Buonamici, Francesco, De motu libri X

List of thumbnails

< >
71
71
72
72
73
73
74
74
75
75
76
76
77
77
78
78
79
79
80
80
< >
page |< < of 1055 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s>
                <pb pagenum="53"/>
                <arrow.to.target n="marg492"/>
                <lb/>
              Deum mater cum tympano, cum tibijs & pſalterijs muſæ. </s>
              <s>Meminit Plutarchus in eo libro, quo
                <lb/>
              diſputat, ſit'ne ſeni adminiſtranda Reſp. </s>
              <s>ſeniores Mercurios à veteribus, ita fingi ſolitos ſine ma­
                <lb/>
              nibus & pedibus membris virilibus arrectis: quanquàm ſignificare voluerunt ſenes à cęteris mu­
                <lb/>
              neribus quæ corpore obeuntur, immunes; oratione, & conſilio remp. </s>
              <s>adiuuare, & publicorum
                <lb/>
              commodorum eſſe fœcundos: non erat nihil ominus quòd ſymbolum tam obſcœnum excogita­
                <lb/>
              rent. </s>
              <s>Plena erant non modo poëtarum volumina conſimilibus figmentis, ſed ædes & templa.
                <lb/>
              </s>
              <s>Quanto ſtultius illi qui brutorum formas attribuebant dijs immortalibus; qui error etiam per­
                <lb/>
              manſit vſque ad tempora Numę. </s>
              <s>Quamobrem illi eo nomine gratia eſt habenda, quòd primus
                <lb/>
              vetuerit Romanos (vt Plutarchi verbis vtar)
                <foreign lang="grc">ανθρωποειδῆ καὶ ζωομὸρφον θεοῦ δἰκονα νομίζειν</foreign>
              ,
                <lb/>
              ideſt imaginem Dei ſpeciem præſeferre hominis aut belluę putare. </s>
              <s>Verùm hęc miſſa faciamus, &
                <lb/>
              redeamus ad Deos, quos neque otio contabeſcere natura rerum patitur, neque ratione vti, aut
                <lb/>
              manere in officio,
                <expan abbr="quemadmodũ">quemadmodum</expan>
              imbecillitas humana requireret. </s>
              <s>Siqua igitur functio
                <expan abbr="propriaq́">propriaque</expan>
              .
                <lb/>
              </s>
              <s>voluptas eſt, eam omnem in contemplatione meritò collocabimus. </s>
              <s>Itaque cęteris
                <expan abbr="hominũ">hominum</expan>
              fun­
                <lb/>
              ctionibus contemplatio præſtabit, & quamuis prudentia
                <expan abbr="politicaq́">politicaque</expan>
              . </s>
              <s>facultas de ſcientiis & con­
                <lb/>
              templandi ratione multa conſtituat, vt ipſi ſapientię quodammodo imperare videatur; ſcire licet
                <lb/>
              permagni intereſſe imperare de aliquo, & illi imperare. </s>
              <s>Nanque imperare de aliquo ſignificat
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg493"/>
                <lb/>
              imperare gratia illius, alicui verò imperare idem eſt atque illo vti tanquam miniſtro. </s>
              <s>hoc ſupe­
                <lb/>
              rioris officium eſt, illud arguit ſeruitutem. </s>
              <s>Porrò in ædibus atrienſis omnibus præeſt,
                <expan abbr="omniaq́ue">omniaque</expan>
                <lb/>
              diſpenſat; ſed nondum idem imperat omnibus; verùm domino otium parat, ne is præpeditus
                <lb/>
              rerum neceſsitate diſſoluatur, quominus honeſtè
                <expan abbr="quippiã">quippiam</expan>
              & officioſi agat. </s>
              <s>Sed dominus atrienſi
                <lb/>
              imperat. </s>
              <s>Eadem ratione prudentia tanquam ſapientiæ quidam atrienſis illi otium parat, vt ſuo
                <lb/>
              fungatur officio cohibendo affectus,
                <expan abbr="eosq́">eosque</expan>
              . </s>
              <s>
                <expan abbr="">non</expan>
              tollendo prorſus, hoc enim neque fieri poteſt, nec
                <lb/>
              humanum ingenium tolerat; ſed temperando ſolùm. </s>
              <s>Non ergo præcipit politica ſapientiæ, ſed
                <lb/>
              ipſius gratia tantum. </s>
              <s>Quare tantum abeſt vt hic imperandi modus indicet politicæ nobilitatem,
                <lb/>
              vt potius conuincat oppoſitum; ſicut etiam quòd Deos curet non ſignificat ipſam dijs eſſe præ­
                <lb/>
              ſtantiorem. </s>
              <s>nec quòd medicina magis eligenda
                <expan abbr="potiorq́">potiorque</expan>
              . </s>
              <s>ſit quàm bona valetudo, quamuis pa­
                <lb/>
              ret valetudinem & imperet ægro; quia imperat propter illam. </s>
              <s>Hactenus igitur oſtenſum eſt con­
                <lb/>
              templationem actioni præſtare & idcirco ſcientias facultati ciuili anteponendas eſſe.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg492"/>
              A</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg493"/>
              B</s>
            </p>
            <p type="head">
              <s>
                <emph type="italics"/>
              Comparatur ſcientia naturalis cum cæteris ſcientijs. </s>
              <s>Cap. </s>
              <s>X
                <emph.end type="italics"/>
              .
