Clavius, Christoph, Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur

Page concordance

< >
Scan Original
71 51
72 52
73 53
74 54
75 55
76 56
77 57
78 58
79 59
80 60
81 61
82 62
83 63
84 64
85 65
86 66
87 67
88 68
89 69
90 70
91 71
92 72
93 73
94 74
95 75
96 76
97 77
98 78
99 79
100 80
< >
page |< < (58) of 677 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="it" type="free">
        <div xml:id="echoid-div214" type="section" level="1" n="68">
          <pb o="58" file="0078" n="78" rhead="GNOMONICES"/>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s3693" xml:space="preserve">PRIM Aindicat, quænam duæ lineę horarię, quarũ altera ſumitur ab ortu, vel occaſu, altera verò à
              <lb/>
            meridie, vel media nocte, ſecent in eodem puncto lineam horę 24. </s>
            <s xml:id="echoid-s3694" xml:space="preserve">ab ortu, vel occaſu. </s>
            <s xml:id="echoid-s3695" xml:space="preserve">Secunda, quænam
              <lb/>
            duæ lineæ horariæ, quarum altera quoque ab ortu, uel occaſu, altera verò à meridie, vel media nocte
              <lb/>
            ſumitur, ſecent lineam horæ 12. </s>
            <s xml:id="echoid-s3696" xml:space="preserve">ab ortu, vel occaſu, in eodem puncto. </s>
            <s xml:id="echoid-s3697" xml:space="preserve">Tertia, quænam duæ lineæ hora-
              <lb/>
            riæ ab ortu, vel occaſu, ſecent in vno, eodemq́, puncto lineam horę 6. </s>
            <s xml:id="echoid-s3698" xml:space="preserve">à meridie, vel media nocte. </s>
            <s xml:id="echoid-s3699" xml:space="preserve">Quar-
              <lb/>
            ta denique, quænam duæ lineæ horarię ab ortu, vel occaſu lineam horæ 12. </s>
            <s xml:id="echoid-s3700" xml:space="preserve">à meridie, vel media nocte, in
              <lb/>
            vno eodem{q́ue} puncto interſecent. </s>
            <s xml:id="echoid-s3701" xml:space="preserve">Quæ omnia facile ex hac propoſitione colligi poſſunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s3702" xml:space="preserve">Nam ſi rectè con-
              <lb/>
            ſiderentur hæ tabulæ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3703" xml:space="preserve">figur a propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3704" xml:space="preserve">9. </s>
            <s xml:id="echoid-s3705" xml:space="preserve">huius lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s3706" xml:space="preserve">comperientur in prioribus duabus tabulis hora ab
              <lb/>
            ortu, vel occaſu in titulis poſita, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3707" xml:space="preserve">hora quælibet ab ortu, vel occaſu in ipſis tabulis deſcripta, æqualiter
              <lb/>
            diſtare ab hora collater ali à meridie, vel media nocte. </s>
            <s xml:id="echoid-s3708" xml:space="preserve">Quare illarum lineæ ſecabunt huius lineam in
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0078-01" xlink:href="note-0078-01a" xml:space="preserve">10</note>
            codem puncto, vt in hac propoſitione eſt oſtenſum; </s>
            <s xml:id="echoid-s3709" xml:space="preserve">atque adeò & </s>
            <s xml:id="echoid-s3710" xml:space="preserve">lineæ quarumuis duarum horarum in
              <lb/>
            tabulis poſitarum, in vno eodem{q́ue} puncto lineam horæ in titulis poſitæ interſecabunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s3711" xml:space="preserve">In poſterioribus
              <lb/>
            autem duabus tabulis deprehendentur quælibet duæ horæ ab ortu, vel occaſu in tabulis poſitæ ab hora
              <lb/>
            à meridie, vel media nocte, in titulis deſcripta distare æqualiter. </s>
            <s xml:id="echoid-s3712" xml:space="preserve">Quare per hanc eandem propeſitio-
              <lb/>
            nem lineæ illarum lineam huius in vno puncto interſecabunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s3713" xml:space="preserve">Itaque ſi cognitum fuerit punctum, in quo
              <lb/>
            lineam horæ 24. </s>
