Alvarus, Thomas, Liber de triplici motu, 1509

Page concordance

< >
Scan Original
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
< >
page |< < of 290 > >|
    <echo version="1.0">
      <text xml:lang="la">
        <div xml:id="N10132" level="1" n="1" type="body">
          <div xml:id="N15C17" level="2" n="3" type="other" type-free="pars">
            <div xml:id="N15C22" level="3" n="1" type="other" type-free="tractatus">
              <div xml:id="N16983" level="4" n="6" type="chapter" type-free="capitulum">
                <pb chead="Primi tractatus" file="0073" n="73"/>
                <note position="left" xml:id="N172EA" xml:space="preserve">argumē-
                  <lb/>
                tū calcu.</note>
                <p xml:id="N172F0">
                  <s xml:id="N172F1" xml:space="preserve">Quinto arguitur ſic </s>
                  <s xml:id="N172F4" xml:space="preserve">Si ille regule
                    <lb/>
                  eſſent vere: ſequeretur /  ſi aliqua reſiſtentia vni-
                    <lb/>
                  formiter ꝓportionabiliter creſceret reſpectu dua­
                    <lb/>
                  rum potentiarum equaliuꝫ potentium moueri cū
                    <lb/>
                  tali reſiſtentia: tales potentie vniformiter remit-
                    <lb/>
                  terent motus ſuos. </s>
                  <s xml:id="N17301" xml:space="preserve">ſed conſequens eſt falſum / igi-
                    <lb/>
                  tur illud ex quo ſequitur. </s>
                  <s xml:id="N17306" xml:space="preserve">Sequela eſt nota. </s>
                  <s xml:id="N17309" xml:space="preserve">et falſi­
                    <lb/>
                  tas conſequentis oſtenditur. </s>
                  <s xml:id="N1730E" xml:space="preserve">q2 ex illo ſequitur / 
                    <lb/>
                  alique due potentie equales ab eodem gradu ve-
                    <lb/>
                  locitatis incipiunt remittere motus ſuos ad non
                    <lb/>
                  gradum ſemper eque velociter remittendo. </s>
                  <s xml:id="N17317" xml:space="preserve">et nihi­
                    <lb/>
                  lominus non equaliter mouentur ſed conſequens
                    <lb/>
                  manifeſte implicat / igitur illud ex quo ſequitur.</s>
                </p>
                <p xml:id="N1731E">
                  <s xml:id="N1731F" xml:space="preserve">Sequela probatur et pono duas poteutias equa­
                    <lb/>
                  les / vt .8.a. videlicet et b. / et capio duo media equa-
                    <lb/>
                  lis reſiſtētie c. videlicet et d. reſiſtentie vt .4. et c. ſit
                    <lb/>
                  pedalis quãtitatis et d. ſemipedalis. </s>
                  <s xml:id="N17328" xml:space="preserve">et moueatur
                    <lb/>
                  a. potentia ſupra c. pedale: et b. ſupra d. ſemipeda­
                    <lb/>
                  le per horam. </s>
                  <s xml:id="N1732F" xml:space="preserve">et creſcat reſiſtentia vtriuſ eque ꝓ­
                    <lb/>
                  portionabiliter vniformiter per horam in qua d.
                    <lb/>
                  ſemipedale rarefiat vniformiter ſecundum partē
                    <lb/>
                  non pertranſitam: taliter  in fine hore ſit etiam
                    <lb/>
                  pedale ſicut c. / quo poſito arguitur ſic / a. et b. incipi­
                    <lb/>
                  unt remittere motus ſuos ab equali gradu veloci­
                    <lb/>
                  tatis propter eque proportionale crementum re-
                    <lb/>
                  ſiſtentie: et mouebuntur ſemper vniformiter: et ta-
                    <lb/>
                  men non mouebuntur eque velociter in illa hora.
                    <lb/>
                  </s>
                  <s xml:id="N17343" xml:space="preserve">igitur propoſitum. </s>
                  <s xml:id="N17346" xml:space="preserve">Maior patet ex caſu et minor
                    <lb/>
                  probatur / quoniam a. pertranſibit c. pedale in ho­
                    <lb/>
                  ra et b. nõ pertranſibit d. / quod in fine preciſe erit
                    <lb/>
                  pedale nec aliquod tantum: igitur non equaliter
                    <lb/>
                  mouebuntur. </s>
                  <s xml:id="N17351" xml:space="preserve">Maior patet ex caſu et minor ꝓba-
                    <lb/>
                  tur / quoniam b. remittit motum ſuum ad non gra­
                    <lb/>
                  dum in illa hora / et d. ſpacium vniformiter rarefit
                    <lb/>
                  ſecundum partem non pertranſitam / ergo aliquã­
                    <lb/>
                  do in hora / aliqua pars non tranſita velocius mo­
                    <lb/>
                  uebitur quam ipſum b. / et per conſequens nūquã
                    <lb/>
                  ipſum b. perueniet ad illam partem. </s>
                  <s xml:id="N17360" xml:space="preserve">Patet hec cõ­
                    <lb/>
                  ſequentia </s>
                  <s xml:id="N17365" xml:space="preserve">Nam ſi aliquod mobile mouetur in ali­
                    <lb/>
                  quo medio: et pars aliqua ipſius medii antecedēs
                    <lb/>
                  mouetur velocius ipſo mobili: nun̄ illud mobile
                    <lb/>
                  perueniet ad illam partem / vt ſatis conſtat ſed ſic
                    <lb/>
                  fit in propoſito igitur.
                    <note position="left" xlink:href="note-0073-01a" xlink:label="note-0073-01" xml:id="N1742E" xml:space="preserve">1. ↄ̨firma­
                      <lb/>
                    tio.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N17375" xml:space="preserve">¶ Et confirmatur quoniaꝫ /
                    <lb/>
                  ſi illud conſequens eſſet verum ſequeretur in caſu
                    <lb/>
                  poſito /  b. pertrauſiret d. ante finem hore et tamē
                    <lb/>
                  non pertranſiret in hora ipſum d. / hoc manifeſte ī­
                    <lb/>
                  plicat igitur. </s>
                  <s xml:id="N17380" xml:space="preserve">Secunda pars huius conſequentis
                    <lb/>
                  deducta eſt. </s>
                  <s xml:id="N17385" xml:space="preserve">et prima probatur ſupponendo /  qñ
                    <lb/>
                  aliquid mouetur vniformiter difformiter vſ ad
                    <lb/>
                  non gradum in aliquo tempore: ſpaciū pertran-
                    <lb/>
                  ſitum in prima medietate illius temporis eſt tri-
                    <lb/>
                  plum ad ſpacium pertranſitum in ſecunda medie­
                    <lb/>
                  tate / vt poſtea in capite tertio ſecundi tractatꝰ oſtē­
                    <lb/>
                  detur. </s>
                  <s xml:id="N17394" xml:space="preserve">Suppono ſecundo /  d. ſemipedale in inſtã­
                    <lb/>
                  ti medio temporis motus erit tres quarte / vt patet
                    <lb/>
                  </s>
                  <s xml:id="N1739A" xml:space="preserve">Quoniam ipſum d. acquirit ſemipedalem quan-
                    <lb/>
                  titatem vniformiter in illa hora / igitur ī ṗma me-
                    <lb/>
                  dietate hore acq̇rit medietateꝫ ſemipedalis puta
                    <lb/>
                  vnam quartã adequate </s>
                  <s xml:id="N173A3" xml:space="preserve">Quo poſito ſic argumē-
                    <lb/>
                  tor motus ipſius b. eſt vniformiter difformis ad
                    <lb/>
                  uon gradum in illa hora / vt patet ex caſu et moue­
                    <lb/>
                  tur equaliter cum a. / ſed a. in prima medietate ho-
                    <lb/>
                  re pertranſit tres quartas pedalis / vt patet ex pri­
                    <lb/>
                  ma ſuppoſitione: igitur tunc b. pertranſit tres q̈r­
                    <lb/>
                  tas pedalis adeq̈te ipſius d. ſꝫ d. tūc adeq̈te ē quã­
                    <lb/>
                  titatis trium quartarum / vt patet ex ſecunda ſup-
                    <lb/>
                  poſitione: igitur tunc d. in medio hore eſt adequa­
                    <lb/>
                  te pertranſitum / quod fuit probandum.
