Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Page concordance

< >
Scan Original
681 379
682 380
683 381
684 382
685 383
686 384
687 385
688 386
689 387
690 388
691 389
692 390
693 391
694 392
695 393
696 394
697 395
698 396
699 397
700 398
701 399
702 400
703 401
704 402
705 403
706 404
707 405
708 406
709 407
710 408
< >
page |< < (405) of 778 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="lat" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1794" type="section" level="0" n="0">
          <pb o="405" file="0707" n="707" rhead="LIBER DECIMVS."/>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div1795" type="section" level="0" n="0">
          <head xml:id="echoid-head1328" xml:space="preserve">THEOREMATA</head>
          <head xml:id="echoid-head1329" xml:space="preserve" style="it">1. In omni ſuperficie refractionis neceſſariò ſunt punctum, cuius forma refringitur: & pun-
            <lb/>
          ctum refractionis: & centrum ipſius uiſus: & perpendicularis ducta à puncto refractionis ſu-
            <lb/>
          per ſuperficiem, à qua fit refractio. Ex quo patet quòd unius refractionis unica tantùm eſt
            <lb/>
          ſuperficies.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s47131" xml:space="preserve">Sit ſuperficies ſecundi diaphani denſioris uel rarioris primo diaphano, in qua ſit linea a b c:</s>
            <s xml:id="echoid-s47132" xml:space="preserve"> & ſit
              <lb/>
            punctũ, cuius forma refringitur, punctum d:</s>
            <s xml:id="echoid-s47133" xml:space="preserve"> ſitq́ue centrum uiſus e:</s>
            <s xml:id="echoid-s47134" xml:space="preserve"> fiatq́ue refractio in puncto ſu-
              <lb/>
            perficiei ſecundi diaphani, quod eſt b:</s>
            <s xml:id="echoid-s47135" xml:space="preserve"> & à puncto b ſuper ſuperficiem a b c ducatur perpendicula-
              <lb/>
            ris b f.</s>
            <s xml:id="echoid-s47136" xml:space="preserve"> Dico quòd puncta d, e, b, & linea b f ſunt ſemper in eadem ſuperficie refractionis.</s>
            <s xml:id="echoid-s47137" xml:space="preserve"> Quoniam
              <lb/>
            eni m, ut patet per definitionem præmiſſam in principijs libri huius, & per 46 th.</s>
            <s xml:id="echoid-s47138" xml:space="preserve"> 2 huius linea radia
              <lb/>
            lis incidens (quæ eſt d b) & refracta (quæ eſt b e) ſunt in eadem ſuperficie refractionis:</s>
            <s xml:id="echoid-s47139" xml:space="preserve"> punctum er
              <lb/>
            go d, cuius forma incidit & refringitur, & punctum refractionis, ſcilicet pũctum, à quo fit refra ctio,
              <lb/>
            (quod eſt b) & centrum uiſus (quod eſt e) ſunt in eadem ſuperficie per 1 p 11:</s>
            <s xml:id="echoid-s47140" xml:space="preserve"> ſed & per 2 p 11 linea
              <lb/>
            b f, quæ eſt perpendicularis ſuper ſuperficiem a b c,
              <lb/>
            eſt in eadem ſuperficie cum linea b c:</s>
            <s xml:id="echoid-s47141" xml:space="preserve"> ergo & cum
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0707-01" xlink:href="fig-0707-01a" number="841">
                <variables xml:id="echoid-variables818" xml:space="preserve">e g f a b c d</variables>
              </figure>
            lineis d b & b e:</s>
            <s xml:id="echoid-s47142" xml:space="preserve"> quoniam linea b f eſt perpendi-
              <lb/>
            cularis ſuper lineam a b c, & cum illa in eadem ſu-
              <lb/>
            perficie.</s>
            <s xml:id="echoid-s47143" xml:space="preserve"> Similiter protracta linea d b ultra punctum
              <lb/>
            b ad punctum g, eſt in eadem ſuperficie.</s>
            <s xml:id="echoid-s47144" xml:space="preserve"> Puncta ita-
              <lb/>
            que d, b, e & linea b f ſunt in eadem ſuperficie per 1
