7165OPTICAE LIBER II.
illa intentio, ſed in quibuſdam formis, & in quibuſdam non.
Verbi gratia:
non quælibet magni-
tudo facit pulchritudinem in quolibet corpore alicuius magnitudinis: & ſimiliter non quili-
bet color facit pulchritudinem: neque uiridis color facit pulchritudinem in quolibet corpore, in
quod peruenit ille color: & ſimiliter non quælibet figura facit pulchritudinem. Et quælibet illa-
rum intentionum, quas diximus, facit pulchritudinem per ſe, ſed in quibuſdam locis, & in quibuſ-
dam non, & ſecundum quoſdam modos, & ſecundum alios non. Et etiam iſtæ intentiones faciunt
pulchritudinem per coniunctionem illarum interſe: quoniam ſcriptura pulchra eſt illa, cum figu-
ræ literarum ſunt pulchræ, & compoſitio illarum inter ſe eſt compoſitio pulchra: quoniam ſcri-
ptura, in qua adunantur iſtæ duæ intentiones, eſt pulchrior ſcriptura, in qua eſt una iſtarum dua-
rum intentionum tantùm. Finis ergo pulchritudinis ſcripturæ non eſt, niſi ex coniugatione figu-
ræ & ſitus. Et ſimiliter quando colores ſcintillantes & picturæ fuerint ordinatæ ordinatione con-
ſimili, ſunt pulchriores coloribus & picturis carentibus ordinatione conſimili. Et ſimiliter pul-
chritudo apparet in forma hominum & animalium ex coniugatione intentionum particularium,
quæ ſunt in eis. Quoniam magnitudo oculorum mediocris cum figura eius amygdalata eſt pul-
chrior oculo, qui non habet, niſi magnitudinem tantùm aut figuram amygdalatam tantùm. Et ſi-
militer rotunditas faciei cum tenuitate & ſubtilitate cutis & coloris, eſt pulchrior quàm unum ſi-
ne altero. Et ſimiliter paruitas oris cum ſubtilitate labiorum & mediocritate, eſt pulchrior paruita-
te oris cum groſsitudine labiorũ: & pulchrior gracilitate labiorũ cũ amplitudine oris. Et iſta inten-
tio eſt multæ diuerſitatis, & multorũ modorũ. Et cum feceris inductionẽ in formis pulchris omniũ
modorũ uiſibiliũ: inuenies quòd coniunctio intentionũ particulariũ, quæ ſunt in formis, facit in eis
modos pulchritudinis, quosnõ facit una intentionũ per ſe. Et pulchritudo in maiori parte nõ fit, niſi
ex coniunctione iſtarum intentionũ inter ſe. Quoniã intentiones particulares, quas diximus, faciũt
pulchritudinẽ per ſe, & faciunt pulchritudinem per coniunctionẽ earum inter ſe. Et etiã pulchritu-
do fit ex alia intentione præter iſtas duas intentiones, quas prædiximus: & eſt proportionalitas &
conſonoritas. Quoniam formæ compoſitæ ex membris diuerſis, & partibus diuerſis, habent fi-
guras diuerſas, & magnitudines diuerſas, & ſitus diuerſos, & continuationem & coniunctionem,
& perueniunt in quamlibet illarum multæ intentiones particulares, tamen omnes non ſunt pro-
portionales. Quoniam non quælibet figura eſt pulchra cum qualibet figura: nec quælibet magni-
tudo eſt pulchra cum qualibet magnitudine: neque quilibet ſitus eſt pulcher cum quolibet ſitu:
neque quælibet figura cum qualibet magnitudine: neque quælibet magnitudo cum quolibet ſi-
tu. Sed quælibet intentionum particularium habet proportionem cum quibuſdam intentionibus,
& eſt aſymmetra quibuſdam. Verbi gratia: Simitas naſi cum profunditate oculorum non eſt pul-
chra: & ſimiliter magnitudo naſi cum magnitudine oculorum non eſt pulchra: & ſimiliter pro-
minentia frontis cum profunditate oculorum non eſt pulchra: & ſimiliter frontis planities cum
prominentia oculorum non eſt pulchra. Quodlibet ergo membrorum habet figuram, quæ facit
formam eius pulchram: & etiam quælibet figura cuiuslibet membri non habet proportionem, ni-
ſi cum quibuſdam figuris reſiduorum membrorum, & cum alijs non. Et forma fit pulchra per con-
gregationem figurarum proportionalium: & ſimiliter magnitudines & ſitus, & ordinatio eorum.
