Caverni, Raffaello, Storia del metodo sperimentale in Italia, 1891-1900

Table of figures

< >
[Figure 121]
[Figure 122]
[Figure 123]
[Figure 124]
[Figure 125]
[Figure 126]
[Figure 127]
[Figure 128]
[Figure 129]
[Figure 130]
[Figure 131]
[Figure 132]
[Figure 133]
[Figure 134]
[Figure 135]
[Figure 136]
[Figure 137]
[Figure 138]
[Figure 139]
[Figure 140]
[Figure 141]
[Figure 142]
[Figure 143]
[Figure 144]
[Figure 145]
[Figure 146]
[Figure 147]
[Figure 148]
[Figure 149]
[Figure 150]
< >
page |< < of 3504 > >|
1sero l'Aggiunti a trattar delle corde musicali, facilmente trapassando dai
semplici moti a speculare in esse corde il tenore armonico de'loro tremori.

Come corollario infatti di queste e delle altre sopra enunciate deduceva un
argomento da confutar l'errore di alcuni, i quali dicevano che perciò le
corde più lunghe rendono i suoni più gravi, perchè son più fortemente ri­
tese fra'loro sostegni.
“ Sed vel inde perspicuum fiet longiores cordas graviorem sonum edere,
quia retensiores sint quam breviores, nam corda AB (fig.
58) si duobus cla­
123[Figure 123]
Figura 58.
viculis A, B utroquo extremo religata
atque extensa fuerit sub plano FG, dein­
de autem asserculo LM, ita introacto ut
nulla vi adhibita probe congruat spatio
interiecto intra planum et cordam, si
dirimatur in partes AC, CB, quarum
utravis percussa altera sileat; ex Pro­
positione.... planum est cordas BA,
CA aequaliter esse extensas.
Sed pulsata corda breviori CA acutior exit sonus
quam pulsata longiori BA, ut auritum docet experimentum, non ergo ab
extensionis inaequalitate soni discrimen proficiscitur ” (ibi, c.
68).
Di qui coglie l'occasione l'Aggiunti di passare addirittura a trattar
de'suoni, pigliando per fondamento quel po'di principio, che ne aveva letto
nel Saggiatore, e ch'ei fecondava con singolari osservazioni sue proprie.
“ Ut ergo id vera ex causa cognoscamur (così ripiglia il costrutto la­
sciato da noi interrotto nelle sopra citate parole) peropportunum fuerit et
generatim quid sonum efficiat et speciatim quid gravem, quid acutum so­
num producat pervidere, quo loco Galilaeum sequar auctorem, qui primus
a condita Philosophia in soni contemplatione veritatis sonum emisit, et su­
per hac re suam aperuit sententiam in auri libratrice Simbella, seu veri­
tatis staterula, delibatione vel pensitatione.... pag..... Haec autem est il­
lius sententia: Cum nostri timpani auricularis cartilago quaedam tremore
succussu vibratur, id quod sentimus et quo afficimur in eiusmodi tremore
sonum vocitamus, cuius intrinsecus effectus est tremor ille cartilagineus,
sensus autem qui efficitur et quo sonum percipimus appellamus auditum.
“ Quia vero cartilago illa, quae tremula inhorruit, non ipsa seipsam
commovet, sed potius commota paulatim se quieti componit, adeo ut tre­
mula fiat, extimo aliquo pulsu eget.
Cum ergo externum aliquod corpus
erebra succussatione agitatum cogit ipsam quoque tremescere aurium car­
tilaginem, tunc sonus gignitur.
“ Plerumque autem fit ut trementis corporis concussu conterminus aer,
crispatim et consimili modo illa concussione fluitans, nostrarum aurium
tympanum pulset, et cartilaginem illam sua vi tremulam faciat sonumque
progignat.
“ Hoc tamen semper, ut ego ostendam, undatim crispati tremuleque
contorti aeris appulsu ad aures fit sonus, sed caput ipsum, tremore concus-

Text layer

  • Dictionary
  • Places

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index