964
">Cùm verò Sol al
<
lb
/>
tior extiterit, manifeſtum eſt, quod li
<
lb
/>
nea ducta à Solis centro per oculum infrà
<
lb
/>
finitorem cadet: igitur tunc centrum iridis
<
lb
/>
erit ſub finitore: & quò Sol extiterit al
<
lb
/>
tior, linea ducta à Sole per oculum hu
<
lb
/>
milior erit, quare & centrum iridis, quod
<
lb
/>
in hac linea eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.002965
">Itáque quantò cen
<
lb
/>
trum iridis magis erit ſub finitore, eò ſu
<
lb
/>
perioris ſemicirculi pars maior abſconde
<
lb
/>
tur ab oculis noſtris: quare quantò altior
<
lb
/>
Sol, eò minorem portionem vnius circu
<
lb
/>
li iridem eſſe neceſſe eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.002966
">Liquet autem ex
<
lb
/>
his, tum quòd iridis pars media abſque ne
<
lb
/>
bula eſt, tum quòd ſub terra latitet, iri
<
lb
/>
dem nihil eſſe: nam non ex centro nebulæ
<
lb
/>
radij reflectuntur, ſed centrum ſolum ima
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg337
"/>
<
lb
/>
ginatione conſtat. </
s
>
<
s
id
="
s.002967
">Quòd etiam vna tantùm
<
lb
/>
videri poſſit, haud dubium eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.002968
">Nam cùm
<
lb
/>
oculus in linea ſit, quæ à Sole procedit ad
<
lb
/>
centrum nebulæ, nulla alia, niſi idem ha
<
lb
/>
beat centrum iris videri poterit. </
s
>
<
s
id
="
s.002969
">Sed nec
<
lb
/>
ſub eodem centro, quoniam ex Sole refle
<
lb
/>
xio fieri nequit: nam oculus habet ratio
<
lb
/>
nem centri cauitatis: non quia ſit centrum,
<
lb
/>
ſed quia ex duobus punctis in eadem linea,
<
lb
/>
quæ à centro eſt, duæ lineæ ad eadem pun
<
lb
/>
cta ſub æquis angulis reflecti non poſſunt.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg338
"/>
<
lb
/>
Relinquitur igitur, vt ex prima alia refle
<
lb
/>
ctatur, quare ſecundam maiorem prima eſſe
<
lb
/>
neceſſe eſt, & debiliorem multò: itaque ex
<
lb
/>
ſecunda tertiam oriri eſt impoſſibile. </
s
>
<
s
id
="
s.002970
">Quia
<
lb
/>
igitur ex prima reflexa ſecunda oritur, ne
<
lb
/>
ceſſe eſt, vt lineæ ſeu radij circuli prioris
<
lb
/>
iridis interiores, cùm maiorem angulum
<
lb
/>
faciant, longiùs reſiliant, exteriores pro
<
lb
/>
piùs: quare cir coeruleus erit exterior circulus
<
lb
/>
ſecundæ iridis, medius viridis, vt primi ex
<
lb
/>
terior croceus, contraria ad vnguem prio
<
lb
/>
ri ratione. </
s
>
<
s
id
="
s.002971
">Planum etiam ex his eſſe exiſti
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg339
"/>
<
lb
/>
mo, quòd cùm Sol eſt in meridie iuxta æſti
<
lb
/>
uum ſolſtitium ſemicirculi maximam habet
<
lb
/>
altitudinem: quò fit, vt centrum iridis ſe
<
lb
/>
midiametro totius circuli eius ſit infra fini
<
lb
/>
torem viſus, quare iris non videbitur: ſed
<
lb
/>
cùm iuxta autumni æquinoctium, & per
<
lb
/>
totam hyemem, & poſt æquinoctium ver
<
lb
/>
num videbitur, ſed eò minor, quò ( vt di
<
lb
/>
ctum eſt
<
emph
type
="
italics
"/>
)
<
emph.end
type
="
italics
"/>
ſolſtitio æſtiuo, & meridie ma
<
lb
/>
gis appropinquabit. </
s
>
<
s
id
="
s.002972
">Cur autem dum iris
