Alvarus, Thomas, Liber de triplici motu, 1509

Page concordance

< >
Scan Original
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
< >
page |< < of 290 > >|
    <echo version="1.0">
      <text xml:lang="la">
        <div xml:id="N10132" level="1" n="1" type="body">
          <div xml:id="N15C17" level="2" n="3" type="other" type-free="pars">
            <div xml:id="N15C22" level="3" n="1" type="other" type-free="tractatus">
              <div xml:id="N16983" level="4" n="6" type="chapter" type-free="capitulum">
                <p xml:id="N17455">
                  <s xml:id="N174A7" xml:space="preserve">
                    <pb chead="Primi tractatus" file="0074" n="74"/>
                  illatum / quia aut illud medium d. eſt medium pri-
                    <lb/>
                  mo modo puta trahens mobile cuiuſmodi eſt na-
                    <lb/>
                  uis aut aqua trahens natantem / et ſic ego nego ſe­
                    <lb/>
                  quelam. </s>
                  <s xml:id="N174B7" xml:space="preserve">Dico enim /  tale mobile quod ꝑ tale me­
                    <lb/>
                  dium mouetur: mouetur tota velocitate qua mo-
                    <lb/>
                  uetur ipſum mediū et inſuper velocitate propria:
                    <lb/>
                  et ſic aggregatum ex illis duabus velocitatibus
                    <lb/>
                  conſtituit velocitatem maiorē velocitate qua mo-
                    <lb/>
                  uetur ipſum mobile per rarefactionem. </s>
                  <s xml:id="N174C4" xml:space="preserve">Et ſic põt
                    <lb/>
                  ſemper pertingere quamdiu mouetur: aliqḋ pun­
                    <lb/>
                  ctum precedens ipſuꝫ. </s>
                  <s xml:id="N174CB" xml:space="preserve">quoniam quãdiu mouetur
                    <lb/>
                  intenſiori velocitate (computatis vtriuſ velocita­
                    <lb/>
                  tibus) mouetur quã aliquod punctum precedens
                    <lb/>
                  ipſum. </s>
                  <s xml:id="N174D4" xml:space="preserve">Sed cū motu proprio deuenerit ad nõ gra­
                    <lb/>
                  dum mouebitur a medio dūtaxat / et ſemper mane­
                    <lb/>
                  bit in eodem puncto medii. </s>
                  <s xml:id="N174DB" xml:space="preserve">Si vero medium d. ſit
                    <lb/>
                  medium ſecundo modo non trahens ipſum mobi­
                    <lb/>
                  le concedo illatum / et ad probationem dico /  non
                    <lb/>
                  habeo pro inconuenienti quando vna illarum re­
                    <lb/>
                  ſiſtentiarum mouetur et alia quieſcit </s>
                  <s xml:id="N174E6" xml:space="preserve">Ibi enim ce­
                    <lb/>
                  tera non ſunt paria. </s>
                  <s xml:id="N174EB" xml:space="preserve">¶ Hec argumenta partim
                    <lb/>
                  ſunt ex calculatore traducta: que ideo huic operi ī­
                    <lb/>
                  terſerui quoniam aliquid ſubtilitatis et difficul-
                    <lb/>
                  tatis pre ſe ferunt. </s>
                  <s xml:id="N174F4" xml:space="preserve">Tum etiam vt redderetur ipſe
                    <lb/>
                  calculator peruius et vadis plenus.</s>
                </p>
              </div>
              <div xml:id="N17509" level="4" n="7" type="chapter" type-free="capitulum">
                <head xml:id="N1750E" xml:space="preserve">Septimum capitulum / in quo inquiri­
                  <lb/>
                tur: vtrum aliqua potentia non varia-
                  <lb/>
                riata per medium vniforme aut diffor-
                  <lb/>
                me, vniformiter ad non gradum vel ad
                  <lb/>
                gradum ſuum motum remittere aut in­
                  <lb/>
                tendere valeat.</head>
                <p xml:id="N1751B">
                  <s xml:id="N1751C" xml:space="preserve">ÃTea materia que ī titulo hu­
                    <lb/>
                  ius capitis tangitur valeat clare expe­
                    <lb/>
                  diri: ponam aliquas concluſiones qui­
                    <lb/>
                  bus probandis vnicam duobus correlariis adiū­
                    <lb/>
                  ctam ſuppoſitionem premittam. </s>
                  <s xml:id="N17527" xml:space="preserve">Que talis eſt.</s>
                </p>
                <p xml:id="N1752A">
                  <s xml:id="N1752B" xml:space="preserve">Si b. latitudo motus minor  a. ma­
                    <lb/>
                  ior diminuantur vniformiter in tempore equali
                    <lb/>
                  vel inequali perdendo adequate equalem latitu-
                    <lb/>
                  dinem motus: maior eſt proportio motus b. in pri­
                    <lb/>
                  ma medietate temporis in quo ipſum b. diminui-
                    <lb/>
                  tur ad ſeipſum in ſecunda medietate eiuſdem tem­
                    <lb/>
                  poris, quam ſit motus a. in prima medietate tem­
                    <lb/>
                  poris in quo ipſum a. diminuitur ad ſeipſum ī ſe-
                    <lb/>
                  cunda medietate eiuſdem tēporis. </s>
                  <s xml:id="N1753E" xml:space="preserve">Patet hec ſup­
                    <lb/>
                  poſitio ex ſecunda parte ſecundi correlarii prime
                    <lb/>
                  concluſionis vltimi capitis ſecunde partis / hoc ad­
                    <lb/>
                  dito /  motus vniformiter difformis et vniformi-
                    <lb/>
                  ter remiſſus correſpondet motui exiſtēti in medio
                    <lb/>
                  inſtanti temporis / in quo remittitur vniformiter:
                    <lb/>
                  quia talis motus eſt ſuus gradus medius.