            <s xml:id="echoid-s3714" xml:space="preserve">vel 12. </s>
            <s xml:id="echoid-s3715" xml:space="preserve">ab ortu, vel occaſu, vel horæ 6. </s>
            <s xml:id="echoid-s3716" xml:space="preserve">vel 12. </s>
            <s xml:id="echoid-s3717" xml:space="preserve">à meridie, vel media nocte ſecet altera
              <lb/>
            horarum in tabulis poſitarum, ſciemus, per idem illud punctum duci debere reliquam horam in tabulis
              <lb/>
            deſcriptam, &</s>
            <s xml:id="echoid-s3718" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s3719" xml:space="preserve">Vt in prima tabula, per quod punctum lineæ 24. </s>
            <s xml:id="echoid-s3720" xml:space="preserve">ab ortu, vel occaſu tranſierit linea
              <lb/>
            horæ {1/2} à meridie, vel media nocte, per idem ducenda erit linea horę primæ ab ortu, vel occaſu, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3721" xml:space="preserve">ſic
              <lb/>
            de cæteris.</s>
            <s xml:id="echoid-s3722" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="left" xml:space="preserve">20</note>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s3723" xml:space="preserve">EADEM via, ac ratione inueſtigabimus per hanc propoſitionem, quænam lineæ horarię ab ortu,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0078-03" xlink:href="note-0078-03a" xml:space="preserve">Quænam lineæ
                <lb/>
              horarum ab or.
                <lb/>
              u@l occ. & à
                <lb/>
              mer. uel med.
                <lb/>
              noc. ſe mutuo
                <lb/>
              in eodem pun-
                <lb/>
              cto interſecen@.</note>
            vel occaſu, propoſitam aliam quamcunque lineam horariam à meridie, vel media nocte, in vno eodemq́,
              <lb/>
            puncto interſecent. </s>
            <s xml:id="echoid-s3724" xml:space="preserve">Item quamnam lineam horariam ab ortu, vel occaſu, duę quæcunque lineę hora-
              <lb/>
            rię, altera quidem ab ortu, vel occaſu, altera verò à meridie, vel media nocte, ſecent in vno, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3725" xml:space="preserve">eo-
              <lb/>
            dem puncto, &</s>
            <s xml:id="echoid-s3726" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s3727" xml:space="preserve">Nam ſi accipiantur in figura propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3728" xml:space="preserve">9. </s>
            <s xml:id="echoid-s3729" xml:space="preserve">huius lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s3730" xml:space="preserve">tres horæ, vna quidem à meridie,
              <lb/>
            vel media nocte quęcunque, reliquę verò ab ortu, vel occaſu quotæcunque, remotę tamen hinc inde ab
              <lb/>
            hora à meridie, vel media nocte ęqualiter, ſecabunt lineam cuiuslibet illarum trium lineæ reliquarum
              <lb/>
            duarum in vno, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3731" xml:space="preserve">eodem puncto: </s>
            <s xml:id="echoid-s3732" xml:space="preserve">Vt lineam horæ 23. </s>
            <s xml:id="echoid-s3733" xml:space="preserve">ab ortu, vel occaſu, in vno puncto interſecant
              <lb/>
            duę lineæ, quarum altera horam 13. </s>
            <s xml:id="echoid-s3734" xml:space="preserve">ab ortu, vel occaſu, altera vero horam ſextam à meridie, vel me-
              <lb/>
            dia nocte indicat: </s>
            <s xml:id="echoid-s3735" xml:space="preserve">quia in figura propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3736" xml:space="preserve">9. </s>
            <s xml:id="echoid-s3737" xml:space="preserve">huius lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s3738" xml:space="preserve">hora ſexta à merid. </s>
            <s xml:id="echoid-s3739" xml:space="preserve">vel med. </s>
            <s xml:id="echoid-s3740" xml:space="preserve">noc. </s>
            <s xml:id="echoid-s3741" xml:space="preserve">æqualiter ab