                    <note position="left" xlink:href="note-0073-02a" xlink:label="note-0073-02" xml:id="N17436" xml:space="preserve">2. confir.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N173BD" xml:space="preserve">Confirma­
                    <lb/>
                  tur ſecundo / quia ſi illud conſequens eſſet verū ſe-
                    <cb chead="Capitulum ſextum"/>
                  queretur /  per motum vniformiter difformē ad
                    <lb/>
                  non gradum non pertranſiretur in triplo maius
                    <lb/>
                  ſpacium in prima medietate temporis quam in ſe­
                    <lb/>
                  cunda / ſed iſtud conſequens eſt falſum / vt inferiꝰ lo­
                    <lb/>
                  co preallegato oſtendetur / igitur illud ex quo ſe-
                    <lb/>
                  quitur. </s>
                  <s xml:id="N173CF" xml:space="preserve">Sequela probatur / quoniam in caſu
                    <lb/>
                  poſito in inſtanti medio temporis .b. non pertran­
                    <lb/>
                  ſit tres quartas: et illud eſt triplum ſpacium ad re­
                    <lb/>
                  ſiduum pedalis puta ad vnã quartam / igitur pro­
                    <lb/>
                  poſitum </s>
                  <s xml:id="N173DA" xml:space="preserve">Minor eſt nota et maior probatur / quo-
                    <lb/>
                  niam ex caſu b. ſpacium ſiue medium debet conti-
                    <lb/>
                  nue per horam vniformiter rarefieri ſecundum ꝑ-
                    <lb/>
                  tem non pertranſitam: ergo in ipſa hora in quoli­
                    <lb/>
                  bet inſtanti intrinſeco debet eſſe aliqua pars non
                    <lb/>
                  pertranſita: ſed ſi in medio inſtanti temporis b. ꝑ­
                    <lb/>
                  tranſiret tres quartas in illo inſtanti ipſum b. eſ­
                    <lb/>
                  ſet in termino illius ſpacii / et nulla pars tunc eſſet
                    <lb/>
                  non pertrãſita </s>
                  <s xml:id="N173ED" xml:space="preserve">(Erit enim d. ſpacium in inſtanti
                    <lb/>
                  medio adequate quantitatis trium quartarū pe­
                    <lb/>
                  dalis adequate / vt probatum eſt in anteriori con-
                    <lb/>
                  firmatione) / igitur in tali inſtanti ille tres quarte
                    <lb/>
                  non ſunt adequate pertranſite / quod fuit proban­
                    <lb/>
                  dum. </s>
                  <s xml:id="N173FA" xml:space="preserve">Alias enim iam non rarefieret / tunc ſecū­
                    <lb/>
                  dum partem non pertranſitam.
                    <note position="right" xlink:href="note-0073-03a" xlink:label="note-0073-03" xml:id="N1743C" xml:space="preserve">3. confir.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N17404" xml:space="preserve">¶ Confirmat̄̄ ter­
                    <lb/>
                  tio / quia ſi illud conſequens eſſet veruꝫ ſequeretur
                    <lb/>
                  in caſu poſito /  cū motus vniformiter difformis
                    <lb/>
                  deueniret ad velocitatem equalem velocitati rare­
                    <lb/>
                  factionis (rarefactio enim motus localis eſt) nul-
                    <lb/>
                  lum penitus punctum talis ſpacii poſſet pertran-
                    <lb/>
                  ſire. </s>
                  <s xml:id="N17413" xml:space="preserve">quoniam poſt illud inſtans / quodlibet pūctuꝫ
                    <lb/>
                  precedens mobile mouebitur velocius ipſo mobi­
                    <lb/>
                  li quoniam tale punctum mouebitur vniformiter /
                    <lb/>
                  et b. continuo remittet motum ſuum. </s>
                  <s xml:id="N1741C" xml:space="preserve">ſed hoc ē fal-
                    <lb/>
                  ſum igitur illud ex quo ſequitur </s>
                  <s xml:id="N17421" xml:space="preserve">Falſitas conſeq̄n­
                    <lb/>
                  tis oſtenditur / quoniam tunc ſequeretur /  b. ãtea
                    <lb/>
                  quam deueniret ad non gradum motus: ceſſaret
                    <lb/>
                  moueri ſuper dato ſpacio vel in dato ſpacio d.</s>
                </p>
                <p xml:id="N17442">
                  <s xml:id="N17443" xml:space="preserve">Item ſequeretur /  ipſum b. equalis potētie cū a.
