Clavius, Christoph
,
In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
page
|<
<
(36)
of 525
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div128
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
50
">
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1789
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
36
"
file
="
072
"
n
="
73
"
rhead
="
Comment. in I. Cap. Sphæræ
"/>
tur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1790
"
xml:space
="
preserve
">Sic em̃ multo plures adhuc dictiones fieri poſſent. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1791
"
xml:space
="
preserve
">Hac ratione ex ultima
<
lb
/>
coniunctione uiginti trium literarum inter ſeſe conſtituentur permutationes
<
lb
/>
25852016738884976640000. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1792
"
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1793
"
xml:space
="
preserve
">tamen nulla litei
<
unsure
/>
a bis ſumitur
<
lb
/>
quod uix credibile eſt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1794
"
xml:space
="
preserve
">Placuit hæc de cõbinationibus inſerere huic loco, qm̃
<
lb
/>
mẽtio facta fuerat cõbinationũ, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1795
"
xml:space
="
preserve
">à paucis huiuſmodi regulæ expiicari ſolent.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1796
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1797
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Secvndam</
emph
>
rationem, qua probatur quaternarius elementorum nume-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-072-01
"
xlink:href
="
note-072-01a
"
xml:space
="
preserve
">Quatuor
<
lb
/>
eſſe elemẽ-
<
lb
/>
ta, cõfirma
<
lb
/>
tur à leui-
<
lb
/>
tate, & gra-
<
lb
/>
uitate.</
note
>
rus, ſumunt philoſophi à leuitate & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1798
"
xml:space
="
preserve
">grauitate. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1799
"
xml:space
="
preserve
">Omne em̃ corpus ſimplex, in
<
lb
/>
quod mixta reſoluuntur, (cuiuſmodi eſt elementũ) aut graue exiſtit, aut leue:
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1800
"
xml:space
="
preserve
">Si graue, aut graue eſt ſimpliciter, vt terra; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1801
"
xml:space
="
preserve
">aut graue ſecundum quid, vt aqua; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1802
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
Si leue, uel eſt leue ſimpliciter, ut ignis; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1803
"
xml:space
="
preserve
">uel leue ſecundum quid, vt aer. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1804
"
xml:space
="
preserve
">Atque
<
lb
/>
ita colliguntur quatuor hæc elementa. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1805
"
xml:space
="
preserve
">Dicitur autem Aqua grauis ſecundum
<
lb
/>
quid, quia licet reſpe ctu ignis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1806
"
xml:space
="
preserve
">aeris exiſtat grauis, reſpectu tamen terræ quo-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-072-02
"
xlink:href
="
note-072-02a
"
xml:space
="
preserve
">Cur aqua
<
lb
/>
dicatur gra
<
lb
/>
uis ſecũ dũ
<
lb
/>
quid, & aer
<
lb
/>
leuis ſecun
<
lb
/>
dum quid.</
note
>
dam modo leuis eſt, cũ terra ſit grauior, quàm aqua: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1807
"
xml:space
="
preserve
">Potius vero dicitur grauis
<
lb
/>
quàm leuis, quoniam ſolum reſpectu unius elementi, puta terræ, dicitur leuis;
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1808
"
xml:space
="
preserve
">At reſpectu aliorum duorum grauis appellatur, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1809
"
xml:space
="
preserve
">reipſa grauitatem in ſe con
<
lb
/>
tiner, non autem leuitatem. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1810
"
xml:space
="
preserve
">Pari ratione nuncupatur aer leuis ſecundũ quid,
<
lb
/>
quoniam licet reſpectu terræ, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1811
"
xml:space
="
preserve
">aquæ ſit leuis, reſpectu tamen ignis quodam-
<
lb
/>
modo grauis exiſtit, cũ illo leuior multo ſit ignis; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1812
"
xml:space
="
preserve
">Denominatur vero potius le-
<
lb
/>
uis, quàm grauis, quia reſpectu unius duntaxat elemẽti, uidelicet ignis, grauis
<
lb
/>
uocatur; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1813
"
xml:space
="
preserve
">At uero reſpectu alio rũ duorũ leuis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1814
"
xml:space
="
preserve
">reipſa cõtinet in ſe leuitatẽ, mi
<
lb
/>
nime aũt grauitatẽ, cũ ſemper ad locũ ſublimẽ, niſi impediatur, ſuo motu tẽdat.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1815
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1816
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Tertia</
emph
>
ratio deſumitur ex motibus localibus ſimplicibus Sunt etenim,
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-072-03
"
xlink:href
="
note-072-03a
"
xml:space
="
preserve
">Quatuor
<
lb
/>
eſſe elemẽ-
<
lb
/>
@a, probatur
<
lb
/>
ex motibus
<
lb
/>
localibus</
note
>
Auctore Ariſtotele in libro de cælo, tres tantum motus locales ſimplices; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1817
"
xml:space
="
preserve
">Pri-
<
lb
/>
mus fit circa mediũ, qualis eſt circularis, qui conuenit cæleſtibus corporibus:
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1818
"
xml:space
="
preserve
">Secundus eſt à medio: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1819
"
xml:space
="
preserve
">Tertius ad mediũ; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1820
"
xml:space
="
preserve
">atque hi duo motus poſteriores recti
<
lb
/>
ſunt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1821
"
xml:space
="
preserve
">Iam uero ita philoſophi ratiocinantur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1822
"
xml:space
="
preserve
">Tot ſunt corpora ſimplicia, quæ
<
lb
/>
recto motu feruntur, (ut cælum excludamus, quod motu recto non agitatur)
<
lb
/>
quot ſunt motus recti ſimplices: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1823
"
xml:space
="
preserve
">(Omnis ſiquidẽ motus ſimplex alicui corpori
<
lb
/>
ſimplici debetur; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1824
"
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1825
"
xml:space
="
preserve
">contra, omne corpus ſimplex motu ſimplici moueri eſt a-
<
lb
/>
ptũ.) </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1826
"
xml:space
="
preserve
">Sunt aũt quatuor huiuſmodi motus, duo ſcilicet à medio, hoc eſt, à centro
<
lb
/>
mundi: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1827
"
xml:space
="
preserve
">quor
<
unsure
/>
ũ vnus eſt à medio ſimpliciter, tribuiturq́. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1828
"
xml:space
="
preserve
">igni, qui omnium leuiſ-
<
lb
/>
ſimus eſt; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1829
"
xml:space
="
preserve
">alter à medio ſecundum quid, qui aeri conceditur, cum non ſit tam
<
lb
/>
leuis, quàm ignis, leuior uero, quàm terra, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1830
"
xml:space
="
preserve
">aqua: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1831
"
xml:space
="
preserve
">Et duo ad medium, ſiue ad
<
lb
/>
centrum mundi, quorum is, qui ſimpliciter eſt ad medium, conuenit terræ ob
<
lb
/>
ſummã grauitatẽ: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1832
"
xml:space
="
preserve
">Ille uero, qui eſt ad mediũ ſecundũ quid, aquæ adſcribitur,
<
lb
/>
quippe quæ nõ tam grauis exiſtat, quàm terra, grauior aũt igne, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1833
"
xml:space
="
preserve
">aere. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1834
"
xml:space
="
preserve
">Sunt igi
<
lb
/>
tur hæc tantum elementa. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1835
"
xml:space
="
preserve
">Aliæ rationes ex philoſophia naturali petantur.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1836
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1837
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Ordo</
emph
>
& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1838
"
xml:space
="
preserve
">ſitus elementorũ ex tribus quoq. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1839
"
xml:space
="
preserve
">potiſſimũ colligi poteſt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1840
"
xml:space
="
preserve
">Primo
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-072-04
"
xlink:href
="
note-072-04a
"
xml:space
="
preserve
">Ordo ele-
<
lb
/>
mentorum
<
lb
/>
colligitur
<
lb
/>
exleuitate,
<
lb
/>
& grauita-
<
lb
/>
te.</
note
>
ex leuitate, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1841
"
xml:space
="
preserve
">grauitate ipſorum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1842
"
xml:space
="
preserve
">Quo. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1843
"
xml:space
="
preserve
">n. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1844
"
xml:space
="
preserve
">unũaltero leuius eſt, eo ad ſublimio-
<
lb
/>
rem locum aſcendit, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1845
"
xml:space
="
preserve
">quo grauius, eo ad inferiorem. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1846
"
xml:space
="
preserve
">Cum ergo ignis ob maxi
<
lb
/>
mã ſui raritatẽ ſit ſumme leuis, ſupremus ei debebitur locus, qui quidẽ eſt ſub
<
lb
/>
cõcauo Lunæ: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1847
"
xml:space
="
preserve
">Proximũ huic locũ adeptus eſt aer, cũ ſit cæteris duobus elemen-
<
lb
/>
tis leuior, minus vero leuis, quàm ignis: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1848
"
xml:space
="
preserve
">Huic proxime ſuccedit aqua: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1849
"
xml:space
="
preserve
">Eſt enim
<
lb
/>
grauiorigne, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1850
"
xml:space
="
preserve
">aere, leuior uero quàm terra: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1851
"
xml:space
="
preserve
">Infimum denique locũ, qui eſt pro
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-072-05
"
xlink:href
="
note-072-05a
"
xml:space
="
preserve
">Ordo ele-
<
lb
/>
menior
<
unsure
/>
um
<
lb
/>
colligitur
<
lb
/>
ex proprie-
<
lb
/>
tatibus illo
<
lb
/>
rum.</
note
>
pe centrum Vniuerſi, iure ſibi Terra uendicat, cum ſit omnium grauiſima.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1852
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1853
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Secvndo</
emph
>
ex conuenientia elementorum in proprietatibus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1854
"
xml:space
="
preserve
">Quanto
<
lb
/>
enim aliqua magis conueniunt in proprietatibus, tanto etiam propinquiora,
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1855
"
xml:space
="
preserve
">uiciniora inter ſe ſunt in loco. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s1856
"
xml:space
="
preserve
">Vnde cum terram uideamus infimã </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>