              <lb/>
            & 2 p 11.</s>
            <s xml:id="echoid-s47145" xml:space="preserve"> Omnis enim refractio aut fit ad ipſam per-
              <lb/>
            pendicularem b f, aut ab ipſa:</s>
            <s xml:id="echoid-s47146" xml:space="preserve"> & ſemper in eadem
              <lb/>
            ſuperficie, in qua fiebat incidentia formę refringen
              <lb/>
            dæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s47147" xml:space="preserve"> Quoniam enim omnis refractio fit ad omnem
              <lb/>
            differentiam poſitionis (quia qua ratione fit ad u-
              <lb/>
            nam partem, eadem ratiõe fit ad quamlibet aliam)
              <lb/>
            determinatio ergo refractionis ad certam differen
              <lb/>
            tiam poſitionis fit tantùm per uiſum:</s>
            <s xml:id="echoid-s47148" xml:space="preserve"> quia in qua-
              <lb/>
            cunque ſuperficie centrum uiſus fuerit, in illa tan-
              <lb/>
            tùm percipitur fieri refractio.</s>
            <s xml:id="echoid-s47149" xml:space="preserve"> Patet ergo propoſi-
              <lb/>
            tum.</s>
            <s xml:id="echoid-s47150" xml:space="preserve"> Et ex hoc patet, cum iſta puncta refractionis omnia ſcilicet d, e, b & linea b f ſuperficiem refra-
              <lb/>
            ctionis conſtituant, quòd horum aliquo deficiente non eſt ſuperficies refractionis:</s>
            <s xml:id="echoid-s47151" xml:space="preserve"> & quòd unius
              <lb/>
            refractionis unica tantùm eſt ſuperficies refractionis:</s>
            <s xml:id="echoid-s47152" xml:space="preserve"> quoniam hæc omnia puncta in unica tantùm
              <lb/>
            ſuperficie ſimili concurrere eſt poſsibile, & non in pluribus.</s>
            <s xml:id="echoid-s47153" xml:space="preserve"> Et hoc eſt, quod proponebatur.</s>
            <s xml:id="echoid-s47154" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div1797" type="section" level="0" n="0">
          <head xml:id="echoid-head1330" xml:space="preserve" style="it">2. Neceſſe eſt omnem ſuperficiem refractionis ſuper ſuperficiem corporis, à qua fit refractio
            <lb/>
          (ſiue illa ſuperficies ſit plana conuexa uel concaua) erectam eſſe. Alhazen 9 n 7.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s47155" xml:space="preserve">Hoc, quod hic proponitur, patet per præmiſſam.</s>
            <s xml:id="echoid-s47156" xml:space="preserve"> Quoniam enim in omni ſuperficie refractionis
              <lb/>
            neceſſariò ſunt:</s>
            <s xml:id="echoid-s47157" xml:space="preserve"> punctum, cuius forma refringitur:</s>
            <s xml:id="echoid-s47158" xml:space="preserve"> & punctum ſuperficiei corporis, à quo fit refra-
              <lb/>
            ctio:</s>
            <s xml:id="echoid-s47159" xml:space="preserve"> & centrum uiſus & perpendicularis ducta à puncto refractionis ſuper ſuperficiem corporis il
              <lb/>
            lius, à qua fit refractio:</s>
            <s xml:id="echoid-s47160" xml:space="preserve"> ergo per 18 p 11 patet quòd omnis ſuperficies refractionis eſt perpendicula-
              <lb/>
            ris ſuper ſuperficiem corporis, à qua fit refractio.</s>
            <s xml:id="echoid-s47161" xml:space="preserve"> Si enim illa ſuperficies fuerit plana:</s>
            <s xml:id="echoid-s47162" xml:space="preserve"> tunc euiden-
              <lb/>
            ter patet propoſitum per 18 p 11, ut præ miſſum eſt.</s>
            <s xml:id="echoid-s47163" xml:space="preserve"> Si uerò fuerit illa ſuperficies conuexa uel con-
              <lb/>
            caua ſphærica:</s>
            <s xml:id="echoid-s47164" xml:space="preserve"> tunc patet per 72 th.</s>
            <s xml:id="echoid-s47165" xml:space="preserve"> 1 huius quoniam perpendicularis ducta à puncto refractionis ſu
