Vitruvius - De architectura libri decem

Scan	Original
71	39
72	40
73	41
74	42
75	43
76	44
77	45
78	46
79	47
80	48
81	49
82	50
83	51
84	52
85	53
86	54
87	55
88	56
89	57
90	58
91	59
92	60
93	61
94	62
95	63
96	64
97	65
98	66
99	67
100	68

7745PRIMVS. circino totius rotundationis ſumenda eſt pars ſextadecima, circinijq́; centrum ponendum in meri-
diana linea, quæ tangit rotundationem ubi eſt littera E. & ſignandum dextra, ac ſiniſtra, ubi erunt
litteræ G. H. item in ſeptentrionali parte centrum circini ponendum in rotundationis ſeptentriona
li linea, ubi eſt littera F. & ſignandum dextra ac ſiniſtra, ubi ſunt litteræ I. & L. & ab G. ad
K. & ab H. ad I. per centrum lineæ perducendæ. Ita quod erit ſpatium ab G. ad H. erit ſpa-
tium uenti A uſtri, & partis meridianæ. Item quod erit ſpatium ab i. ad K. erit Septentrionis. Re-
liquæ partes dextra tres, ac ſiniſtra tres diuidendæ ſunt æqualiter, quæ ſunt ad Orientem, in quibus
litteræ L. & M. & ab occidente in quibus ſunt litteræ N. & O. & ab M. ad O. & ab L. ad
N. perducendæ ſunt lineæ decuſſatim, & ita erunt æqualiter uentorum octo ſpatia in circuitionem.
1110 Quæ cum ita deſcripta erunt in ſingulis angulis Octogoni, cum a meridie incipiemus, inter Eurũ,
& Auſtrum in angulo erit littera G. inter Auſtrum, & Affricum H. inter Affricum, & Fauonium
N. inter Fauonium, & Caurum O. inter Caurum, & Septentrionem K. inter Septentrionem, &
Aquilonem i. inter Aquilonem, & Solanum L. inter Solanum, & Eurum M. ita his confectis in-
ter angulos Octogoni Gnomon ponatur, & ita dirigantur plateæ, & angiportorum diuiſiones. IIX.

Modus antiquus ſcribendi. IIX. pro octo, nam duo ex decem huiuſmodi nota auferenda ſignificat, quem-
admodum nota IX. nouem ſignificat. reliqua ſupra ſunt explicata. hic uerò diagramma urbis, cum directio
ne platearum ponetur.

De electione locorum ad uſum communem ciuitatis. # Cap. V II.

2220

DIuiſis Angiportis, & plateis conſtitutis, arearum electio ad opportunitatem, & uſum com-
munem ciuitatis eſt explicanda, ædibus ſacris, foro, reliquisq́; locis communibus. Et ſi
erunt mœnia ſecundum mare, area ubi forum conſtituatur, eligenda proxime portum; ſm
autem meridiana, in oppido medio.

Træcincta munitaq́; ciuitate, diuiſis uicis, plateisq́; . Distributio quærenda est arearum, ubi ædificia ad
uſum communem ciuitatis collocanda ſunt. Communia & Publica opera tum ad defenſionem, tum ad reli-
gionem,tum etiam ad opportunitatem ſpectare dixit. Hactenus tranſacta ſunt, quæ pertinent ad diſtribu-
tionem eius partis, quæ propria eſt defenſionis: nunc alias aggreditur, quare hoc loco agit de diſtributione
3330 operum, quæ ad religionem, & opportunitatem pertinent. Tertio autem, & quarto, & quinto libro ſymme-
trias, & diſpoſitiones eorum operum, ordinem item, decorumq́; expediet. Quod igitur dicitur hoc loco facil-
limum eſt, nec noſtra indiget declaratione.

Aedibvs uero ſacris, quorum Deorum maxime in tutela ciuitas uidetur eſſe,& Ioui,& Iunoni,&
Mineruæ, in excelſiſsimo loco, unde mœnium maxima pars conſpiciatur, areæ diſtribuantur; Mercu-
rio autem in foro, aut etiam uti lſidi, & Serapi in emporio. Apollini, patriq́; Libero ſecundum thea-
trum. Herculi in quibus ciuitatibus non ſunt gymnaſia, neque amphytheatra ad circum Marti extra
urbem ſed ad campum. Itemq́; Veneri ad portum. Id autem etiam Hetruſcis aruſpicibus,diſciplina-
rum ſcriptis, ita eſt dedicatum. extra murum, Veneris, Vulcani, Martis fana ideo collocari, utinon
inſueſcat in urbe adoleſcentibus, ſeu matribus familiarum Venerea libido, Vulcaniq́; ui e mœnibus,re-
4440ligionibusq́; , & ſacrificijs euocata ab timore incendiorum ædificia, uideantur liberari. Martis uero di-
uinitas cum ſit extra mœnia dedicata, non erit inter ciues armigera diſſenſio. ſed ab hoſtibus ea defen-
ſa, & belli periculo conſeruabit. Item Cereri extra urbem loco, quo non ſemper homines niſi per ſa-
crificium, neceſſe habeant adire,cum religione caſtè, ſanctisq́; moribus is locus debet tueri. Cæterisq́;
dijs ad ſacrificiorum rationes aptæ templis areæ ſunt diſtribuendæ.

Minerua arcibus præerat, Iuppiter item, ſed Iuno ſuprema Dea, utpote Iouis coniux in excelſis locis ha-
bere templum debet. Mercurius lucri præſes, uel in foro, uel in Emporio. Apollo, & Bacchus ludis cum
honorentur, apud theatrum. Hercules exercitĳ, & pugnæ caput ad circum, uel amphitheatrum. & ita ut
quiſque poſtulat, aptum locum,areamq́; pro templo requiritur. Hoc præcepto admonemur etiam nos, quo lo-
co monaſteria hominum, virginumq́; clauſtra ponenda, & ubi forum, & regia collocanda, quæ omnia iudicio
5550 Architecti, & uſui, commodoq́; ciuitatis relinquo. & ad diſpoſitionem pertinent, & diſtributionem,communi
quadam ratione. quæ uero ad ſymmetrias ſpectant, ſuo loco explicabuntur, ideo inquit.

Deipſisautem ædibus ſacris faciendis,& de earum ſymmetrijs,in tertio,& quarto uolumine reddam
rationes, quia in ſecundo uiſum eſt mihi primum de materiæ copijs, quæ in æ dificijs ſunt parandæ,
quibus ſintuirtutibus, & quem habeant uſum exponere,commenſus ædificiorum,& ordines,& gene-
ra ſingula ſymmetriarum peragere,& in ſingulis uoluminibus explicare.

Non ſine ratione in ſecundo agitur de materiæ copĳs, nam prius de materia agendum quàm de forma,tum
quia expeditior, & breuior eſt eius tractatio, tum quia natura ipſa prius materiam præbet, eademq́; materies
pluribus formis inſeruire poteſt. Similem rationem obſeruat Aristoteles in Phyſicis.

6660

Page concordance

Text layer

Text normalization

Search

Scan	Original
71	39
72	40
73	41
74	42
75	43
76	44
77	45
78	46
79	47
80	48
81	49
82	50
83	51
84	52
85	53
86	54
87	55
88	56
89	57
90	58
91	59
92	60
93	61
94	62
95	63
96	64
97	65
98	66
99	67
100	68

Scan	Original
71	39
72	40
73	41
74	42
75	43
76	44
77	45
78	46
79	47
80	48
81	49
82	50
83	51
84	52
85	53
86	54
87	55
88	56
89	57
90	58
91	59
92	60
93	61
94	62
95	63
96	64
97	65
98	66
99	67
100	68

Scan	Original
71	39
72	40
73	41
74	42
75	43
76	44
77	45
78	46
79	47
80	48
81	49
82	50
83	51
84	52
85	53
86	54
87	55
88	56
89	57
90	58
91	59
92	60
93	61
94	62
95	63
96	64
97	65
98	66
99	67
100	68