                    <note position="left" xlink:href="note-0074-01a" xlink:label="note-0074-01" xml:id="N175CD" xml:space="preserve">1. correl.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N17552" xml:space="preserve">¶ Ex
                    <lb/>
                  quo ſequitur primo /  ſi b. potentia minor in ali-
                    <lb/>
                  quo tempore c. medium tranſeundo vniformiter
                    <lb/>
                  remittet motū ſuum. </s>
                  <s xml:id="N1755B" xml:space="preserve">et a. potentia maior in tempo­
                    <lb/>
                  re minori (vt opꝫ) idē c. mediū trãſeūdo vniformiṫ
                    <lb/>
                  remittit motum ſuum: maior eſt ꝓportio velocita­
                    <lb/>
                  tis ipſius b. in prima medietate tēporis in quo b.
                    <lb/>
                  vniformiter remittit motum ſuum ad velocitateꝫ
                    <lb/>
                  ſecunde medietatis eiuſdem temporis quam velo­
                    <lb/>
                  citatis ipſius a. ī prima medietate temporis ī quo
                    <lb/>
                  idem a. vniformiter remittit motum ſuum ad velo­
                    <lb/>
                  citatem ſecunde medietatis eiuſdē temporis. </s>
                  <s xml:id="N1756E" xml:space="preserve">Pa­
                    <lb/>
                  tet hoc correlarium ex ſuppoſitione / quia quando
                    <lb/>
                  b. potentia minor vniformiter remittit motū ſuū
                    <lb/>
                  in aliquo tempore c. medium tranſeundo: et a po-
                    <lb/>
                  tentia maior in tempore minori etiam vniformi-
                    <lb/>
                  ter remittit motum ſuum: iam latitudo motꝰ qua
                    <lb/>
                  mouetur b. potentia minor et latitudo motus ma­
                    <cb chead="Capitulum ſeptimum"/>
                  ior qua mouetur a. potentia maior in tempore eq̈­
                    <lb/>
                  li vel inequali diminuuntur vniformiter equalem
                    <lb/>
                  latitudinem adequate deperdendo / ergo maior ē
                    <lb/>
                  proportio motus ſiue velocitatis ipſius b. / in pri-
                    <lb/>
                  ma medietate temporis in quo ipſum b. vniformi­
                    <lb/>
                  ter remittit motum ſuum ad motum / quo idem b.
                    <lb/>
                  mouetur in ſecunda medietate eiuſdem temporis /
                    <lb/>
                  quam ſit proportio motus ipſius a. / in prima me-
                    <lb/>
                  dietate temporis in quo vniformiter remittit mo­
                    <lb/>
                  tum ſuum ad motum in ſecunda medietate eiuſdē
                    <lb/>
                  temporis. </s>
                  <s xml:id="N17594" xml:space="preserve">Conſequentia patet ex ſuppoſitione et
                    <lb/>
                  antecedens ex iſta concluſione. </s>
                  <s xml:id="N17599" xml:space="preserve">Diuerſe potentie
                    <lb/>
                  inuariate idem medium inuariatum tranſeuntes
                    <lb/>
                  </s>
                  <s xml:id="N1759F" xml:space="preserve">(Nam de inuariatis potentiis et medio inuaria-
                    <lb/>
                  to eſt ſermo) / in quo medio acquiritur aut deperdi­
                    <lb/>
                  tur motus equalem latitudinem motus acquirūt
                    <lb/>
                  vel deperdunt.
                    <note position="right" xlink:href="note-0074-02a" xlink:label="note-0074-02" xml:id="N175D3" xml:space="preserve">2. correl.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N175AD" xml:space="preserve">¶ Ex quo ſequitur ſecundo /  ſi b.
