Pari ratione, ſi quis deſideret quotlibet gradus, ac Minuta, inquirenda
prius erit particula Minutorum, quæ deſiderantur, eaque ad gradus propoſitos
adijcienda. Quod ſi particula minutorum inuentorum tam exigua fuerit, vt
circino vix accipi poſsit, accipienda ea erit vnà cum 1. gradu: & hic arcus ex 1.
gradu & particula conflatus adijciendus ad numerum graduum propoſitum
minus vno. Vt ſi velit quis grad. 89. Min. 59. Inuenienda prius erunt 59. Mi-
nuta. quod fiet, ſi 59. particulæ arcus X Y, in Quadrantem B C, transferantur.
Nam particula in 60. gradu complectetur 59. Min. vt dictum eſt. Siigitur arcus
ex illa particula, & 1. grad. conflatus adijciatur ad arcum 88. grad. conficietur
arcus grad. 89. Min. 59. Eademque ratio eſt de cæteris. Accipientur autem in ar-
cu XY, particulæ 59. ſi vnus pes circini in puncto 50. ſtatuatur, & alter in nona
particula primæ partis ſextæ totius arcus XY, verſus X. Ita accipientur quoque
particulæ 49. 48. 39. 34. & c. vt perſpicuum eſt.
prius erit particula Minutorum, quæ deſiderantur, eaque ad gradus propoſitos
adijcienda. Quod ſi particula minutorum inuentorum tam exigua fuerit, vt
circino vix accipi poſsit, accipienda ea erit vnà cum 1. gradu: & hic arcus ex 1.
gradu & particula conflatus adijciendus ad numerum graduum propoſitum
minus vno. Vt ſi velit quis grad. 89. Min. 59. Inuenienda prius erunt 59. Mi-
nuta. quod fiet, ſi 59. particulæ arcus X Y, in Quadrantem B C, transferantur.
Nam particula in 60. gradu complectetur 59. Min. vt dictum eſt. Siigitur arcus
ex illa particula, & 1. grad. conflatus adijciatur ad arcum 88. grad. conficietur
arcus grad. 89. Min. 59. Eademque ratio eſt de cæteris. Accipientur autem in ar-
cu XY, particulæ 59. ſi vnus pes circini in puncto 50. ſtatuatur, & alter in nona
particula primæ partis ſextæ totius arcus XY, verſus X. Ita accipientur quoque
particulæ 49. 48. 39. 34. & c. vt perſpicuum eſt.
Iam vero ſi Minutanonin Quadrante BC, ſed in maiori, minoriue accipien-
da ſint, inquirenda ea erunt in Quadrante B C, beneficio arcus X Y, vt docui-
mus; Deinde arcuiinter C, & finem particulæ inuentæ auferendus ex Quadrã-
te propoſito arcus ſimilis. quod fiet, ſi ille Quadrans ex centro A, deſcribatur,
rectaque ex A, per finem particulæ in B C, inuentæ educatur, & c.
da ſint, inquirenda ea erunt in Quadrante B C, beneficio arcus X Y, vt docui-
mus; Deinde arcuiinter C, & finem particulæ inuentæ auferendus ex Quadrã-
te propoſito arcus ſimilis. quod fiet, ſi ille Quadrans ex centro A, deſcribatur,
rectaque ex A, per finem particulæ in B C, inuentæ educatur, & c.
14.
Qvæ Num.
13.
præcedenti diximus, perbelle etiam quadrant in lineas
11Quo pactore-
periatur fra-
ctio cuiuſque
particulæ in
parte qualibet
lineæ rectæ in
part{es} æqual{es}
diuiſæ. rectas. Nam eadem ratione cognoſcemus, ſi linea recta in quotuis partes æqua-
les ſecetur, quantam fractionem quælibet particula vnius partis contineat: Et
viciſsim quo pacto ex vna parte abſcindenda ſit quæcun que fractio propoſita.