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg340
"/>
<
lb
/>
modica eſt, & parùm à finitore eleuatur, eò
<
lb
/>
maioris circuli pars eſſe videtur? </
s
>
<
s
id
="
s.002973
">Cauſa eſt,
<
lb
/>
quòd oculus magis diſtare iridem, quò
<
lb
/>
humilior eſſe iudicat: quoniam diſtantiam
<
lb
/>
intelligit, vt de aſtris diximus. </
s
>
<
s
id
="
s.002974
">Sed cùm
<
lb
/>
diſtare verticem iridis plus iudicat, latio
<
lb
/>
rem etiam exiſtimat, velut etiam dixi, de
<
lb
/>
Sole, & Luna orientibus, at angulus maior
<
lb
/>
circuli maiorem illum eſſe oſtendit, quod
<
lb
/>
facilè quiſque intelligit, cùm minorem cir
<
lb
/>
culum maiori ita inſcribit, vt ſe tangant:
<
lb
/>
apparet enim maiorem in circumambiente
<
lb
/>
linea eſſe latiorem: ea de cauſa minor por
<
lb
/>
tio iridis, maioris circuli pars eſſe videtur.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg341
"/>
<
lb
/>
Sed non ſolùm irides ex nebulis, verum ex
<
lb
/>
remis dum agitantur in mari lucis reflexio
<
lb
/>
ne, à guttis aquæ fiunt: & hyeme auſtro
<
lb
/>
ſtante circa lucernas, maximè ab his, qui
<
lb
/>
oculos habent humidos: & à guttis inſper
<
lb
/>
ſis parieti, dum à Sole illuminantur, in obſ
<
lb
/>
curo oculo è directo reſpiciente: omnium
<
lb
/>
enim vna eſt cauſa, vt rectè refert Ariſto
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg342
"/>
<
lb
/>
teles. </
s
>
<
s
id
="
s.002975
">Sed Pareliæ, Virgæ, & Corona, quam
<
lb
/>
nos circa Solem vidimus, Halonem vo
<
lb
/>
cant, coloris cauſam eandem habent, quam
<
lb
/>
diximus: verùm, Pareliæ & ipſæ ſolum ex
<
lb
/>
reflexione ad oculum fiunt, nulla prorſus in
<
lb
/>
nubibus imagine: atque ideò ex guttilis
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg343
"/>
<
lb
/>
tunc nubes conſtat. </
s
>
<
s
id
="
s.002976
">Iris & igitur Pareliæ
<
lb
/>
plerumque pluuias nunciant leues, quia gut
<
lb
/>
tulæ ex aqua ſunt & diuiſæ, radiuſque Solis
<
lb
/>
penetrat. </
s
>
<
s
id
="
s.002977
">Corona autem ſubſtantiam habet
<
lb
/>
quippe quæ fit ex reflexione Solis, aut Lu
<
lb
/>
næ, aut ſyderis alterius, tanquam ex cen
<
lb
/>
tro à nube denſa in circuitum, rotunda fi
<
lb
/>
gura. </
s
>
<
s
id
="
s.002978
">Itaque non oculus eas fingit vt iridem
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg344
"/>
<
lb
/>
& Parelias, ſed factas videt, & in nubibus
<
lb
/>
conſiſtentes. </
s
>
<
s
id
="
s.002979
">Velut etiamſi cryſtallum, tri
<
lb
/>
gonum, ſeu priſma, vel hexagonam Soli
<
lb
/>
expoſueris, in aduerſo pariete colores non
<
lb
/>
fictos, ſed veros iridis videbis: & ſimiliter
<
lb
/>
ſub vaſe vitreo pleno atque Soli, vel etiam
<
lb
/>
lumini claro expoſi to, eoſdem conſpicere
<
lb
/>
licet. </
s
>
<
s
id
="
s.002980
">Sed ficti erunt, ſi cryſtallum inſpicias
<
lb
/>
aut vitrum: nam quales tu vides, & vbi
<
lb
/>
vides Sole præſente, ſocius non omninò
<
lb
/>
videbit: aut diſſimiles, aut non eodem lo
<
lb
/>
co, quia veræ non ſunt, ſed ab oculi aſpe
<
lb
/>
ctus ratione tantum proficiſcuntur. </
s
>
<
s
id
="
s.002981
">Quò fit </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>