              <lb/>
            per ipſam ſuperficiem corporis, à qua fit refractio, ſemper tranſit centrũ illius corporis:</s>
            <s xml:id="echoid-s47166" xml:space="preserve"> & eſt perpẽ-
              <lb/>
            dicularis ſuper ſuperficiem illud corpus in puncto refractionis contingentem:</s>
            <s xml:id="echoid-s47167" xml:space="preserve"> ergo itẽ per 18 p 11
              <lb/>
            ſuperficies refractionis eſt erecta ſuper illã ſuperficiẽ contingentẽ:</s>
            <s xml:id="echoid-s47168" xml:space="preserve"> ergo & ſuper ipſam corporis ſu-
              <lb/>
            perficiem.</s>
            <s xml:id="echoid-s47169" xml:space="preserve"> Similiter quoq;</s>
            <s xml:id="echoid-s47170" xml:space="preserve"> demonſtrandum, ſiue figura corporis, à qua fit refractio, fuerit columna
              <lb/>
            ris ſiue pyramidalis ſiue alterius figuræ cuiuſcunq;</s>
            <s xml:id="echoid-s47171" xml:space="preserve">: ſemper enim ſuperficies refractionis erit erecta
              <lb/>
            ſuper ſuperficiem corporis, à qua fit refractio.</s>
            <s xml:id="echoid-s47172" xml:space="preserve"> Et ſi accidat, ut illa ſuperficies corporis, à qua fit refra
              <lb/>
            ctio, fuerit æquidiſtans horizonti:</s>
            <s xml:id="echoid-s47173" xml:space="preserve"> tunc perpendicularis ducta à puncto refractionis ſuper ſuperfi-
              <lb/>
            ciem corporis, à qua fit reſractio, eſt ctiam perpendicularis ſuper ſuperficiem horizontis per 23 th.</s>
            <s xml:id="echoid-s47174" xml:space="preserve"> 1
              <lb/>
            huius:</s>
            <s xml:id="echoid-s47175" xml:space="preserve"> ergo & per 18 p 11 ſuperficies refractionis eſt perpendicularis, & erecta ſuper ſuperficiem ho-
              <lb/>
            rizontis.</s>
            <s xml:id="echoid-s47176" xml:space="preserve"> Sed & hoc patet per declarationem, quæ fit in inſtrumento, quod in 1 th.</s>
            <s xml:id="echoid-s47177" xml:space="preserve"> 2 huius præmiſi-
              <lb/>
            mus.</s>
            <s xml:id="echoid-s47178" xml:space="preserve"> Quoniam enim linea radialis incidens & refracta ab aliqua ſuperficie unius corporis diapha-
              <lb/>
            ni ad aliud corpus diaphanum, ut patet per 46 th.</s>
            <s xml:id="echoid-s47179" xml:space="preserve"> 2 huius, ſemper ſunt in una plana ſuperficie, quæ
              <lb/>
            eſt medius circulus illorũ triũ circulorũ ſignatorũ in interiori parte oræ inſtrumenti, æquidiſtans
              <lb/>
            ſuperficiei interioris laminæ inſtrumẽti:</s>
            <s xml:id="echoid-s47180" xml:space="preserve"> ſed illa ſuperficies laminæ æ quidiſtat ſuքficiei dorſi inſtru
              <lb/>
            mẽti, cui extrinſecus ſuքponitur ſuperficies regulæ cubitalis tenentis inſtrumentũ.</s>
            <s xml:id="echoid-s47181" xml:space="preserve"> Suքficies itaq;</s>
            <s xml:id="echoid-s47182" xml:space="preserve">
              <lb/>
            medij circuli ęquidiſtat ſuքficiei regulę lógę quadrãgulę ſuքpoſitę dorſo laminę ք 24.</s>
            <s xml:id="echoid-s47183" xml:space="preserve"> th.</s>
            <s xml:id="echoid-s47184" xml:space="preserve"> 1 huius:</s>
            <s xml:id="echoid-s47185" xml:space="preserve"> ſed
              <lb/>
            illa ſuքficies քpẽdicularis eſt ſuք ſuքficies laterũ lógitudinis regulę erectas ſuք oras inſtrumẽti.</s>
            <s xml:id="echoid-s47186" xml:space="preserve"> Su
              <lb/>
            perficies itaq;</s>
            <s xml:id="echoid-s47187" xml:space="preserve"> medij circuli eſt ք cõuerſam 14 p 11 քpendicularis ſuper ſuքficies lõgitudinis regulæ
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>