                    <lb/>
                  potētia minor in d. tempore c. medium tranſeūdo
                    <lb/>
                  vniformiter remittit motū ſuū: et a. potētia maior
                    <lb/>
                  in e. tempore mouendo equalem latitudinem mo-
                    <lb/>
                  tus vniformiter deperdit adequate ſicut b. / tunc ſi
                    <lb/>
                  velocitatis b. in prima medietate d. temporis ad
                    <lb/>
                  velocitatem eiuſdē b. in ſecunda medietate eiuſdē
                    <lb/>
                  temporis ſit f. proportio: minor proportio erit ve­
                    <lb/>
                  locitatis a. in prima medietate e. temporis ad ve-
                    <lb/>
                  locitatem a. in ſecunda medietate eiuſdē temporis
                    <lb/>
                  quam f. ꝓportio. </s>
                  <s xml:id="N175C4" xml:space="preserve">Patet hoc correlarium ex ſup-
                    <lb/>
                  poſitione.</s>
                </p>
                <p xml:id="N175D9">
                  <s xml:id="N175DA" xml:space="preserve">His premiſſis ſit prima cõcluſio. </s>
                  <s xml:id="N175DD" xml:space="preserve">Ali­
                    <lb/>
                  qua potentia non variata ſemper tranſeundo re-
                    <lb/>
                  ſiſtentiam vniformē: vniformiter continuo remit-
                    <lb/>
                  tit motum ſuum ad non gradum et ad gradum.</s>
                </p>
                <p xml:id="N175E6">
                  <s xml:id="N175E7" xml:space="preserve">Probatur hec concluſio / et volo /  ſit aliquod me­
                    <lb/>
                  dium vniforme reſiſtens vt .4. et potentia vt .8. q̄
                    <lb/>
                  non variata moueatur per illud: ſic tamen  illḋ
                    <lb/>
                  medium creſcat in reſiſtentia vniformiter ꝓportio­
                    <lb/>
                  nabiliter per totum. </s>
                  <s xml:id="N175F2" xml:space="preserve">ita  inequalibus tempori-
                    <lb/>
                  bus equales proportiones reſiſtentiarum acqui-
                    <lb/>
                  rat per totum / quo ad ſit reſiſtentia vt .8. / quo poſi-
                    <lb/>
                  to illud mobile tranſeundo illud medium remit-
                    <lb/>
                  tit motum ſuum vniformiter primo ad certū gra-
                    <lb/>
                  dum deinde ad non gradum / igitur concluſio ve-
                    <lb/>
                  ra. </s>
                  <s xml:id="N17601" xml:space="preserve">Antecedens probatur / quoniam reſiſtentia creſ­
                    <lb/>
                  ſcit ſemper eque proportionabiliter / igitur poten­
                    <lb/>
                  tia non variata mouens per eam vniformiter mo­
                    <lb/>
                  tum ſuū / remittit ſiue ad gradum ſiue ad non gra-
                    <lb/>
                  dum. </s>
                  <s xml:id="N1760C" xml:space="preserve">Patet conſequētia ex ſexta et quarta ſuppo­
                    <lb/>
                  ſitionibus quīti capitis huius tractatus coniunc­
                    <lb/>
                  tis. </s>
                  <s xml:id="N17613" xml:space="preserve">¶ Hic tamen tu aduerte /  quãuis illa potētia
                    <lb/>
                  non variata ſemꝑ mouetur per medium vniforme /
                    <lb/>
                  hoc eſt per medium / quod in quolibet īſtanti tem-
                    <lb/>
                  poris in quo mouetur eſt vniforme: per nullum ta­
                    <lb/>
                  men mediū aliqua vniformitate vniforme ſemper
                    <lb/>
                  mouetur / quia illḋ medium continuo habet aliam
                    <lb/>
                  et aliaꝫ vniformitatē.
                    <note position="right" xlink:href="note-0074-03a" xlink:label="note-0074-03" xml:id="N1763C" xml:space="preserve">corelar.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N17627" xml:space="preserve">¶ Ex quo ſequitur /  aliqua
                    <lb/>
                  potentia non variata ſemper tranſeūdo medium /
                    <lb/>
                  quod in quolibet inſtanti temporis in quo moue-
                    <lb/>
                  tur eſt vniforme: vniformiter intendit motum ſuuꝫ
                    <lb/>
                  </s>
                  <s xml:id="N17631" xml:space="preserve">Patet / ſi illa potentia vt .8. incipiat moueri per
                    <lb/>
                  reſiſtentiam vt .8. vniformiter proportionabili-
                    <lb/>
                  ter in reſiſtentia decreſcentem per totum.</s>
                </p>
                <p xml:id="N17642">
                  <s xml:id="N17643" xml:space="preserve">Secunda concluſio </s>
                  <s xml:id="N17646" xml:space="preserve">Aliqua potentia
                    <lb/>
                  non variata pertranſeundo mediuꝫ difforme: vni­
                    <lb/>
                  formiter remittit motum ſuum et ad gradum et ad
                    <lb/>
                  non gradum. </s>
                  <s xml:id="N1764F" xml:space="preserve">Probatur hec concluſio et capio
                    <lb/>
                  duo media equalia quorum vtrū ſit reſiſtētie vt
                    <lb/>
                  4. per totum: et volo /  fiat de vno illorum omni-
                    <lb/>
                  no eodem modo ſicut ponitur in precedenti cõclu­ </s>
                </p>
              </div>
            </div>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>