8129PARS PRIMA.
quandam, quam apto Scholaſticorum vocabulo potentialem ap-
pello, quæ nimirum eſt determinatio ad actualem, ſive deter-
minatio, quam habet mobile, ſi nulla vis mutationem indu-
cat, percurrendi motu æquabili determinatum quoddam ſpa-
tium quovis determinato tempore, quæ quidem duo & in diſ-
ſertatione De Viribus Vivis, & in Stayanis Supplementis diſtin-
xi, diſtinctione utique neceſſaria ad æquivocationes evitandas.
Prima haberi non poteſt momento temporis, ſed requirit tem-
pus continuum, quo motus fiat, & quidem etiam motum æ-
quabilem requirit ad accuratam ſui menſuram; ſecunda habetur
etiam momento quovis determinata; & hanc alteram intelli-
gunt utique Mechanici, cum ſcalas geometricas efformant pro mo-
tibus quibuſcunque difformibus, ſive abſciſſa exprimente tempus,
& ordinata velocitatem, utcunque etiam variatam, area expri-
mat ſpatium; ſive abſciſſa exprimente itidem tempus, & ordina-
ta vim, area exprimat velocitatem jam genitam, quod itidem in
aliis ejuſmodi ſcalis, & formulis algebraicis fit paſſim, hac poten-
tiali velocitate uſurpata, quæ ſit tantummodo determinatio ad a-
ctualem, quam quidem ipſam intelligo, ubi in colliſione corporum
eam nego mutari poſſe per ſaltum ex hoc poſteriore argumento.
pello, quæ nimirum eſt determinatio ad actualem, ſive deter-
minatio, quam habet mobile, ſi nulla vis mutationem indu-
cat, percurrendi motu æquabili determinatum quoddam ſpa-
tium quovis determinato tempore, quæ quidem duo & in diſ-
ſertatione De Viribus Vivis, & in Stayanis Supplementis diſtin-
xi, diſtinctione utique neceſſaria ad æquivocationes evitandas.
Prima haberi non poteſt momento temporis, ſed requirit tem-
pus continuum, quo motus fiat, & quidem etiam motum æ-
quabilem requirit ad accuratam ſui menſuram; ſecunda habetur
etiam momento quovis determinata; & hanc alteram intelli-
gunt utique Mechanici, cum ſcalas geometricas efformant pro mo-
tibus quibuſcunque difformibus, ſive abſciſſa exprimente tempus,
& ordinata velocitatem, utcunque etiam variatam, area expri-
mat ſpatium; ſive abſciſſa exprimente itidem tempus, & ordina-
ta vim, area exprimat velocitatem jam genitam, quod itidem in
aliis ejuſmodi ſcalis, & formulis algebraicis fit paſſim, hac poten-
tiali velocitate uſurpata, quæ ſit tantummodo determinatio ad a-
ctualem, quam quidem ipſam intelligo, ubi in colliſione corporum
eam nego mutari poſſe per ſaltum ex hoc poſteriore argumento.
65.
Jam vero velocitates actuales non poſſe ſimul eſſe duas in
11Binas velocita-
tes tum actua-
les, tum po-
tentiales ſimul
haberi non poſ-
ſe, ne detur,
vel exigatur
compenetratio. eodem mobili, ſatis patet; quia oporteret, id mobile, quod ini-
tio dati cujuſdam temporis fuerit in dato ſpatii puncto, in omni-
bus ſequentibus occupare duo puncta ejuſdem ſpatii, ut nimirum
ſpatium percurſum ſit duplex, alterum pro altera velocitate
determinanda, adeoque requireretur actualis replicatio, quam
non haberi uſpiam, ex principio inductionis colligere ſane poſ-
ſumus admodum facile. Cum nimirum nunquam videamus idem
mobile ſimul ex eodem loco diſcedere in partes duas, & eſſe
ſimul in duobus locis ita, ut conſtet nobis, utrobique eſſe
illud idem. At nec potentiales velocitates duas ſimul eſſe
poſſe, facile demonſtratur. Nam velocitas potentialis eſt de-
terminatio ad exiſtendum poſt datum tempus continuum quod-
vis in dato quodam puncto ſpatii habente datam diſtantiam
a puncto ſpatii, in quo mobile eſt eo temporis momento,
quo dicitur habere illam potentialem velocitatem determina-
tam. Quamobrem habere ſimul illas duas potentiales velo-
citates eſt eſſe determinatum ad occupanda eodem momento
temporis duo puncta ſpatii, quorum ſingula habeant ſuam
diverſam diſtantiam ab eo puncto ſpatii, in quo tum eſt mobi-
le, quod eſt eſſe determinatum ad replicationem habendam mo-
mentis omnibus ſequentis temporis. Dicitur utique idem mo-
bile a diverſis cauſis acquirere ſimul diverſas velocitates, ſed eæ
componuntur in unicam ita, utſingulæ conſtituant ſtatum mobi-
lis, qui ſtatus reſpectu diſpoſitionum, quas eo momento, in
quo tum eſt, habet ipſum mobile, complectentium omnes
circumſtantias præteritas, & præſentes, eſt tantummodo
conditionatus, non abſolutus; nimirum ut contineant
11Binas velocita-
tes tum actua-
les, tum po-
tentiales ſimul
haberi non poſ-
ſe, ne detur,
vel exigatur
compenetratio. eodem mobili, ſatis patet; quia oporteret, id mobile, quod ini-
tio dati cujuſdam temporis fuerit in dato ſpatii puncto, in omni-
bus ſequentibus occupare duo puncta ejuſdem ſpatii, ut nimirum
ſpatium percurſum ſit duplex, alterum pro altera velocitate
determinanda, adeoque requireretur actualis replicatio, quam
non haberi uſpiam, ex principio inductionis colligere ſane poſ-
ſumus admodum facile. Cum nimirum nunquam videamus idem
mobile ſimul ex eodem loco diſcedere in partes duas, & eſſe
ſimul in duobus locis ita, ut conſtet nobis, utrobique eſſe
illud idem. At nec potentiales velocitates duas ſimul eſſe
poſſe, facile demonſtratur. Nam velocitas potentialis eſt de-
terminatio ad exiſtendum poſt datum tempus continuum quod-
vis in dato quodam puncto ſpatii habente datam diſtantiam
a puncto ſpatii, in quo mobile eſt eo temporis momento,
quo dicitur habere illam potentialem velocitatem determina-
tam. Quamobrem habere ſimul illas duas potentiales velo-
citates eſt eſſe determinatum ad occupanda eodem momento
temporis duo puncta ſpatii, quorum ſingula habeant ſuam
diverſam diſtantiam ab eo puncto ſpatii, in quo tum eſt mobi-
le, quod eſt eſſe determinatum ad replicationem habendam mo-
mentis omnibus ſequentis temporis. Dicitur utique idem mo-
bile a diverſis cauſis acquirere ſimul diverſas velocitates, ſed eæ
componuntur in unicam ita, utſingulæ conſtituant ſtatum mobi-
lis, qui ſtatus reſpectu diſpoſitionum, quas eo momento, in
quo tum eſt, habet ipſum mobile, complectentium omnes
circumſtantias præteritas, & præſentes, eſt tantummodo
conditionatus, non abſolutus; nimirum ut contineant
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib