Blancanus, Josephus, Sphaera mvndi, sev cosmographia demonstratiua , ac facile methodo tradita : in qua totius Mundi fabrica, vna cum nouis, Tychonis, Kepleri, Galilaei, aliorumq' ; Astronomorum adinuentis continentur ; Accessere I. Breuis introductio ad geographiam. II. Apparatus ad mathematicarum studium. III. Echometria, idest Geometrica tractatio de Echo. IV. Nouum instrumentum ad Horologia

Table of contents

< >
[41.] De mundano lumine, & vmbra. Cap. V.
[42.] Finis Libri Secundi.
[43.] LIBER TERTIVS DEPARTIBVS MVNDI, ET PRIMO DE PARTE ELEMENTARI.
[44.] De loco partis Elementaris. Cap. I.
[45.] Systema Mundi ſecundum Philolaum Phthagoricum, & eius ſectatores.
[46.] De figura partis Elementarijs. Cap II.
[47.] De motu Sphæra Elementaris. Cap. III.
[48.] De Magnitudine Sphæræ Elementaris. Cap. IIII.
[49.] Finis Libri Tertij@
[50.] LIBER QVARTVS DE TERRA De loco Terræ. # Cap. I.
[51.] De Motu Terræ. Cap. II.
[52.] De Terræ illuminatione, & vmbra. Cap. III.
[53.] PAGINAS 38. & 39.
[54.] EXPLANATIO, ETCONSTRVCTIO FIGVRAE PONENDAE INTER
[55.] De Terræ figura. Cap. IV.
[56.] De Mutatione rotunditatis terræ. Corrollarium.
[57.] Tantum æui mutare poteſt longæ@a vetuſtas.
[58.] De Magnitudine. Cap. V.
[59.] Terræ magnitudo abſoluta.
[60.] De altitudine Montium. Cap. VI.
[61.] Corollarium de Arenæ numero. Cap. VII.
[62.] LIBER QVINTVS De Aqua Elementari, ſiue de Mari. De loco Aque Mariſuè. Cap. I.
[63.] De motu Aquæ Mariſue. Cap. II.
[64.] Maris fluxus, ac refluxus.
[65.] De figura Maris. Cap. III.
[66.] Si ſuperficies aliqua plano ſecetur per idem ſemper punctum, ſitq; ſectio ſemper circuli circum-ferentia, centrum habens punctum illud per quod planum ſecans tran-ſit, ea Sphæræ ſuperficies erit.
[67.] Omnes humidi conſiſtentis, ac manentis ſuperficies ſph@@ rica@st, cuius ſphæræ centrum eſt idem, quod centrum terræ.
[68.] De quantitate Aquæ Mariſuè. Cap. IIII.
[69.] Conſectarium.
[70.] LIBER SEXTVS DE AERE. De loco Aeris. Cap. I.
< >
page |< < (50) of 300 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div96" type="section" level="1" n="64">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s5032" xml:space="preserve">
              <pb o="50" file="0070" n="74" rhead="De Mundi Fabrica"/>
            oriatur: </s>
            <s xml:id="echoid-s5033" xml:space="preserve">hoc autem euidens ſignum eſt à Luna effici: </s>
            <s xml:id="echoid-s5034" xml:space="preserve">qua quidem certiſſima experientia inducti veteres om-
              <lb/>
            nes ſcriptores cauſam huius in Lunam retulerunt; </s>
            <s xml:id="echoid-s5035" xml:space="preserve">vt primus omnium Ariſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s5036" xml:space="preserve">loco citato, Poſſidonius, deinde
              <lb/>
            Strabo, Pompon@us Mela, Plinius, Solinus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5037" xml:space="preserve">alij complures ſenſerunt; </s>
            <s xml:id="echoid-s5038" xml:space="preserve">Lunam videlicet eam habere vim in
              <lb/>
            mare, vt eius pars quæ Lunæ ſupponitur, necnon ea quæ huic oppoſita eſt, quamuis tota terra interponatur,
              <lb/>
            æſtuet, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5039" xml:space="preserve">vrgeat ac proinde fluxum eſſiciat; </s>
            <s xml:id="echoid-s5040" xml:space="preserve">vnde & </s>
            <s xml:id="echoid-s5041" xml:space="preserve">alij duo refluxus ſequantur. </s>
            <s xml:id="echoid-s5042" xml:space="preserve">vbi notandum eſt æſtum illũ
              <lb/>
            antipodum eſſe ſemper altero minorem. </s>
            <s xml:id="echoid-s5043" xml:space="preserve">ſed hæc melius ex figura percipientur, vbi infra Lunam vides tu-
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0070-01" xlink:href="fig-0070-01a" number="42">
                <image file="0070-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0070-01"/>
              </figure>
            morem, A. </s>
            <s xml:id="echoid-s5044" xml:space="preserve">pariter in par-
              <lb/>
            te aduerſa tumorem B. </s>
            <s xml:id="echoid-s5045" xml:space="preserve">ali-
              <lb/>
            quanto minorem: </s>
            <s xml:id="echoid-s5046" xml:space="preserve">ex qui-
              <lb/>
            bus fiunt duo fluxus ad lito-
              <lb/>
            ra. </s>
            <s xml:id="echoid-s5047" xml:space="preserve">in alijs vero duobus ter
              <lb/>
            ræ lateribus C D. </s>
            <s xml:id="echoid-s5048" xml:space="preserve">quæ Lu-
              <lb/>
            na radijs nulla impetere
              <lb/>
            poteſt, ſed tan@ummodo
              <lb/>
            leuiter tangere, nulli fiunt
              <lb/>
            tumores, ſed potius ob æ-
              <lb/>
            ſtus ceſſationem fit refrige
              <lb/>
            ratio, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5049" xml:space="preserve">perinde ſubſiden-
              <lb/>
            tia, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5050" xml:space="preserve">decliuitas, vnde ſe-
              <lb/>
            quitur aquas ad ea reflue-
              <lb/>
            re, fierique duos refluxus
              <lb/>
            C D. </s>
            <s xml:id="echoid-s5051" xml:space="preserve">ita vt in vniuerſo ma-
              <lb/>
            ri ſint ſemper hi quatuor
              <lb/>
            effectus, qui ſimul cum Lu-
              <lb/>
            na, teſte experientia, circa
              <lb/>
            terram circumaguntur. </s>
            <s xml:id="echoid-s5052" xml:space="preserve">ſic
              <lb/>
            quando Luna, quæ in figu-
              <lb/>
            ra eſt in parte auſtrali ve-
              <lb/>
            nietad occidẽtem E. </s>
            <s xml:id="echoid-s5053" xml:space="preserve">eam
              <lb/>
            fluxus A. </s>
            <s xml:id="echoid-s5054" xml:space="preserve">ſubſequetur, erit-
              <lb/>
            que vbi modo eſt D. </s>
            <s xml:id="echoid-s5055" xml:space="preserve">pari-
              <lb/>
            ter fluxus B. </s>
            <s xml:id="echoid-s5056" xml:space="preserve">promouebitur
              <lb/>
            ad C. </s>
            <s xml:id="echoid-s5057" xml:space="preserve">refluxus vero C. </s>
            <s xml:id="echoid-s5058" xml:space="preserve">ve-
              <lb/>
            niet ad A. </s>
            <s xml:id="echoid-s5059" xml:space="preserve">ſicque ſpatio 25.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s5060" xml:space="preserve">horarũ abſoluetur perio-
              <lb/>
            dus quæ conſequentia ad
              <lb/>
            Lunam perpetua, manife-
              <lb/>
            ſtum facit, hunc fluxum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5061" xml:space="preserve">
              <lb/>
            refluxum non aliunde, quã
              <lb/>
            ab ea, manare: </s>
            <s xml:id="echoid-s5062" xml:space="preserve">præſertim
              <lb/>
            cum certò videamus, quod quanto Luna tardius quotidie reuertitur, tanto etiam hi effectus tardius cum ea re-
              <lb/>
            ſtituuntur. </s>
            <s xml:id="echoid-s5063" xml:space="preserve">Sed præſtat audire Poſſidonium apud Strabonem ſic loquentem: </s>
            <s xml:id="echoid-s5064" xml:space="preserve">Oceani vero motus ſyderis ſu-
              <lb/>
            bit circui tum, quemdam quidem diurnum, quemdam menſtruum, quemdam annuum, vt Lunę etiam contin-
              <lb/>
            git. </s>
            <s xml:id="echoid-s5065" xml:space="preserve">quo enim tempore iſta horizontem aſcendit, mare terram aſcendere incipit, ſenſu teſte, quouſq; </s>
            <s xml:id="echoid-s5066" xml:space="preserve">ad cæli
              <lb/>
            medium Luna conſcenderit. </s>
            <s xml:id="echoid-s5067" xml:space="preserve">vbi vero declinare ſydus ipſum cæperit, ſenſim rurſus a terra pelagus ad mediũ
