Fabri, Honoré, Dialogi physici in quibus de motu terrae disputatur, 1665

Page concordance

< >
Scan Original
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
< >
page |< < of 248 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.000778">
                <pb pagenum="69" xlink:href="025/01/073.jpg"/>
              ſpatium, quod mobile acquirit, tempore AE, ita linea BF repræſentat
                <lb/>
              ſpatium, in que fuit inſtanti B; & CG, ſpatium, in quo fuit inſtanti
                <lb/>
              C &c. </s>
              <s id="s.000779">In hypotheſi inſtantium phyſicorum hæc difficultas omnino ceſ­
                <lb/>
              ſat; ſed ne huc accerſam integram, & benè longam tractationem, in
                <lb/>
              qua natura temporis & motus explicanda eſſet, conſule, ſi vis, Chry­
                <lb/>
              ſocome, tractatum noſtrum, de motu locali; itemque Metaphyſicam
                <lb/>
              non vno loco, ibi enim hoc munere perfuncti ſumus, quo certè in præ­
                <lb/>
              ſenti congreſſu perfungi non vacat. </s>
              <s id="s.000780">Addo tantùm, hypotheſi Coperni­
                <lb/>
              canæ nihil obſtare motum acceleratum, vt dicebas, ſicuti eidem mo­
                <lb/>
              tui non obſtat navis motus, vt pluſquam mille experimentis comproba­
                <lb/>
              tum eſt. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.000781">
                <emph type="italics"/>
              Auguſtin.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.000782"> Rectè omninò, nempe corpus grave deſcenderet, motu
                <lb/>
              quodam mixto, ex æquabili, & accelerato; in navi exemplum luculen­
                <lb/>
              tum eſt, immò & in diſco projecto per inclinatam ſurſum, qui non mo­
                <lb/>
              dò per curvam ſurſum aſcendit, verùm etiam per curvam deorſum ruit
                <lb/>
              & licèt æqualia ſpatia in dicta curva æqualibus temporibus omnino de­
                <lb/>
              currat, ſaltem ad ſenſam, hoc tamen non obſtat, quin ratione perpen­
                <lb/>
              dicularis, in quam vi motus naturalis inclinat, & in qua majora ſpa­
                <lb/>
              tia decurrit. </s>
              <s id="s.000783">eodem prorſus modo quo fieret, ſi motus naturalis cum alio
                <lb/>
              horizontali conjunctus non eſſet; hoc inquam non obſtat, quin ratio­
                <lb/>
              ne perpendicularis, dictum corpus grave motu accelerato moveatur; ſed
                <lb/>
              ſi motus acceleratus eſt, creſcit. </s>
              <s id="s.000784">impetus; hinc major ictus &c. </s>
              <s id="s.000785">Non
                <lb/>
              creſcunt ſpatia, inquies; Reſpondeo: non creſcunt in horizontali, con­
                <lb/>
              cedo: vnde ratione horizontalis, eſt motus æquabilis; non creſcunt in per­
                <lb/>
              pendiculari, nego; ſed profecto ſi non creſceret impetus, in perpendicula­
                <lb/>
              ri ſpatia non creſcerent. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.000786">
                <emph type="italics"/>
              Antim.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.000787"> Omitte quæſo hæc argumenta, à motu gravium, vel levium
                <lb/>
              petita, quæ ſanè multiplicem paralogiſmis materiam nonnullis præ­
                <lb/>
              buerunt, quos aliis, amabo diſcutiendos relinquamus, præſertim, cùm
                <lb/>
              mediocriter doctis, & iſtarum rerum peritis cuncta hæc perſpecta ſint;
                <lb/>
              vnum tantùm: in quo non nemo maximam vim facit, obiter indico;
                <lb/>
              ſi moveatur terra, inquit, explodaturque catapulta, vel quodlibet
                <lb/>
              aliud projectionis organum, versùs polum directè, globus projectus
                <lb/>
              incidet in planum oppoſitum obliquè; igitur vis ictus longe minor erit,
                <lb/>
              quàm ſi explodatur versùs ortum, vel occaſum; quod tamen expe­
                <lb/>
              rimentis repugnat: Sed facilè reſpondeo, dicti globi exploſi motum
                <lb/>
              mixtum eſſe ex duobus, altero communi aliis partibus terræ, versùs
                <lb/>
              ortum, altero impreſſo à machina versùs polum; vterque totum effe­
                <lb/>
              ctum habet, qui ſibi competit; eſt enim reverà duplex impetus, quo­
                <lb/>
              rum vnus independenter ab alio id totum præſtat, quod præſtare po­
                <lb/>
              teſt; clariſſimum exemplum habemus in navi; vnde argumentum illud
                <lb/>
              facilè ſolvitur, nempe ictus per lineam obliquam minor eſt, quando
                <lb/>
              vnus tantùm impetus ineſt, ad talem lineam determinatus; at verò quan­
                <lb/>
              do duplex impetus ineſt, & alter per directam lineam determinatus eſt, ſive
                <lb/>
              alius inſit, five non, æqualis ictus infligitur. </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>