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg494"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg494"/>
              C</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>PRAESTAT ſanè ſcientia duobus nobilitate rei, quæ tractatur &
                <foreign lang="grc">ἀκριβεία</foreign>
              . </s>
              <s>Sed huius
                <lb/>
              vocis
                <foreign lang="grc">ἀκριβεία</foreign>
              notio multiplex eſt. </s>
              <s>etenim latinè diligentia dici poſſe videtur. </s>
              <s>Quam­
                <lb/>
              obrem iubet Ariſtoteles, non in omnibus eandem diligentiam eſſe requirendam. </s>
              <s>
                <emph type="sup"/>
              a
                <emph.end type="sup"/>
              Et admone­
                <arrow.to.target n="marg495"/>
                <lb/>
              bat M. Tullius in epilogis nihil nimis enucleandum; minutam eſſe enim omnem diligentiam,
                <expan abbr="">eum</expan>
                <lb/>
              verò locum grandia requirere: hoc verò eſt cùm ſingula ponuntur ob oculos & ad tenue eliman­
                <lb/>
              tur. </s>
              <s>Proximè puto ego illa voce ſignificari certitudinem quam item perſpicuitati maximè
                <expan abbr="affinẽ">affinem</expan>
                <lb/>
              eſſe credo: ſiquis hæc idem valere non recipiat. </s>
              <s>hanc verò non in eo ponerem tantùm quòd ſin­
                <lb/>
              gula exponantur: ſed quòd res in ea principia diſſoluatur quæ per ſeipſa conſpicua ſunt & pro­
                <lb/>
              bè intelliguntur, & maxima illis fides habetur. </s>
              <s>Prior illa
                <foreign lang="grc">ὰκριβεία</foreign>
              potius in docente quàm in rei
                <lb/>
              natura poſita eſſe videtur. </s>
              <s>vnde in ſcientias nihil nobilitatis, pręſtantiæúe redundare facilè opina­
                <lb/>
              bor. </s>
              <s>altera naturam methodi videtur attingere. </s>
              <s>Hęc verò à duobus fontibus peti ſolet, ab ingenio
                <lb/>
              demonſtrationis & rei ſubiectæ. </s>
              <s>
                <emph type="sup"/>
              b
                <emph.end type="sup"/>
              Atqui demonſtrationis certitudo, ſeu perſpicuitatis non eſt
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg496"/>
                <lb/>
              vniuſmodi. </s>
              <s>ſiquidem certior ea demonſtratio perhibeatur quæ fidem facit ex cauſsis quàm illa
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg497"/>
                <lb/>
              quæ rem eſſe tantummodò oſtendit. </s>
              <s>aut ſi vtraque ducatur ex cauſsis, erit illa certior quæ ex
                <lb/>
              cauſsis certioribus pendebit, hoc eſt ex cauſsis natura prioribus & notioribus. </s>
              <s>At verò ſi cauſſæ
                <lb/>
              potiores vim finis obtineant, inde colligetur ea præſtantia quam in architectonicis anteà colloca­
                <lb/>
              uimus. </s>
              <s>Certior item demonſtratio dicetur quæ conſtabit ex cauſsis quæ non modo natura; ve­
                <lb/>
              rumetiam nobis notiores ſint. </s>
              <s>Hæc poſtrema certitudo conuenit quoque ſubiecto. </s>
              <s>
                <emph type="sup"/>
              c
                <emph.end type="sup"/>
              illud enim
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg498"/>
                <lb/>
              ſubiectum certius dicitur quod nobis notius eſt, cuiuſmodi eſt animal in methodo naturali. </s>
              <s>Pro­
                <lb/>
              ptereà docebat Ariſtoteles ſcientiam de animantibus eſſe præſtantem, quòd à nobis plenius co­
                <lb/>
              gnoſci poſſunt: quandò ſtirpes & animantis ſocias & familiareis habemus, quapropter eas vbe­
                <lb/>
              rius noſſe valemus: quippe cùm multa ineſſe in quoque genere poſsit ille obſeruare, qui
                <expan abbr="laborẽ">laborem</expan>
                <lb/>
              non recuſat. </s>
              <s>quòd igitur propiora ſunt nobis &
                <expan abbr="cognationẽ">cognationem</expan>
              habent cum humana natura, aliquid
                <lb/>
              cum rerum diuinarum ſtudio rependunt. </s>
              <s>Sed enim alia certitudo, ſeu perſpicuitas accipitur
                <lb/>
              à ſubiecto. </s>
              <s>quoniam certior eſt ea methodus quę non de ſubiecto, quàm ea quę de ſubiecto, ideſt
                <lb/>
              illa certior quę de ſola forma quàm ea quę formam ſpectat in materia ſenſili. </s>
              <s>Sic arithmetica cer­
                <lb/>
              tior eſt quàm harmonica; quòd illa numerum ab omni qualitate ſenſili ſegregatum examinat,
                <lb/>
              hæc illum cum ſono ſpectat. </s>
              <s>His ita conſtitutis ſatis apparet omnium pręſtantiſsimam eſſe </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>