              <lb/>
            mare relabitur, donec ad occidentis punctum Luna deſcenderit. </s>
            <s xml:id="echoid-s5068" xml:space="preserve">poſtea rurſus mare aſcendit, quouſq; </s>
            <s xml:id="echoid-s5069" xml:space="preserve">ſub tel-
              <lb/>
            lurem in medio, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5070" xml:space="preserve">imo cæli ſit Luna; </s>
            <s xml:id="echoid-s5071" xml:space="preserve">deinde mare à litore ad medium maris regredi, quoad iterum Luna ad
              <lb/>
            orientem procedat, ac eleuetur, rurſuſque mare terras influat. </s>
            <s xml:id="echoid-s5072" xml:space="preserve">poſtea explicat qua ratione alijs etiam motibus
              <lb/>
            menſtruo, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5073" xml:space="preserve">annuo, Luna mare percellat. </s>
            <s xml:id="echoid-s5074" xml:space="preserve">Eadem habens Plinius ac veteres omnes: </s>
            <s xml:id="echoid-s5075" xml:space="preserve">vnde mirum ſit, curè re-
              <lb/>
            centioribus nonnulli, contra veterum omnium ſententiam, necnon contra quotidianam experientiam, nulla
              <lb/>
            euidenti ratione aut experiẽtia nixi, hanc maris affectionem a Luna minimè procedere auſi ſint aſſerere. </s>
            <s xml:id="echoid-s5076" xml:space="preserve">Ve-
              <lb/>
            rum ipſi duabus de cauſis id negarunt.</s>
            <s xml:id="echoid-s5077" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s5078" xml:space="preserve">Prima eſt quod vario modo, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5079" xml:space="preserve">tempore in diuerſis maribus hæc accidant: </s>
            <s xml:id="echoid-s5080" xml:space="preserve">imo in aliquibus nihil horum
              <lb/>
            appareat. </s>
            <s xml:id="echoid-s5081" xml:space="preserve">huic reſpondendum eſt, id ex varia marium diſpoſitione, tum etiam vario ſitu quo Lunã reſpiciunt
              <lb/>
            prouenire. </s>
            <s xml:id="echoid-s5082" xml:space="preserve">hac ratione videmus in toto terrarum orbe, varijs modis varijſque temporibus effici dies, ac no-
              <lb/>
            ctes, æſtatem, ac hyemem, cum tamen certum ſit Solem iſta omnia efficere. </s>
            <s xml:id="echoid-s5083" xml:space="preserve">ſed melius etiam occurre-
              <lb/>
            mus ex certa experientia, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5084" xml:space="preserve">regulis artis nauticæ. </s>
            <s xml:id="echoid-s5085" xml:space="preserve">nam libri nautici ſine vlla dubitatione Lunæ hæc omnia
              <lb/>
            aſcribunt; </s>
            <s xml:id="echoid-s5086" xml:space="preserve">tradunt enim quaſdam regulas, eas tamen pro varijs maribus varias, quibus per ætatem Lunæ ſitũ-
              <lb/>
            que ipſius ſupra horizontem illius maris certo certius horam fluxus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s5087" xml:space="preserve">refluxus, atq; </s>
            <s xml:id="echoid-s5088" xml:space="preserve">etiam eorum magnitu-
              <lb/>
            dinem prædicunt, huiuſmodi lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s5089" xml:space="preserve">vidi Auguſtino Cæſareo authore, ſed manu ſcriptum. </s>
            <s xml:id="echoid-s5090" xml:space="preserve">quod ſi hi effectus à
              <lb/>
            Luna non penderent, nulla ratione regulæ illę adeo infallibiles conſtrui potuiſſent, quibus per Lunæ ætatem
              <lb/>
            ac ſitum, eos tuto diuinare poſſent.</s>
            <s xml:id="echoid-s5091" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s5092" xml:space="preserve">Præterea quærunt, qua nam ratione à Luna effici poſſit tumor ille B. </s>
            <s xml:id="echoid-s5093" xml:space="preserve">ad partes auerſas, cum tota terræ </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>