Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

List of thumbnails

< >
1
1
2
2
3
3
4
4
5
5
6
6
7
7
8
8
9
9
10
10
< >
page |< < (31) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="31" file="0083" n="83" rhead="PARS PRIMA."/>
            hoc, ut ſecundum argumentum pro continuitatis lege ſuperius
              <lb/>
            allatum vim habeat ſuam, nec ab una velocitate ad alteram
              <lb/>
            abiri poſſit ſine tranſitu per intermedias.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">67. </s>
            <s xml:space="preserve">Patet autem, hinc illud evinci, nec interire momento
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0083-01" xlink:href="note-0083-01a" xml:space="preserve">Non poſſe mo-
                <lb/>
              mento tempo-
                <lb/>
              ris tranſiri ab
                <lb/>
              una velocitate
                <lb/>
              ad aliam, de-
                <lb/>
              monſtratur, &
                <lb/>
              vindicatur.</note>
            temporis poſſe, nec oriri velocitatem totam corporis, vel pun-
              <lb/>
            cti non ſimul intereuntis, vel orientis, nec huc transferri poſ-
              <lb/>
            ſe, quod de creatione, & </s>
            <s xml:space="preserve">morte diximus; </s>
            <s xml:space="preserve">cum nimirum ipſa
              <lb/>
            velocitas nulla corporis, vel puncti exiſtentis, ſit non purum
              <lb/>
            nihil, ut monui, ſed realis quidam ſtatus, qui ſimul cum alio
              <lb/>
            reali ſtatu determinatæ illius intereuntis, vel orientis velocita-
              <lb/>
            tis deberet conjungi; </s>
            <s xml:space="preserve">unde etiam fit, ut nullum effugium ha-
              <lb/>
            beri poſſit contra ſuperiora argumenta, dicendo, quando a 12
              <lb/>
            gradibus velocitatis tranſitur ad 9, durare utique priores 9, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            interire reliquos tres, in quo nullum abſurdum ſit, cum nec
              <lb/>
            in illorum duratione habeatur ſaltus, nec in ſaltu per interi-
              <lb/>
            tum habeatur abſurdi quidpiam, ejus exemplo, quod ſuperius
              <lb/>
            dictum fuit, ubi oſtenſum eſt, non conjungi non eſſe ſimul, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            eſſe. </s>
            <s xml:space="preserve">Nam in primis 12 gradus velocitatis non ſunt quid com-
              <lb/>
            poſitum e duodecim rebus inter ſe diſtinctis, atque disjunctis,
              <lb/>
            quarum 9 manere poſſint, 3 interire, ſed ſunt unica determi-
              <lb/>
            natio ad exiſtendum in punctis ſpatii diſtantibus certo inter-
              <lb/>
            vallo, ut palmorum 12, elapſis datis quibuſdam temporibus
              <lb/>
            æqualibus quibuſvis. </s>
            <s xml:space="preserve">Sic etiam in ordinatis GD, HE, quæ
              <lb/>
            exprimunt velocitates in fig. </s>
            <s xml:space="preserve">6, revera, in mea potiſſimum
              <lb/>
            Theoria, ordinata GD non eſt quædam pars ordinatæ HE
              <lb/>
            communis ipſi uſque ad D, ſed ſunt duæ ordinatæ quarum
              <lb/>
            prima conſiſtit in relatione diſtantiæ, puncti curvæ D a pun-
              <lb/>
            cto axis G, ſecunda in relatione puncti curvæ E a puncto axis
              <lb/>
            H, quod eſt ibi idem, ac punctum G. </s>
            <s xml:space="preserve">Relationem diſtantiæ
              <lb/>
            punctorum D, & </s>
            <s xml:space="preserve">G conſtituunt duo reales modi exiſtendi ip-
              <lb/>
            ſorum, relationem diſtantiæ punctorum D, & </s>
            <s xml:space="preserve">E duo reales
              <lb/>
            modi exiſtendi ipſorum, & </s>
            <s xml:space="preserve">relationem diſtantiæ punctorum H,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">E duo reales modi exiſtendi ipſorum. </s>
            <s xml:space="preserve">Hæc ultima relatio
              <lb/>
            conſtat duobus modis realibus tantummodo pertinentibus ad
              <lb/>
            puncta E, & </s>
            <s xml:space="preserve">H, vel G, & </s>
            <s xml:space="preserve">ſumma priorum conſtat modis
              <lb/>
            realibus omnium trium, E, D, G. </s>
            <s xml:space="preserve">Sed nos indefinite conci-
              <lb/>
            pimus poſſibilitatem omnium modorum realium intermediorum,
              <lb/>
            ut infra dicemus, in qua præciſiva, & </s>
            <s xml:space="preserve">indefinita idea ſtat mi-
              <lb/>
            hi idea ſpatii continui; </s>
            <s xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:space="preserve">intermedii modi poſſibiles inter G,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">D ſunt pars intermediorum inter E, & </s>
            <s xml:space="preserve">H. </s>
            <s xml:space="preserve">Præterea omiſ-
              <lb/>
            ſis etiam hiſce omnibus ipſe ille ſaltus a velocitate finita ad
              <lb/>
            nullam, vel a nulla ad finitam, haberi non poteſt.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">68. </s>
            <s xml:space="preserve">Atque hinc ego quidem potuiſſem etiam adhibere duos
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0083-02" xlink:href="note-0083-02a" xml:space="preserve">Cur adhibita
                <lb/>
              colliſio pergen-
                <lb/>
              tium in eandem
                <lb/>
              plagam pro The-
                <lb/>
              oria deducenda.</note>
            globos æquales, qui ſibi invicem occurrant cum velocitatibus
              <lb/>
            æqualibus, quæ nimirum in ipſo contactu deberent momento
              <lb/>
            temporis interire; </s>
            <s xml:space="preserve">ſed ut haſce ipſas conſiderationes evitarem
              <lb/>
            de tranſitu a ſtatu reali ad ſtatum itidem realem, ubi a velo-
              <lb/>
            citate aliqua tranſitur ad velocitatem nullam; </s>
            <s xml:space="preserve">adhibui </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>