Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 540
541 - 570
571 - 600
601 - 630
631 - 660
661 - 690
691 - 720
721 - 750
751 - 780
781 - 810
811 - 840
841 - 870
871 - 900
901 - 930
931 - 960
961 - 990
991 - 1020
1021 - 1050
1051 - 1055
>
Scan
Original
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 540
541 - 570
571 - 600
601 - 630
631 - 660
661 - 690
691 - 720
721 - 750
751 - 780
781 - 810
811 - 840
841 - 870
871 - 900
901 - 930
931 - 960
961 - 990
991 - 1020
1021 - 1050
1051 - 1055
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
55
"/>
<
arrow.to.target
n
="
marg505a
"/>
eſſe comperimus, vt ad certam materiam ſeſe non applicent, neque motum conſequantur.</
s
>
<
s
>quia
<
lb
/>
tamen in natura quicquid eſt, cum motu exiſtet;</
s
>
<
s
>opus eſt abſtractione, cuius beneficio quantum
<
lb
/>
motu non comprehenſo in eo munere contemplamur;</
s
>
<
s
>& cùm talis ſit earum natura, nihil abſurd
<
lb
/>
di exoritur.</
s
>
<
s
>Quòd item confirmatur, quòd mens in omni habitu verum dicit; </
s
>
<
s
>atqui verum eſt
<
lb
/>
ex eo, quòd res ita eſt. </
s
>
<
s
>Huc accedit, quod Ariſtoteles diſtinguit ſcientias non ex ratione
<
expan
abbr
="
notionũ
">notionum</
expan
>
,
<
arrow.to.target
n
="
marg505b
"/>
<
lb
/>
ſed entium.</
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Cęterùm & mathematicæ gradus habent: quando ea quæ conſiderat quantum
<
lb
/>
diſcretum certior eſt quàm ea quæ tractat continuum, cùm ſuperet perſpicuitate demonſtratio
<
lb
/>
nis, & ſimplicitate ſubiecti. </
s
>
<
s
>nam quantum continuum, cùm ſe habet ad diſcretum vt includens poſi
<
lb
/>
tionem, punctus enim eſt vnitas cum poſitione.
<
emph
type
="
sup
"/>
b
<
emph.end
type
="
sup
"/>
</
s
>
<
s
>Et multo præſtantior eſt Aſtrologia; quippe
<
arrow.to.target
n
="
marg505c
"/>
<
lb
/>
quòd ſola è mathimaticis de ſubſtantia atque illa quidem perpetua & cauſſas inuariabilis ha
<
lb
/>
bente differat. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
ideoq̀.
">ideoque</
expan
>
ſit omnium maxime affinis primæ philoſophiæ. </
s
>
<
s
>Sed quantum pertinet
<
lb
/>
ad id noſcendum vtra ſit origine prior arithmetica an geometria, cadere poſsit in quæſtionem,
<
lb
/>
propterea quòd dubium eſt, ſit'ne numerus an magnitudo prior. </
s
>
<
s
>exiſtimabit enim quiſpiam ma
<
lb
/>
gnitudinem numero priorem eſſe, ſiquidem è continui ſectione numerus oriatur; </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
c
<
emph.end
type
="
sup
"/>
& tamen
<
arrow.to.target
n
="
marg505d
"/>
<
lb
/>
geometriam doceat Ariſtoteles eſſe arithmetica poſteriorem, quia minus ſimplicia tractet, & ea
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg505e
"/>
quæ poſitionem habent. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Idemq̀.
">Idemque</
expan
>
præterea docet poſteriorem eſſe habitum illum qui res ex ap
<
lb
/>
poſitione conſiderat, eo qui illas citra appoſitionem ſpectat. </
s
>
<
s
>Cùm ergo geometria ſit cum appo
<
lb
/>
ſitione non item arithmetica, planum eſt quò geometria poſterior eſt arithmetica.</
s
>
<
s
>Mihi tamen
<
lb
/>
placet ex rei natura magnitudinem numero priorem eſſe; </
s
>
<
s
>& quamuis appoſitio geometriæ tri
<
lb
/>
buatur, eſt illa appoſitio ſecundum rationem, potius quàm ſecundum rem. </
s
>
<
s
>eſt vero appoſitio ſe
<
lb
/>
cundum rem,
<
emph
type
="
sup
"/>
d
<
emph.end
type
="
sup
"/>
ubi quid priori accedat, ſine quo prius exiſtere poteſt; </
s
>
<
s
>at quod accedit, non ſine
<
arrow.to.target
n
="
marg505f
"/>
<
lb
/>
illo, vt accidens ſubſtantiæ ſuperveniat, quò ſubſtantia ſine accidente illo conſeruatur; </
s
>
<
s
>ſine
<
lb
/>
ſubſtantia tamen accidens non exiſtet; </
s
>
<
s
>ſecundum rationem verò, ſiquod in alio exiſtet, ſine illo
<
lb
/>
cogitetur, in quo eſt; </
s
>
<
s
>pòſt ad illud idem applicetur, ſine quo non exiſtet, velut albedo quæ eſt in
<
lb
/>
homine, non exiſtet ſine homine, verumtamen ſine homine cogitatur. </
s
>
<
s
>ſi prius ſine homine, pòſt
<
lb
/>
in homine cogitetur, ea eſt appoſitio ſecundum rationem; </
s
>
<
s
> hic quod ſecundum rationem prius
<
lb
/>
eſt, non neceſſariò prius eſt ſecundum naturam. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
e
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Geometer igitur, & Arithmeticus ita ſe habent,
<
lb
/>
vt Geometer addat numero poſitionem, ea verò additio ſfit ope mentis, quia quantum ſine poſi
<
arrow.to.target
n
="
marg505g
"/>
<
lb
/>
tione concipitur. </
s
>
<
s
>Itaque ex eo quòd prior ſit ſecundum rationem, non efficitur arithmeticen eſſe
<
lb
/>
natura priorem, quinimmò cùm habitus ſit priuatione prior natura; numerus autem videatur
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg505h
"/>
eſſe priuatio continui, magnitudo prior erit natura, quàm numerus. </
s
>
<
s
>Conſimili diſtinctione de
<
lb
/>
fendi poterit, mathematicen eſſe priorem naturali: quandò naturalis materiam quanto apponit,
<
lb
/>
ſine qua conſideratur à mathematico: prior enim ſecundum rationem erit mathematica, licet
<
lb
/>
natura poſterior. </
s
>
<
s
>Ex his quæ dicta ſunt, facilè apparet ordo qui inter habitus contemplantes in
<
lb
/>
tercedit.</
s
>
<
s
>Nam ſi ſcientiæ præſtantiam ex ſubiecti nobilitate metiamur, & ex ordine cauſſarum. </
s
>
<
s
>Diuinæ philoſophiæ primæ dabuntur; ſecundæ naturali; tertiæ mathematicæ </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
f
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Videntur verò
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg505i
"/>
<
lb
/>
Gręci, Ammonius, Philoponus, Simplicius, Olympiodorus, & poſt hos Albertus medias collo
<
lb
/>
caſſe mathematicas inter naturalem & diuinam; quaſi via quædam ſit quam tranſeat mens, dum
<
lb
/>
à naturalibus quæ materia conſtant, ad illa aſpirat quæ prorſus à materia ſeiuncta ſunt. </
s
>
<
s
>etenim mathimatica media ſunt, quia per ſe ſunt in materia, verùm ſine illa cogitari queunt; </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
ideoq̀.
">ideoque</
expan
>
<
lb
/>
<
foreign
lang
="
grc
">ἀφῃρημενα</
foreign
>
dicuntur &
<
foreign
lang
="
grc
">ἐξ ἀφαιρέσεως</
foreign
>
, cum diuina,
<
foreign
lang
="
grc
">χωριστὰ</
foreign
>
, ſeu
<
foreign
lang
="
grc
">κεχωρισμένα</
foreign
>
vocentur.</
s
>
<
s
>tametſi nonnunquam voces iſtæ permiſcentur.</
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
e
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Sicut ergo natura ab extremo perueniat ad extre
<
arrow.to.target
n
="
marg505j
"/>
<
lb
/>
mum per media; ſic & mentem noſtram facere voluerunt. </
s
>
<
s
>& planè ita perſuadet vſus. </
s
>
<
s
>Nam ſi
<
lb
/>
cut ij qui fuere diutius in tenebris & compedibus facilè ſupplantantur
<
emph
type
="
sup
"/>
h
<
emph.end
type
="
sup
"/>
& cęcutiunt, ſi in lucem
<
arrow.to.target
n
="
marg505k
"/>
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg505l
"/>
illicò prodire & ambulare cogantur,
<
expan
abbr
="
ideoq̀.
">ideoque</
expan
>
leuiorem motum
<
expan
abbr
="
lumenq̀.
">lumenque</
expan
>
debilius requirunt, vt
<
lb
/>
paullatim mouendo
<
expan
abbr
="
videndoq̀.
">videndoque</
expan
>
aſſueſcant: </
s
>
<
s
>ſic mens noſtra in rebus materiatis occupata, ſi in di
<
lb
/>
uinam philosophiam ſubita feratur, facilè offuſcatur, & à comprehensione illius aberrat. </
s
>
<
s
> Itaque
<
lb
/>
opus fuit, vt per mathematica tranſiret, & rerum abſtractarum contemplationi paullatim inſue
<
lb
/>
ſceret, ſicut enim oculus noctuæ à ſplendore ſolis afficitur;</
s
>
<
s
>ſic quoque mens noſtra à lumine di
<
lb
/>
uinio obcęcatur. </
s
>
<
s
>Sed dicam, quod ego de hoc ordine ſentio.</
s
>
<
s
>is nunquàm ab Ariſtotele animad
<
lb
/>
uerſus eſt, ſed aut ordinem ipſe naturæ, aut doctrinę approbauit.</
s
>
<
s
>Neque hic progreſſus congruit
<
lb
/>
cum placitis Ariſtotelis, aut Platonis. </
s
>
<
s
>(ſi modo antedictum ordinem ad doctrinæ ordinem referre
<
lb
/>
placeat, ut faciendum videtur.)</
s
>
<
s
>ſiquidem Ariſtoteles conſtituit mathematicen in primo gradu
<
lb
/>
certitudinis,
<
expan
abbr
="
eamq̀.
">eamque</
expan
>
ita facilem, ut à pueris
<
emph
type
="
sup
"/>
i
<
emph.end
type
="
sup
"/>
etiam optimè diſcatur. </
s
>
<
s
>Neque repugnat huic ſenten
<
arrow.to.target
n
="
marg505m
"/>
<
lb
/>
tiæ Plato, ſi
<
expan
abbr
="
verũ
">verum</
expan
>
eſt id quòd in gymnaſij foribus inſcriptum fuerit.</
s
>
<
s
>
<
foreign
lang
="
grc
">μηδεις ἀγεωμέτρηιος εἰδέτω</
foreign
>
ideſt nullus geometriæ neſcius ingrediatur. </
s
>
<
s
>quò factum eſt etiam, vt vbicunque res obſcurior ex
<
lb
/>
plananda fuerit, ab vtroque exemplis mathematicis illuſtretur. </
s
>
<
s
>Et Ariſtoteles ipſe in ſuis inſtitu
<
lb
/>
tionibus ciuilibus
<
emph
type
="
sup
"/>
k
<
emph.end
type
="
sup
"/>
iubeat pueris, vt ſe in mathematicis exerceant. </
s
>
<
s
>non ita iudicat de naturalibus
<
arrow.to.target
n
="
marg505n
"/>
<
lb
/>
aut moralibus, quando maximum requirant vſum qui ſine longiore tempore non poteſt haberi.</
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>