Quoniam magnitudo oculorum cum pulchritudine figuræ eorum, & cum mediocritate ſimita-
tis naſi, & cum magnitudine proportionali ad magnitudinem oculorum, eſt pulchra. Et ſimili-
ter amygdalitas oculorum, & dulcẽdo, & tenuitas figuræ eius: & ſi fuerint parui cum ſubtilitate
naſi & mediocritate figuræ quantitatis eius, erunt pulchri. Et ſimiliter gracilitas labiorum cum
ſubtilitate oris eſt pulchra, quando gracilitas oris fuerit proportionalis ad gracilitatem labiorum:
ſcilicet quòd labia non ſint in fine gracilitatis, & os non in fine paruitatis, ſed erit paruitas oris me-
diocris, & labia gracilia, & præterea proportionalia ad quantitatem oris. Et ſimiliter amplitudo
faciei, quando fuerit proportionalis ad quantitates membrorum faciei, erit pulchra: ſcilicet,
quòd facies non ſit in fine amplitudinis, & membra faciei ſint proportionalia ad quantitatem to-
tius faciei. Quoniam quando facies fuerit ampla maximæ amplitudinis, & membra, quæ ſunt in
ea, ſunt parua, non proportionalia ad quantitatem eius: non erit facies pulchra, quamuis quan-
titates membrorum ſint proportionales, & figuræ eorum ſint pulchræ. Et ſimiliter quando fue-
rit parua facies, & ſtricta, & membra eius fuerint magna, membra dico faciei: erit facies turpis:
& cum membra fuerint proportionalia inter ſe, & proportionalia ad quantitatem amplitudinis
faciei: erit facies pulchra, quamuis membra per ſe non ſint pulchra: ſed proportionalitas tantum-
modò facit pulchritudinẽ. Cum ergo in forma congregabitur pulchritudo figuræ cuiuslibet partis
eius, erit pulchritudo quantitatis & compoſitionis, & proportionalitas membrorum ſecundum fi-
guras, & magnitudines, & ſitus: & fuerint præterea proportionalia ad totam figuram faciei &
quantitatem eius, erit in fine pulchritudinis. Et ſimiliter ſcriptura non erit pulchra, niſi quando
fuerint literæ eius proportionales in figura, & quantitate, & ſitu, & ordine. Et ſimiliter eſt cum o-
mnibus modis uiſibilium, cum quibus congregantur partes diuerſæ. Et cum conſideraueris for-
mas pulchras de omnibus modis uiſibilium: inuenies quòd proportionalitas facit pulchritudi-
nem magis, quàm aliqua alia intentio, uel etiam aliquæ coniunctæ per ſe. Et cum conſiderabun-
tur intentiones pulchræ, quas faciunt intentiones particulares per coniunctionem earum inter ſe:
inuenietur, quòd pulchritudo, quæ apparet ex coniunctione illarum inter ſe, non apparet, niſi
tudo facit pulchritudinem in quolibet corpore alicuius magnitudinis: & ſimiliter non quili-
bet color facit pulchritudinem: neque uiridis color facit pulchritudinem in quolibet corpore, in
quod peruenit ille color: & ſimiliter non quælibet figura facit pulchritudinem. Et quælibet illa-
rum intentionum, quas diximus, facit pulchritudinem per ſe, ſed in quibuſdam locis, & in quibuſ-
dam non, & ſecundum quoſdam modos, & ſecundum alios non. Et etiam iſtæ intentiones faciunt
pulchritudinem per coniunctionem illarum interſe: quoniam ſcriptura pulchra eſt illa, cum figu-
ræ literarum ſunt pulchræ, & compoſitio illarum inter ſe eſt compoſitio pulchra: quoniam ſcri-
ptura, in qua adunantur iſtæ duæ intentiones, eſt pulchrior ſcriptura, in qua eſt una iſtarum dua-
rum intentionum tantùm. Finis ergo pulchritudinis ſcripturæ non eſt, niſi ex coniugatione figu-
ræ & ſitus. Et ſimiliter quando colores ſcintillantes & picturæ fuerint ordinatæ ordinatione con-
ſimili, ſunt pulchriores coloribus & picturis carentibus ordinatione conſimili. Et ſimiliter pul-
chritudo apparet in forma hominum & animalium ex coniugatione intentionum particularium,
quæ ſunt in eis. Quoniam magnitudo oculorum mediocris cum figura eius amygdalata eſt pul-
chrior oculo, qui non habet, niſi magnitudinem tantùm aut figuram amygdalatam tantùm. Et ſi-
militer rotunditas faciei cum tenuitate & ſubtilitate cutis & coloris, eſt pulchrior quàm unum ſi-
ne altero. Et ſimiliter paruitas oris cum ſubtilitate labiorum & mediocritate, eſt pulchrior paruita-
te oris cum groſsitudine labiorũ: & pulchrior gracilitate labiorũ cũ amplitudine oris. Et iſta inten-
tio eſt multæ diuerſitatis, & multorũ modorũ. Et cum feceris inductionẽ in formis pulchris omniũ
modorũ uiſibiliũ: inuenies quòd coniunctio intentionũ particulariũ, quæ ſunt in formis, facit in eis