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0078-04" xlink:href="note-0078-04a" xml:space="preserve">30</note>
            hora 23. </s>
            <s xml:id="echoid-s3742" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s3743" xml:space="preserve">13. </s>
            <s xml:id="echoid-s3744" xml:space="preserve">ab or. </s>
            <s xml:id="echoid-s3745" xml:space="preserve">vel occ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3746" xml:space="preserve">abeſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s3747" xml:space="preserve">Eodem @odo lineam horæ ſextę à meridie, vel media nocte ſe-
              <lb/>
            cabunt in vno puncto lineæ horarum 23. </s>
            <s xml:id="echoid-s3748" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s3749" xml:space="preserve">13. </s>
            <s xml:id="echoid-s3750" xml:space="preserve">ab ortu, vel occaſu. </s>
            <s xml:id="echoid-s3751" xml:space="preserve">Sic etiam lineam horę tertiæ à
              <lb/>
            meridie, vel media nocte, ſecabunt lineæ horarum 14. </s>
            <s xml:id="echoid-s3752" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s3753" xml:space="preserve">16. </s>
            <s xml:id="echoid-s3754" xml:space="preserve">ab ortu, vel occaſu. </s>
            <s xml:id="echoid-s3755" xml:space="preserve">Et ſic de reliquis.</s>
            <s xml:id="echoid-s3756" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s3757" xml:space="preserve">EX his facili negotio alias tabulas præcedentibus ſimiles conficiemus, ſingulas nimirum pro ſingu-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0078-05" xlink:href="note-0078-05a" xml:space="preserve">Compoſitio a-
                <lb/>
              liarum tabula-
                <lb/>
              rum præceden-
                <lb/>
              tibus ſimilium,
                <lb/>
              pro ſingulis li-
                <lb/>
              neis horarũ ab
                <lb/>
              or. vel occ & à
                <lb/>
              mer. vel med.
                <lb/>
              noc@</note>
            lis lineis horarijs tam ab ortu, vel occaſu, quàm à meridie, vel media nocte; </s>
            <s xml:id="echoid-s3758" xml:space="preserve">quales ſunt ſequentes tri-
              <lb/>
            ginta duæ tabulæ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3759" xml:space="preserve">Sed quia ad deſcribendas lineas horarias ab ortu, vel occaſu, in quocunque plano, de-
              <lb/>
            ſcriptis prius lineis horarijs à meridie, vel media nocte, (In hunc etenim vſum prædictas tabulas con-
              <lb/>
            ſtruximus) ſufficiunt prædictę quinque tabulæ, vt ſuo loco oſtendemus, propterea eas ab alijs triginta
              <lb/>
            duabus, quæ paulo infra ponentur, ſeiunximus, vt nimirum ſemper in promptu haberi poſſint, cum earum
              <lb/>
            vſus neceſſarius erit.</s>
            <s xml:id="echoid-s3760" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="left" xml:space="preserve">40</note>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s3761" xml:space="preserve">PORRO Franciſcus Maurolycus Abbas Meſſanenſis primus est, quod ego ſciam, inuentor harum
              <lb/>
            interſectionum, quas inter ſe faciunt mutuo lineæ hor ariæ ab ortu, vel occaſu, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3762" xml:space="preserve">à meridie, vel media
              <lb/>
            nocte. </s>
            <s xml:id="echoid-s3763" xml:space="preserve">Primum enim eas obſeruaui in ipſius libello de lineis borarijs deſcribendis, quem ipſe Meſſana
              <lb/>
            propria manu conſcriptum Romam ad me miſit: </s>
            <s xml:id="echoid-s3764" xml:space="preserve">nondum enim in lucem eum ediderat. </s>
            <s xml:id="echoid-s3765" xml:space="preserve">Et quoniam
              <lb/>
            conſideratio hæc interſectionum & </s>
