Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 680
681 - 690
691 - 700
701 - 710
711 - 720
721 - 730
731 - 740
741 - 750
751 - 760
761 - 770
771 - 780
781 - 790
791 - 800
801 - 810
811 - 820
821 - 830
831 - 840
841 - 850
851 - 860
861 - 870
871 - 880
881 - 890
891 - 900
901 - 910
911 - 920
921 - 930
931 - 940
941 - 950
951 - 960
961 - 970
971 - 980
981 - 990
991 - 1000
1001 - 1010
1011 - 1020
1021 - 1030
1031 - 1040
1041 - 1050
1051 - 1055
>
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 680
681 - 690
691 - 700
701 - 710
711 - 720
721 - 730
731 - 740
741 - 750
751 - 760
761 - 770
771 - 780
781 - 790
791 - 800
801 - 810
811 - 820
821 - 830
831 - 840
841 - 850
851 - 860
861 - 870
871 - 880
881 - 890
891 - 900
901 - 910
911 - 920
921 - 930
931 - 940
941 - 950
951 - 960
961 - 970
971 - 980
981 - 990
991 - 1000
1001 - 1010
1011 - 1020
1021 - 1030
1031 - 1040
1041 - 1050
1051 - 1055
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
55
"/>
<
arrow.to.target
n
="
marg505a
"/>
eſſe comperimus, vt ad certam materiam ſeſe non applicent, neque motum conſequantur.</
s
>
<
s
>quia
<
lb
/>
tamen in natura quicquid eſt, cum motu exiſtet;</
s
>
<
s
>opus eſt abſtractione, cuius beneficio quantum
<
lb
/>
motu non comprehenſo in eo munere contemplamur;</
s
>
<
s
>& cùm talis ſit earum natura, nihil abſurd
<
lb
/>
di exoritur.</
s
>
<
s
>Quòd item confirmatur, quòd mens in omni habitu verum dicit; </
s
>
<
s
>atqui verum eſt
<
lb
/>
ex eo, quòd res ita eſt. </
s
>
<
s
>Huc accedit, quod Ariſtoteles diſtinguit ſcientias non ex ratione
<
expan
abbr
="
notionũ
">notionum</
expan
>
,
<
arrow.to.target
n
="
marg505b
"/>
<
lb
/>
ſed entium.</
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Cęterùm & mathematicæ gradus habent: quando ea quæ conſiderat quantum
<
lb
/>
diſcretum certior eſt quàm ea quæ tractat continuum, cùm ſuperet perſpicuitate demonſtratio
<
lb
/>
nis, & ſimplicitate ſubiecti. </
s
>
<
s
>nam quantum continuum, cùm ſe habet ad diſcretum vt includens poſi
<
lb
/>
tionem, punctus enim eſt vnitas cum poſitione.
<
emph
type
="
sup
"/>
b
<
emph.end
type
="
sup
"/>
</
s
>
<
s
>Et multo præſtantior eſt Aſtrologia; quippe
<
arrow.to.target
n
="
marg505c
"/>
<
lb
/>
quòd ſola è mathimaticis de ſubſtantia atque illa quidem perpetua & cauſſas inuariabilis ha
<
lb
/>
bente differat. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
ideoq̀.
">ideoque</
expan
>
ſit omnium maxime affinis primæ philoſophiæ. </
s
>
<
s
>Sed quantum pertinet
<
lb
/>
ad id noſcendum vtra ſit origine prior arithmetica an geometria, cadere poſsit in quæſtionem,
<
lb
/>
propterea quòd dubium eſt, ſit'ne numerus an magnitudo prior. </
s
>
<
s
>exiſtimabit enim quiſpiam ma
<
lb
/>
gnitudinem numero priorem eſſe, ſiquidem è continui ſectione numerus oriatur; </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
c
<
emph.end
type
="
sup
"/>
& tamen
<
arrow.to.target
n
="
marg505d
"/>
<
lb
/>
geometriam doceat Ariſtoteles eſſe arithmetica poſteriorem, quia minus ſimplicia tractet, & ea
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg505e
"/>
quæ poſitionem habent. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Idemq̀.
">Idemque</
expan
>
præterea docet poſteriorem eſſe habitum illum qui res ex ap
<
lb
/>
poſitione conſiderat, eo qui illas citra appoſitionem ſpectat. </
s
>
<
s
>Cùm ergo geometria ſit cum appo
<
lb
/>
ſitione non item arithmetica, planum eſt quò geometria poſterior eſt arithmetica.</
s
>
<
s
>Mihi tamen
<
lb
/>
placet ex rei natura magnitudinem numero priorem eſſe; </
s
>
<
s
>& quamuis appoſitio geometriæ tri
<
lb
/>
buatur, eſt illa appoſitio ſecundum rationem, potius quàm ſecundum rem. </
s
>
<
s
>eſt vero appoſitio ſe
<
lb
/>
cundum rem,
<
emph
type
="
sup
"/>
d
<
emph.end
type
="
sup
"/>
ubi quid priori accedat, ſine quo prius exiſtere poteſt; </
s
>
<
s
>at quod accedit, non ſine
<
arrow.to.target
n
="
marg505f
"/>
<
lb
/>
illo, vt accidens ſubſtantiæ ſuperveniat, quò ſubſtantia ſine accidente illo conſeruatur; </
s
>
<
s
>ſine
<
lb
/>
ſubſtantia tamen accidens non exiſtet; </
s
>
<
s
>ſecundum rationem verò, ſiquod in alio exiſtet, ſine illo
<
lb
/>
cogitetur, in quo eſt; </
s
>
<
s
>pòſt ad illud idem applicetur, ſine quo non exiſtet, velut albedo quæ eſt in
<
lb
/>
homine, non exiſtet ſine homine, verumtamen ſine homine cogitatur. </
s
>
<
s
>ſi prius ſine homine, pòſt
<
lb
/>
in homine cogitetur, ea eſt appoſitio ſecundum rationem; </
s
>
<
s
> hic quod ſecundum rationem prius
<
lb
/>
eſt, non neceſſariò prius eſt ſecundum naturam. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
e
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Geometer igitur, & Arithmeticus ita ſe habent,
<
lb
/>
vt Geometer addat numero poſitionem, ea verò additio ſfit ope mentis, quia quantum ſine poſi
<
arrow.to.target
n
="
marg505g
"/>
<
lb
/>
tione concipitur. </
s
>
<
s
>Itaque ex eo quòd prior ſit ſecundum rationem, non efficitur arithmeticen eſſe
<
lb
/>
natura priorem, quinimmò cùm habitus ſit priuatione prior natura; numerus autem videatur
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg505h
"/>
eſſe priuatio continui, magnitudo prior erit natura, quàm numerus. </
s
>
<
s
>Conſimili diſtinctione de
<
lb
/>
fendi poterit, mathematicen eſſe priorem naturali: quandò naturalis materiam quanto apponit,
<
lb
/>
ſine qua conſideratur à mathematico: prior enim ſecundum rationem erit mathematica, licet
<
lb
/>
natura poſterior. </
s
>
<
s
>Ex his quæ dicta ſunt, facilè apparet ordo qui inter habitus contemplantes in
<
lb
/>
tercedit.</
s
>
<
s
>Nam ſi ſcientiæ præſtantiam ex ſubiecti nobilitate metiamur, & ex ordine cauſſarum. </
s
>
<
s
>Diuinæ philoſophiæ primæ dabuntur; ſecundæ naturali; tertiæ mathematicæ </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
f
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Videntur verò
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg505i
"/>
<
lb
/>
Gręci, Ammonius, Philoponus, Simplicius, Olympiodorus, & poſt hos Albertus medias collo
<
lb
/>
caſſe mathematicas inter naturalem & diuinam; quaſi via quædam ſit quam tranſeat mens, dum
<
lb
/>
à naturalibus quæ materia conſtant, ad illa aſpirat quæ prorſus à materia ſeiuncta ſunt. </
s
>
<
s
>etenim mathimatica media ſunt, quia per ſe ſunt in materia, verùm ſine illa cogitari queunt; </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
ideoq̀.
">ideoque</
expan
>
<
lb
/>
<
foreign
lang
="
grc
">ἀφῃρημενα</
foreign
>
dicuntur &
<
foreign
lang
="
grc
">ἐξ ἀφαιρέσεως</
foreign
>
, cum diuina,
<
foreign
lang
="
grc
">χωριστὰ</
foreign
>
, ſeu
<
foreign
lang
="
grc
">κεχωρισμένα</
foreign
>
vocentur.</
s
>
<
s
>tametſi nonnunquam voces iſtæ permiſcentur.</
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
e
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Sicut ergo natura ab extremo perueniat ad extre
<
arrow.to.target
n
="
marg505j
"/>
<
lb
/>
mum per media; ſic & mentem noſtram facere voluerunt. </
s
>
<
s
>& planè ita perſuadet vſus. </
s
>
<
s
>Nam ſi
<
lb
/>
cut ij qui fuere diutius in tenebris & compedibus facilè ſupplantantur
<
emph
type
="
sup
"/>
h
<
emph.end
type
="
sup
"/>
& cęcutiunt, ſi in lucem
<
arrow.to.target
n
="
marg505k
"/>
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg505l
"/>
illicò prodire & ambulare cogantur,
<
expan
abbr
="
ideoq̀.
">ideoque</
expan
>
leuiorem motum
<
expan
abbr
="
lumenq̀.
">lumenque</
expan
>
debilius requirunt, vt
<
lb
/>
paullatim mouendo
<
expan
abbr
="
videndoq̀.
">videndoque</
expan
>
aſſueſcant: </
s
>
<
s
>ſic mens noſtra in rebus materiatis occupata, ſi in di
<
lb
/>
uinam philosophiam ſubita feratur, facilè offuſcatur, & à comprehensione illius aberrat. </
s
>
<
s
> Itaque
<
lb
/>
opus fuit, vt per mathematica tranſiret, & rerum abſtractarum contemplationi paullatim inſue
<
lb
/>
ſceret, ſicut enim oculus noctuæ à ſplendore ſolis afficitur;</
s
>
<
s
>ſic quoque mens noſtra à lumine di
<
lb
/>
uinio obcęcatur. </
s
>
<
s
>Sed dicam, quod ego de hoc ordine ſentio.</
s
>
<
s
>is nunquàm ab Ariſtotele animad
<
lb
/>
uerſus eſt, ſed aut ordinem ipſe naturæ, aut doctrinę approbauit.</
s
>
<
s
>Neque hic progreſſus congruit
<
lb
/>
cum placitis Ariſtotelis, aut Platonis. </
s
>
<
s
>(ſi modo antedictum ordinem ad doctrinæ ordinem referre
<
lb
/>
placeat, ut faciendum videtur.)</
s
>
<
s
>ſiquidem Ariſtoteles conſtituit mathematicen in primo gradu
<
lb
/>
certitudinis,
<
expan
abbr
="
eamq̀.
">eamque</
expan
>
ita facilem, ut à pueris
<
emph
type
="
sup
"/>
i
<
emph.end
type
="
sup
"/>
etiam optimè diſcatur. </
s
>
<
s
>Neque repugnat huic ſenten
<
arrow.to.target
n
="
marg505m
"/>
<
lb
/>
tiæ Plato, ſi
<
expan
abbr
="
verũ
">verum</
expan
>
eſt id quòd in gymnaſij foribus inſcriptum fuerit.</
s
>
<
s
>
<
foreign
lang
="
grc
">μηδεις ἀγεωμέτρηιος εἰδέτω</
foreign
>
ideſt nullus geometriæ neſcius ingrediatur. </
s
>
<
s
>quò factum eſt etiam, vt vbicunque res obſcurior ex
<
lb
/>
plananda fuerit, ab vtroque exemplis mathematicis illuſtretur. </
s
>
<
s
>Et Ariſtoteles ipſe in ſuis inſtitu
<
lb
/>
tionibus ciuilibus
<
emph
type
="
sup
"/>
k
<
emph.end
type
="
sup
"/>
iubeat pueris, vt ſe in mathematicis exerceant. </
s
>
<
s
>non ita iudicat de naturalibus
<
arrow.to.target
n
="
marg505n
"/>
<
lb
/>
aut moralibus, quando maximum requirant vſum qui ſine longiore tempore non poteſt haberi.</
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>