Quæ res incredibile eſt, quantam vtilitatem cum alijs rebus Geometricis, tum
ver ò maxime Dimenſionibus, quæ per ſcalam altimetram fieri ſolent, afferat, vt
lib. 3. cum de Quadrato Geometrico, vbiſcalæ altimetræ vſus apparebit, perſpi-
cuum erit. Sit enim recta linea A B, vt ad pedem Quadrantis ſuperioris vides,
ſecta in 10. partes æquales. (In totenim partes libet tam vmbiam rectam, quam
3737[Handwritten note 37] verſam ſcalæ altimetræ diſtribuere: quamuis ab alijs vtraque in 12. diuidatur:
quod per illam diuiſionem facilius Dimenſiones perficiantur, vt ſuo loco pate-
bit. Magis tamen probarem, ſi vtrumque vmbræ latus in 100. partes ſecare-
tur, ſi id magnitudo inſtrumenti commode permittit) propoſitumque ſit, quot
partes decimas contineat particula D C, partis quintæ. Beneficio circini ſum-
pta paiticula D C, decupletur ab A, vſque ad E. Et quoniamin A E, continen-
tur ſex partes totius lineæ A B, continebit propterea particula D C. {6/10}. vnius
partis decimæ, hoceſt, {6/100}. totius lineæ. Ita vt ſirecta A B, diuiſa cogitetur in
100. partes, tribuendo ſingulis decimis partibus denas particulas, ſegmentum
A C, comprehendat {46/100}. Quia vero vltra {6/10}. ſupereſt adhuc particula F E,
vnius decimæ, ſi ea rurſum decupletur ab A, vſque ad G, reperientur in A G,
octo partes totius lineæ A B. Continet ergo particula F E, {8/10}. vnius decimæ,
hoc eſt, propoſita particula D C, vltra {6/10}. vnius partis rectæ A B, continet in
ſuper {8/10}, vnius decimæ, (vnius inquam decimæ ex illis {6/10}. quas in particula
D C, diximus comprehendi) nimirum {8/100}. vnius partis. ſi ſingulæ partes deci-
mærectæ A B, diuiſæ eſſent in 100. particulas; atque adeo, ſi recta A B, ſecta
intelligatur in 1000. partes, tribuendo ſingulis decimis partibus centenas par-
ticulas ſegmentum A C, complectetur {468/1000}. quippe cum in A D,
11Quo pactore-
periatur fra-
ctio cuiuſque
particulæ in
parte qualibet
lineæ rectæ in
part{es} æqual{es}
diuiſæ. rectas. Nam eadem ratione cognoſcemus, ſi linea recta in quotuis partes æqua-
les ſecetur, quantam fractionem quælibet particula vnius partis contineat: Et
viciſsim quo pacto ex vna parte abſcindenda ſit quæcun que fractio propoſita.
Quæ res incredibile eſt, quantam vtilitatem cum alijs rebus Geometricis, tum
ver ò maxime Dimenſionibus, quæ per ſcalam altimetram fieri ſolent, afferat, vt
lib. 3. cum de Quadrato Geometrico, vbiſcalæ altimetræ vſus apparebit, perſpi-
cuum erit. Sit enim recta linea A B, vt ad pedem Quadrantis ſuperioris vides,
ſecta in 10. partes æquales. (In totenim partes libet tam vmbiam rectam, quam
3737[Handwritten note 37] verſam ſcalæ altimetræ diſtribuere: quamuis ab alijs vtraque in 12. diuidatur:
quod per illam diuiſionem facilius Dimenſiones perficiantur, vt ſuo loco pate-
bit. Magis tamen probarem, ſi vtrumque vmbræ latus in 100. partes ſecare-
tur, ſi id magnitudo inſtrumenti commode permittit) propoſitumque ſit, quot
partes decimas contineat particula D C, partis quintæ. Beneficio circini ſum-
pta paiticula D C, decupletur ab A, vſque ad E. Et quoniamin A E, continen-
tur ſex partes totius lineæ A B, continebit propterea particula D C. {6/10}. vnius
partis decimæ, hoceſt, {6/100}. totius lineæ. Ita vt ſirecta A B, diuiſa cogitetur in
100. partes, tribuendo ſingulis decimis partibus denas particulas, ſegmentum
A C, comprehendat {46/100}. Quia vero vltra {6/10}. ſupereſt adhuc particula F E,
vnius decimæ, ſi ea rurſum decupletur ab A, vſque ad G, reperientur in A G,
octo partes totius lineæ A B. Continet ergo particula F E, {8/10}. vnius decimæ,
hoc eſt, propoſita particula D C, vltra {6/10}. vnius partis rectæ A B, continet in
ſuper {8/10}, vnius decimæ, (vnius inquam decimæ ex illis {6/10}. quas in particula
D C, diximus comprehendi) nimirum {8/100}. vnius partis. ſi ſingulæ partes deci-
mærectæ A B, diuiſæ eſſent in 100. particulas; atque adeo, ſi recta A B, ſecta
intelligatur in 1000. partes, tribuendo ſingulis decimis partibus centenas par-
ticulas ſegmentum A C, complectetur {468/1000}. quippe cum in A D,