            <s xml:id="echoid-s3766" xml:space="preserve">iucundiſſima eſt, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3767" xml:space="preserve">ad lineas horarias ab ortu, vel occaſu deſcriben-
              <lb/>
            das vtiliſſima, faciendum mihi omnino putaui, vt ad communem ftudioſorum vtilitatem demonſtratio-
              <lb/>
            nibus Geometricis (quod quidem in pręcedentibus propoſitionibus præſtitimus) eam confirmarem. </s>
            <s xml:id="echoid-s3768" xml:space="preserve">Nam
              <lb/>
            ſine demonſtrationibus huiuſmodi ſectiones linearum horariarum allatæ mibi fuerunt ex Sicilia, neque
              <lb/>
            earum demonſtrationem apud vllum potui comperire. </s>
            <s xml:id="echoid-s3769" xml:space="preserve">Vnde paſſi non ſumus, eam diutius deſiderari.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s3770" xml:space="preserve">Solus Ioan. </s>
            <s xml:id="echoid-s3771" xml:space="preserve">Baptiſta Benedictus cap. </s>
            <s xml:id="echoid-s3772" xml:space="preserve">65. </s>
            <s xml:id="echoid-s3773" xml:space="preserve">ſuæ Gnomonices mutuam hanc interſectionem in linea ſola horæ
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0078-07" xlink:href="note-0078-07a" xml:space="preserve">50</note>
            12. </s>
            <s xml:id="echoid-s3774" xml:space="preserve">ab or. </s>
            <s xml:id="echoid-s3775" xml:space="preserve">vel occ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3776" xml:space="preserve">demonſtrare eſt aggreſſus.</s>
            <s xml:id="echoid-s3777" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s3778" xml:space="preserve">VT autem clarior adbuc reddatur mutua hæc interſectio horariarum linearum, libet alio modo de-
              <lb/>
            monſtrare hoc loco, quaratione prædictę tabulæ ſint conſtruendæ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3779" xml:space="preserve">Atque vt à tabula Aequinoctia-
              <lb/>
            lis lineę incipiamus, quam in ſcholio propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3780" xml:space="preserve">19. </s>
            <s xml:id="echoid-s3781" xml:space="preserve">huius libri deſcripſimus; </s>
            <s xml:id="echoid-s3782" xml:space="preserve">Sit Aequator A B, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3783" xml:space="preserve">paral-
              <lb/>
            lelus ſemper apparentium maximus C D, polusq́, parallelorum, ſiue mundi, E. </s>
            <s xml:id="echoid-s3784" xml:space="preserve">Tangant autem paralle-
              <lb/>
            lum C D, in punctis oppoſitis C, D, duo circuli horarum ab ortu, vel occaſu C F, D F, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3785" xml:space="preserve">eundem ſecet
              <lb/>
            per polum E, circulus alicuius horæ à meridie, vel media nocte in puncto G, quod ęqualibus ſpatijs, nem-
              <lb/>
            pe ſex horis, abſit à punctis C, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3786" xml:space="preserve">D, ita vt C G, D G, quadrantes ſint. </s>
            <s xml:id="echoid-s3787" xml:space="preserve">Dicotres circulos C F, D F, E G,
              <lb/>
            ſe mutuo ſecare in Aequatore A B, vt in puncto F. </s>
            <s xml:id="echoid-s3788" xml:space="preserve">Deſcribatur enim per E, polum parallelorum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3789" xml:space="preserve">per
              <lb/>
            C, punctum contactus, circulus maximus E C, ſecans Aequatorem in A, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3790" xml:space="preserve">B, qui quoniam per polos
              <lb/>
            paralleli C D, tranſiens eum ſecat, per propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3791" xml:space="preserve">15. </s>
            <s xml:id="echoid-s3792" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s3793" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s3794" xml:space="preserve">Theodoſii, bifariam, tranſibit quoque per </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>