Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 540
541 - 570
571 - 600
601 - 630
631 - 660
661 - 690
691 - 720
721 - 750
751 - 780
781 - 810
811 - 840
841 - 870
871 - 900
901 - 930
931 - 960
961 - 990
991 - 1020
1021 - 1050
1051 - 1055
>
Scan
Original
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 540
541 - 570
571 - 600
601 - 630
631 - 660
661 - 690
691 - 720
721 - 750
751 - 780
781 - 810
811 - 840
841 - 870
871 - 900
901 - 930
931 - 960
961 - 990
991 - 1020
1021 - 1050
1051 - 1055
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
51
"/>
<
arrow.to.target
n
="
marg478
"/>
<
lb
/>
reliquæ nihil ad Ariſtotelem. </
s
>
<
s
>Practicarum finis eſt generatim bonum humanum cuius habitus
<
lb
/>
prudentia nominatur. </
s
>
<
s
>eius verò tria ſunt membra ſicut etiam bonum humanum tres
<
expan
abbr
="
cõtinet
">continet</
expan
>
ha
<
lb
/>
bitudines, aut enim habenti ipſi bonum eſt, quod cùm ex aſſuetudine partum ſit
<
expan
abbr
="
quã
">quam</
expan
>
Gręci
<
expan
abbr
="
vocãt
">vocant</
expan
>
<
lb
/>
<
foreign
lang
="
grc
">ἔθος, ἠθικὸν</
foreign
>
appellatur, aut eſt bonum familiæ &
<
foreign
lang
="
grc
">τῷ ο̂ικῳ</
foreign
>
. </
s
>
<
s
>cuius gubernatio dicitur œconomia,
<
lb
/>
à qua prudentia œconomica denominatur aut eſt bonum reip. </
s
>
<
s
>cuius gubernatio cùm politia dica
<
lb
/>
tur à Gręcis etiam facultati & prudentię politicę nomen dedit. </
s
>
<
s
>Hęc ergo philoſophia ſpectat, quę
<
lb
/>
in ſeſe rationem continet boni, quod agendo
<
expan
abbr
="
cõparatur
">comparatur</
expan
>
, & pulchri quòd contemplando accedit,
<
lb
/>
nihil infra ipſa reſpiciens, quaſi quicquid infra eſt, ſeruile habendum ſit. </
s
>
<
s
>Cùm tamen & ſępe de
<
lb
/>
artibus incidat ſermo, in methodis Ariſtoteleis, aliqua de ipſis vniuersè ſcribere placet quę
<
expan
abbr
="
valeãt
">valeant</
expan
>
<
lb
/>
ſcilicet ad pręceptoris noſtri ſententias illuſtrandas. </
s
>
<
s
>Iam docuimus, vt in artibus illæ quoque re
<
lb
/>
ponantur quę
<
expan
abbr
="
nullũ
">nullum</
expan
>
opus ex operatione relinquunt, quòd non ex conſilio & electione
<
expan
abbr
="
proficiſcã-tur
">proficiſcan
<
lb
/>
tur</
expan
>
, vt illæ quas practicas propriè dicimus. </
s
>
<
s
>& quòd imitantur. </
s
>
<
s
>artes operando, non conſultantes
<
lb
/>
quid ex quo agendum ſit, & ſi nihil ex operatione relinquunt, non ex eo naſcitur, quia ſint actio
<
lb
/>
nes animi, ex eorum genere quas immanentes vocant; ſed quòd in ea materia ſe exercent quę
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
<
lb
/>
retinet ſpeciem impreſſam ab artifice, vt lignum retinet ſcamni formam, exempli g. ſoni
<
expan
abbr
="
ſubiectũ
">ſubiectum</
expan
>
<
lb
/>
eſt aër, ſed eius ſpecies ex abſentia ſonantis euaneſcit. </
s
>
<
s
>ita & motionis ſpecies quæ oritur ex arte
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg479
"/>
<
lb
/>
ſaltandi, manet in ipſa motione, & cum ipſa tantum propagatur. </
s
>
<
s
>itaque & mens quę in eiuſmodi
<
lb
/>
verſatur operationibus effectricis non autem practicę nomine digna eſt habita. </
s
>
<
s
>Nunc eas multi
<
lb
/>
fariam partiri philoſophi videntur. </
s
>
<
s
>Primùm quidem ex modo quo finem ſuum
<
expan
abbr
="
cõſequi
">conſequi</
expan
>
poſſunt,
<
lb
/>
aut enim earum finis eſt in facientis poteſtate poſitus, ita vt nunquàm artifex ſuo fine fruſtretur,
<
lb
/>
ſi omnia aptè & appoſitè fecerit, vt finem
<
expan
abbr
="
cõſequatur
">conſequatur</
expan
>
. </
s
>
<
s
>Sunt & artes quarum finis non ab artifice,
<
lb
/>
ſed ab alio pendet, in quibus etiam magnam partem ſolet habere fortuna, has facultatis nomine
<
lb
/>
notare voluerunt, quia facultas incertum euentum præſeferat, &
<
expan
abbr
="
infinitatẽ
">infinitatem</
expan
>
. </
s
>
<
s
>& cùm incertos ſuc
<
lb
/>
ceſſus habeant, locum dare
<
expan
abbr
="
cõſultationi
">conſultationi</
expan
>
videntur, qua vel ſic vel aliter faciendum eſſe iudicetur,
<
lb
/>
vt propoſito fine potiantur, (ſemper
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
reſpiciunt finem, licet ipſum non ſemper aſſequi poſsint)
<
lb
/>
à
<
expan
abbr
="
cõiectura
">coniectura</
expan
>
coniectrices dictæ ſunt. </
s
>
<
s
>tales ſunt Dialectica, Oratoria, Medicina, Nautica, Militaris.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Proinde cùm finis in
<
expan
abbr
="
earũ
">earum</
expan
>
poteſtate non ſit, ab iis non ſolet finis, ſed officium deſiderati duntaxat.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Secundò diſtribuuntur artes ex modo faciendi. </
s
>
<
s
>vt quamuis & marmorarius & lutarius & fuſor
<
lb
/>
ſtatuam faciant, quia
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
ſit idem omnium faciendi modus, artifices ijdem
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
ſunt. </
s
>
<
s
>Non ſanè dico
<
lb
/>
eoſdem non eſſe artifices, quòd
<
expan
abbr
="
eandẽ
">eandem</
expan
>
materiam non tractent: ſed non
<
expan
abbr
="
eodẽ
">eodem</
expan
>
modo. </
s
>
<
s
>Nanque
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg480
"/>
<
lb
/>
idem artifex eſſe poteſt, qui fundendo ſtatuam facit ex auro & plumbo. </
s
>
<
s
>Itaque notabat Galenus
<
lb
/>
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
ętatis ſuę medicos qui
<
expan
abbr
="
medicinã
">medicinam</
expan
>
ſecarent in
<
expan
abbr
="
totidẽ
">totidem</
expan
>
partes, quot ſunt corporis humani &
<
expan
abbr
="
quidã
">quidam</
expan
>
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg481
"/>
<
lb
/>
Romę eſſent ocularij medici, nonnulli auricularij, neque
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
id ex artis natura cùm vna ſit
<
expan
abbr
="
partiũ
">partium</
expan
>
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
omniũ
">omnium</
expan
>
medicina: ſed ex
<
expan
abbr
="
cõmoditate
">commoditate</
expan
>
naſcebatur. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
ſiquidẽ
">ſiquidem</
expan
>
eam artis
<
expan
abbr
="
portionẽ
">portionem</
expan
>
profiterentur è qua
<
lb
/>
victum ſibi parare poſſe ſperarent, cęteras negligebant. </
s
>
<
s
>quòd ſi victui neceſſaria
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
ſuppeditaſſet
<
lb
/>
ea portio medicinę,
<
expan
abbr
="
quemadmodũ
">quemadmodum</
expan
>
euenire ſolebat in Gręcia, aut ſolum vertere cogebantur, aut
<
lb
/>
alias artis medicę partes exercere. </
s
>
<
s
>Tertiò vel artes materiam faciunt, vel parant, vel perficiunt id
<
lb
/>
quod natura
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
potuit abſoluere, vel
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
miniſtrę ſunt ad quas etiam referri dicimus organicas.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>faciunt
<
expan
abbr
="
materiã
">materiam</
expan
>
figuli, dum lateres ędificatori efficiunt,
<
expan
abbr
="
materiã
">materiam</
expan
>
parant fabri qui
<
expan
abbr
="
ferrũ
">ferrum</
expan
>
repurgant.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>abſoluunt ea quę natura pręſtare non poteſt, vt lanifices; miniſtrant, vel quę faciunt inſtrumenta.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>vt frenorum fabricatrix equeſtri, vel quę impedimenta remouent, & applicant agentia principia
<
lb
/>
ad patientia. </
s
>
<
s
>Quamobrem Medici clamant, Naturas eſſe
<
expan
abbr
="
morborũ
">morborum</
expan
>
curatrices, modicos
<
expan
abbr
="
autẽ
">autem</
expan
>
mini
<
lb
/>
ſtros. </
s
>
<
s
>Poſtremò ex fine diſtinguuntur. </
s
>
<
s
>quòd variis modis ad humanos vſus
<
expan
abbr
="
accõmodentur
">accommodentur</
expan
>
. </
s
>
<
s
>etenim
<
lb
/>
aut neceſsitatis ergò operantur, aut
<
expan
abbr
="
cõmodi
">commodi</
expan
>
, aut voluptatis. </
s
>
<
s
>ex hoc ordine ſunt
<
foreign
lang
="
grc
">κοσμητικαὶ</
foreign
>
dictæ,
<
lb
/>
ideſt ornatrices & fortè
<
foreign
lang
="
grc
">μεμητικαὶ</
foreign
>
, i. </
s
>
<
s
>imitatrices, vt poëtica. </
s
>
<
s
>hæ quę in ſolam
<
expan
abbr
="
voluptatẽ
">voluptatem</
expan
>
<
expan
abbr
="
collimãt
">collimant</
expan
>
,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg482
"/>
<
lb
/>
mea quidem ſententia ſunt omnium abiectiſsimę; quippe quę ſolum illam animi noſtri partem
<
lb
/>
reſpiciant, quę bruta eſt. </
s
>
<
s
>quę
<
expan
abbr
="
cõmodum
">commodum</
expan
>
<
expan
abbr
="
ſolũ
">ſolum</
expan
>
intendunt, cęteris pręferendæ, ſunt enim vt bene ho
<
lb
/>
mini ſit: atqui multò pręſtantius eſt eſſe bene, quàm eſſe ſimpliciter. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
b
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Omnes
<
expan
abbr
="
tamẽ
">tamen</
expan
>
vniuersè lon
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg483
"/>
<
lb
/>
giſsimo tractu practicis & contemplantibus cedunt, & ipſis origine & natura poſteriores, ſunt:
<
lb
/>
etenim politicæ ſeruiunt cuius vniuerſa officia poſita ſunt in eo quòd ociosè contemplari valea
<
lb
/>
mus, illę
<
expan
abbr
="
omniũ
">omnium</
expan
>
infimæ quę reponuntur in miniſtris, quòd natura cedant,
<
expan
abbr
="
cũ
">cum</
expan
>
in aliarum
<
expan
abbr
="
gratiã
">gratiam</
expan
>
<
expan
abbr
="
in-uẽtæ
">in
<
lb
/>
uentæ</
expan
>
fuerint, & origine poſteriores ſint. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Nã
">Nam</
expan
>
veriſimile eſt, niſi vtens eſſet,
<
expan
abbr
="
nullũ
">nullum</
expan
>
fore
<
expan
abbr
="
officiũ
">officium</
expan
>
inſtru
<
lb
/>
menti,
<
emph
type
="
sup
"/>
c
<
emph.end
type
="
sup
"/>
vt niſi fuerit qui colat domum, fruſtra futura ſit domus. </
s
>
<
s
>Omnibus his analytica vilior &
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg484
"/>
<
lb
/>
origine poſterior. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
qñ
">quin</
expan
>
<
expan
abbr
="
oẽs
">omnes</
expan
>
ſcientiæ & artes recta ratione vtuntur, illæ
<
expan
abbr
="
quidẽ
">quidem</
expan
>
<
expan
abbr
="
contẽplantes
">contemplantes</
expan
>
, hæ verò
<
lb
/>
efficientes, & practicæ recta ratione agentes, quæ
<
expan
abbr
="
prudẽtia
">prudentia</
expan
>
nominatur. </
s
>
<
s
>Porrò rectæ rationis regu
<
lb
/>
las analytica docet: itaque omnibus ancillatur. </
s
>
<
s
>& prius generatim bonę
<
expan
abbr
="
artificũ
">artificum</
expan
>
operationes exti
<
lb
/>
terunt quàm regulę traditæ, vt prius aliquis
<
expan
abbr
="
verũ
">verum</
expan
>
<
expan
abbr
="
contẽplando
">contemplando</
expan
>
concluſit, ex hoc regulę obſeruatę
<
lb
/>
quibus
<
expan
abbr
="
verũ
">verum</
expan
>
<
expan
abbr
="
cõcludi
">concludi</
expan
>
poſſet. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
d
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Igitur analytica omnibus his & origine & natura poſterior. </
s
>
<
s
>Sed his
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg485
"/>
<
lb
/>
omiſsis in quæ nulla dubitatio cadit, ad practicas accedamus & eas
<
expan
abbr
="
cũ
">cum</
expan
>
ſpeculantibus
<
expan
abbr
="
cõparemus
">comparemus</
expan
>
. </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>