                    <lb/>
                  non poſſet pertranſire equalem reſiſtentiam cū a. /
                    <lb/>
                  et hoc eſt impoſſibile igitur. </s>
                  <s xml:id="N1744A" xml:space="preserve">Sequela probat̄̄ / quo­
                    <lb/>
                  niam b. non poteſt pertranſire mediuꝫ d. poſtquã
                    <lb/>
                  deueniret ad equalitatem motus cum medio: et ta­
                    <lb/>
                  men medium d. eſt equalis reſiſtentie cuꝫ medio c /
                    <lb/>
                  quod pertranſit a. igitur propoſitum.</s>
                </p>
                <p xml:id="N17455">
                  <s xml:id="N17456" xml:space="preserve">Reſpondeo breuiter ad argumentuꝫ
                    <lb/>
                  cum duabus confirmationibus non admittendo
                    <lb/>
                  caſum. </s>
                  <s xml:id="N1745D" xml:space="preserve">Argumenta enim probant caſum implica­
                    <lb/>
                  re </s>
                  <s xml:id="N17462" xml:space="preserve">Probant enim /  b. nunquam deueniet ad ter-
                    <lb/>
                  minum ipſius d. / et confirmatio prima ꝓbat /  de­
                    <lb/>
                  ueniet ad terminum eius in medio īſtanti tempo-
                    <lb/>
                  ris: et ſic implicat /  rarefiat dūtaxat ſecundum ꝑ­
                    <lb/>
                  tem non pertranſitam cum ceteris particulis ca-
                    <lb/>
                  ſus. </s>
                  <s xml:id="N1746F" xml:space="preserve">¶ Pro ſolutione tertie confirmationis ſup-
                    <lb/>
                  ponendem eſt /  rarefactio eſt motus localis.
                    <note position="right" xlink:href="note-0073-04a" xlink:label="note-0073-04" xml:id="N174FD" xml:space="preserve">duplex ē
                      <lb/>
                    mediuꝫ ꝑ
                      <lb/>
                    qḋ aliq̇d
                      <lb/>
                    mouetur</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N17479" xml:space="preserve">Se­
                    <lb/>
                  cundo ſupponendum eſt /  duplex eſt medium per
                    <lb/>
                  quod aliquid mouetur quando ipſum mediū ra-
                    <lb/>
                  refit </s>
                  <s xml:id="N17482" xml:space="preserve">Quoddam enim eſt medium quod per motuꝫ
                    <lb/>
                  ſuum etiam mouet mobile in eo exiſtens. </s>
                  <s xml:id="N17487" xml:space="preserve">cuiuſmo­
                    <lb/>
                  di eſt nauis que mouet nautã ad motū ſui: ita  ſi
                    <lb/>
                  nauta moueatur verſus illam partem verſus quã
                    <lb/>
                  mouetur nauis duplici motu mouetur: et motu na­
                    <lb/>
                  uis et motu proprio. </s>
                  <s xml:id="N17492" xml:space="preserve">Ita etiam ſit de homine natã­
                    <lb/>
                  te in flumine qui ſi natet verſus fluctum illius flu­
                    <lb/>
                  minis duplici motu mouetur et motu proprio et
                    <lb/>
                  motu fluminis trahentis ipſum. </s>
                  <s xml:id="N1749B" xml:space="preserve">Aliud eſt mediuꝫ
                    <lb/>
                  ad cuius motum localem nõ mouetur mobile ī eo
                    <lb/>
                  exiſtens cuiuſmodi eſt aer. </s>
                  <s xml:id="N174A2" xml:space="preserve">Diuidit enim mobile
                    <lb/>
                  potius aerem quam trahetur ab aere. </s>
                  <s xml:id="N174A7" xml:space="preserve">¶ His poſi­
                    <lb/>
                  tis reſpondeo ad confirmationem diſtinguendo </s>
                </p>
              </div>
            </div>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>