modos pulchritudinis, quosnõ facit una intentionũ per ſe. Et pulchritudo in maiori parte nõ fit, niſi
ex coniunctione iſtarum intentionũ inter ſe. Quoniã intentiones particulares, quas diximus, faciũt
pulchritudinẽ per ſe, & faciunt pulchritudinem per coniunctionẽ earum inter ſe. Et etiã pulchritu-
do fit ex alia intentione præter iſtas duas intentiones, quas prædiximus: & eſt proportionalitas &
conſonoritas. Quoniam formæ compoſitæ ex membris diuerſis, & partibus diuerſis, habent fi-
guras diuerſas, & magnitudines diuerſas, & ſitus diuerſos, & continuationem & coniunctionem,
& perueniunt in quamlibet illarum multæ intentiones particulares, tamen omnes non ſunt pro-
portionales. Quoniam non quælibet figura eſt pulchra cum qualibet figura: nec quælibet magni-
tudo eſt pulchra cum qualibet magnitudine: neque quilibet ſitus eſt pulcher cum quolibet ſitu:
neque quælibet figura cum qualibet magnitudine: neque quælibet magnitudo cum quolibet ſi-
tu. Sed quælibet intentionum particularium habet proportionem cum quibuſdam intentionibus,
& eſt aſymmetra quibuſdam. Verbi gratia: Simitas naſi cum profunditate oculorum non eſt pul-
chra: & ſimiliter magnitudo naſi cum magnitudine oculorum non eſt pulchra: & ſimiliter pro-
minentia frontis cum profunditate oculorum non eſt pulchra: & ſimiliter frontis planities cum
prominentia oculorum non eſt pulchra. Quodlibet ergo membrorum habet figuram, quæ facit
formam eius pulchram: & etiam quælibet figura cuiuslibet membri non habet proportionem, ni-
ſi cum quibuſdam figuris reſiduorum membrorum, & cum alijs non. Et forma fit pulchra per con-
gregationem figurarum proportionalium: & ſimiliter magnitudines & ſitus, & ordinatio eorum.
Quoniam magnitudo oculorum cum pulchritudine figuræ eorum, & cum mediocritate ſimita-
tis naſi, & cum magnitudine proportionali ad magnitudinem oculorum, eſt pulchra. Et ſimili-
ter amygdalitas oculorum, & dulcẽdo, & tenuitas figuræ eius: & ſi fuerint parui cum ſubtilitate
naſi & mediocritate figuræ quantitatis eius, erunt pulchri. Et ſimiliter gracilitas labiorum cum
ſubtilitate oris eſt pulchra, quando gracilitas oris fuerit proportionalis ad gracilitatem labiorum:
ſcilicet quòd labia non ſint in fine gracilitatis, & os non in fine paruitatis, ſed erit paruitas oris me-
diocris, & labia gracilia, & præterea proportionalia ad quantitatem oris. Et ſimiliter amplitudo
faciei, quando fuerit proportionalis ad quantitates membrorum faciei, erit pulchra: ſcilicet,
quòd facies non ſit in fine amplitudinis, & membra faciei ſint proportionalia ad quantitatem to-
tius faciei. Quoniam quando facies fuerit ampla maximæ amplitudinis, & membra, quæ ſunt in
ea, ſunt parua, non proportionalia ad quantitatem eius: non erit facies pulchra, quamuis quan-
titates membrorum ſint proportionales, & figuræ eorum ſint pulchræ. Et ſimiliter quando fue-
rit parua facies, & ſtricta, & membra eius fuerint magna, membra dico faciei: erit facies turpis:
& cum membra fuerint proportionalia inter ſe, & proportionalia ad quantitatem amplitudinis
faciei: erit facies pulchra, quamuis membra per ſe non ſint pulchra: ſed proportionalitas tantum-
modò facit pulchritudinẽ. Cum ergo in forma congregabitur pulchritudo figuræ cuiuslibet partis
eius, erit pulchritudo quantitatis & compoſitionis, & proportionalitas membrorum ſecundum fi-
guras, & magnitudines, & ſitus: & fuerint præterea proportionalia ad totam figuram faciei &
quantitatem eius, erit in fine pulchritudinis. Et ſimiliter ſcriptura non erit pulchra, niſi quando
fuerint literæ eius proportionales in figura, & quantitate, & ſitu, & ordine. Et ſimiliter eſt cum o-
mnibus modis uiſibilium, cum quibus congregantur partes diuerſæ. Et cum conſideraueris for-
mas pulchras de omnibus modis uiſibilium: inuenies quòd proportionalitas facit pulchritudi-
nem magis, quàm aliqua alia intentio, uel etiam aliquæ coniunctæ per ſe. Et cum conſiderabun-
tur intentiones pulchræ, quas faciunt intentiones particulares per coniunctionem earum inter ſe:
inuenietur, quòd pulchritudo, quæ apparet ex coniunctione illarum inter ſe, non apparet, niſi
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib