Buonamici, Francesco, De motu libri X

Page concordance

< >
Scan Original
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
< >
page |< < of 1055 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s>
                <pb pagenum="53"/>
                <arrow.to.target n="marg492"/>
                <lb/>
              Deum mater cum tympano, cum tibijs & pſalterijs muſæ. </s>
              <s>Meminit Plutarchus in eo libro, quo
                <lb/>
              diſputat, ſit'ne ſeni adminiſtranda Reſp. </s>
              <s>ſeniores Mercurios à veteribus, ita fingi ſolitos ſine ma­
                <lb/>
              nibus & pedibus membris virilibus arrectis: quanquàm ſignificare voluerunt ſenes à cęteris mu­
                <lb/>
              neribus quæ corpore obeuntur, immunes; oratione, & conſilio remp. </s>
              <s>adiuuare, & publicorum
                <lb/>
              commodorum eſſe fœcundos: non erat nihil ominus quòd ſymbolum tam obſcœnum excogita­
                <lb/>
              rent. </s>
              <s>Plena erant non modo poëtarum volumina conſimilibus figmentis, ſed ædes & templa.
                <lb/>
              </s>
              <s>Quanto ſtultius illi qui brutorum formas attribuebant dijs immortalibus; qui error etiam per­
                <lb/>
              manſit vſque ad tempora Numę. </s>
              <s>Quamobrem illi eo nomine gratia eſt habenda, quòd primus
                <lb/>
              vetuerit Romanos (vt Plutarchi verbis vtar)
                <foreign lang="grc">ανθρωποειδῆ καὶ ζωομὸρφον θεοῦ δἰκονα νομίζειν</foreign>
              ,
                <lb/>
              ideſt imaginem Dei ſpeciem præſeferre hominis aut belluę putare. </s>
              <s>Verùm hęc miſſa faciamus, &
                <lb/>
              redeamus ad Deos, quos neque otio contabeſcere natura rerum patitur, neque ratione vti, aut
                <lb/>
              manere in officio,
                <expan abbr="quemadmodũ">quemadmodum</expan>
              imbecillitas humana requireret. </s>
              <s>Siqua igitur functio
                <expan abbr="propriaq́">propriaque</expan>
              .
                <lb/>
              </s>
              <s>voluptas eſt, eam omnem in contemplatione meritò collocabimus. </s>
              <s>Itaque cęteris
                <expan abbr="hominũ">hominum</expan>
              fun­
                <lb/>
              ctionibus contemplatio præſtabit, & quamuis prudentia
                <expan abbr="politicaq́">politicaque</expan>
              . </s>
              <s>facultas de ſcientiis & con­
                <lb/>
              templandi ratione multa conſtituat, vt ipſi ſapientię quodammodo imperare videatur; ſcire licet
                <lb/>
              permagni intereſſe imperare de aliquo, & illi imperare. </s>
              <s>Nanque imperare de aliquo ſignificat
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg493"/>
                <lb/>
              imperare gratia illius, alicui verò imperare idem eſt atque illo vti tanquam miniſtro. </s>
              <s>hoc ſupe­
                <lb/>
              rioris officium eſt, illud arguit ſeruitutem. </s>
              <s>Porrò in ædibus atrienſis omnibus præeſt,
                <expan abbr="omniaq́ue">omniaque</expan>
                <lb/>
              diſpenſat; ſed nondum idem imperat omnibus; verùm domino otium parat, ne is præpeditus
                <lb/>
              rerum neceſsitate diſſoluatur, quominus honeſtè
                <expan abbr="quippiã">quippiam</expan>
              & officioſi agat. </s>
              <s>Sed dominus atrienſi
                <lb/>
              imperat. </s>
              <s>Eadem ratione prudentia tanquam ſapientiæ quidam atrienſis illi otium parat, vt ſuo
                <lb/>
              fungatur officio cohibendo affectus,
                <expan abbr="eosq́">eosque</expan>
              . </s>
              <s>
                <expan abbr="">non</expan>
              tollendo prorſus, hoc enim neque fieri poteſt, nec
                <lb/>
              humanum ingenium tolerat; ſed temperando ſolùm. </s>
              <s>Non ergo præcipit politica ſapientiæ, ſed
                <lb/>
              ipſius gratia tantum. </s>
              <s>Quare tantum abeſt vt hic imperandi modus indicet politicæ nobilitatem,
                <lb/>
              vt potius conuincat oppoſitum; ſicut etiam quòd Deos curet non ſignificat ipſam dijs eſſe præ­
                <lb/>
              ſtantiorem. </s>
              <s>nec quòd medicina magis eligenda
                <expan abbr="potiorq́">potiorque</expan>
              . </s>
              <s>ſit quàm bona valetudo, quamuis pa­
                <lb/>
              ret valetudinem & imperet ægro; quia imperat propter illam. </s>
              <s>Hactenus igitur oſtenſum eſt con­
                <lb/>
              templationem actioni præſtare & idcirco ſcientias facultati ciuili anteponendas eſſe.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg492"/>
              A</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg493"/>
              B</s>
            </p>
            <p type="head">
              <s>
                <emph type="italics"/>
              Comparatur ſcientia naturalis cum cæteris ſcientijs. </s>
              <s>Cap. </s>
              <s>X
                <emph.end type="italics"/>
              .
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg494"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg494"/>
              C</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>PRAESTAT ſanè ſcientia duobus nobilitate rei, quæ tractatur &
                <foreign lang="grc">ἀκριβεία</foreign>
              . </s>
              <s>Sed huius
                <lb/>
              vocis
                <foreign lang="grc">ἀκριβεία</foreign>
              notio multiplex eſt. </s>
              <s>etenim latinè diligentia dici poſſe videtur. </s>
              <s>Quam­
                <lb/>
              obrem iubet Ariſtoteles, non in omnibus eandem diligentiam eſſe requirendam. </s>
              <s>
                <emph type="sup"/>
              a
                <emph.end type="sup"/>
              Et admone­
                <arrow.to.target n="marg495"/>
                <lb/>
              bat M. Tullius in epilogis nihil nimis enucleandum; minutam eſſe enim omnem diligentiam,
                <expan abbr="">eum</expan>
                <lb/>
              verò locum grandia requirere: hoc verò eſt cùm ſingula ponuntur ob oculos & ad tenue eliman­
                <lb/>
              tur. </s>
              <s>Proximè puto ego illa voce ſignificari certitudinem quam item perſpicuitati maximè
                <expan abbr="affinẽ">affinem</expan>
                <lb/>
              eſſe credo: ſiquis hæc idem valere non recipiat. </s>
              <s>hanc verò non in eo ponerem tantùm quòd ſin­
                <lb/>
              gula exponantur: ſed quòd res in ea principia diſſoluatur quæ per ſeipſa conſpicua ſunt & pro­
                <lb/>
              bè intelliguntur, & maxima illis fides habetur. </s>
              <s>Prior illa
                <foreign lang="grc">ὰκριβεία</foreign>
              potius in docente quàm in rei
                <lb/>
              natura poſita eſſe videtur. </s>
              <s>vnde in ſcientias nihil nobilitatis, pręſtantiæúe redundare facilè opina­
                <lb/>
              bor. </s>
              <s>altera naturam methodi videtur attingere. </s>
              <s>Hęc verò à duobus fontibus peti ſolet, ab ingenio
                <lb/>
              demonſtrationis & rei ſubiectæ. </s>
              <s>
                <emph type="sup"/>
              b
                <emph.end type="sup"/>
              Atqui demonſtrationis certitudo, ſeu perſpicuitatis non eſt
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg496"/>
                <lb/>
              vniuſmodi. </s>
              <s>ſiquidem certior ea demonſtratio perhibeatur quæ fidem facit ex cauſsis quàm illa
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg497"/>
                <lb/>
              quæ rem eſſe tantummodò oſtendit. </s>
              <s>aut ſi vtraque ducatur ex cauſsis, erit illa certior quæ ex
                <lb/>
              cauſsis certioribus pendebit, hoc eſt ex cauſsis natura prioribus & notioribus. </s>
              <s>At verò ſi cauſſæ
                <lb/>
              potiores vim finis obtineant, inde colligetur ea præſtantia quam in architectonicis anteà colloca­
                <lb/>
              uimus. </s>
              <s>Certior item demonſtratio dicetur quæ conſtabit ex cauſsis quæ non modo natura; ve­
                <lb/>
              rumetiam nobis notiores ſint. </s>
              <s>Hæc poſtrema certitudo conuenit quoque ſubiecto. </s>
              <s>
                <emph type="sup"/>
              c
                <emph.end type="sup"/>
              illud enim
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg498"/>
                <lb/>
              ſubiectum certius dicitur quod nobis notius eſt, cuiuſmodi eſt animal in methodo naturali. </s>
              <s>Pro­
                <lb/>
              ptereà docebat Ariſtoteles ſcientiam de animantibus eſſe præſtantem, quòd à nobis plenius co­
                <lb/>
              gnoſci poſſunt: quandò ſtirpes & animantis ſocias & familiareis habemus, quapropter eas vbe­
                <lb/>
              rius noſſe valemus: quippe cùm multa ineſſe in quoque genere poſsit ille obſeruare, qui
                <expan abbr="laborẽ">laborem</expan>
                <lb/>
              non recuſat. </s>
              <s>quòd igitur propiora ſunt nobis &
                <expan abbr="cognationẽ">cognationem</expan>
              habent cum humana natura, aliquid
                <lb/>
              cum rerum diuinarum ſtudio rependunt. </s>
              <s>Sed enim alia certitudo, ſeu perſpicuitas accipitur
                <lb/>
              à ſubiecto. </s>
              <s>quoniam certior eſt ea methodus quę non de ſubiecto, quàm ea quę de ſubiecto, ideſt
                <lb/>
              illa certior quę de ſola forma quàm ea quę formam ſpectat in materia ſenſili. </s>
              <s>Sic arithmetica cer­
                <lb/>
              tior eſt quàm harmonica; quòd illa numerum ab omni qualitate ſenſili ſegregatum examinat,
                <lb/>
              hæc illum cum ſono ſpectat. </s>
              <s>His ita conſtitutis ſatis apparet omnium pręſtantiſsimam eſſe </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>