Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Table of Notes

< >
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
< >
page |< < (46) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div149" type="section" level="1" n="54">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2269" xml:space="preserve">
              <pb o="46" file="082" n="83" rhead="Comment. in I. Cap. Sphæræ"/>
            moti ſuper illum tractum terræ exiſtentis. </s>
            <s xml:id="echoid-s2270" xml:space="preserve">Sienim cauſa eſſet influxus ſtell@-
              <lb/>
            rum, ſeu ſphærarum mobilium, deberent per totum illum terræ tractum ab
              <lb/>
            oriente uerſus occidentem, propter continuũ motum ſtellarum, tales leones
              <lb/>
            naſci, cuius oppoſitum uidemus. </s>
            <s xml:id="echoid-s2271" xml:space="preserve">Deinde quia in Hungaria ſub latitudine 47.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s2272" xml:space="preserve">grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s2273" xml:space="preserve">equi velociſſimi procreantur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2274" xml:space="preserve">validiſſimi, qui in alijs regionibus eiuſ-
              <lb/>
            dem latitudinis minime producũtur. </s>
            <s xml:id="echoid-s2275" xml:space="preserve">Denique in Mauritania innumeræ quaſi
              <lb/>
            ſimiæ generantur: </s>
            <s xml:id="echoid-s2276" xml:space="preserve">Et multa alia huiuſmodi experime nta adduci poſſent, vt à
              <lb/>
            vitibus, arboribus, fructibus, &</s>
            <s xml:id="echoid-s2277" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s2278" xml:space="preserve">qui omnes uarij effectus à cælo duntaxat
              <lb/>
            quieſcente produci uidentur. </s>
            <s xml:id="echoid-s2279" xml:space="preserve">Scio philoſophos reſpondere, hanc diuerſitatem
              <lb/>
            effectum in eodem climate pendere totam ex uaria diſpoſitione terræ:</s>
            <s xml:id="echoid-s2280" xml:space="preserve">ſed in-
              <lb/>
            ftant auctores prædicti, cum terra diſponatur varie à uarijs aſpectibus corpo-
              <lb/>
            rum ſuperiorum, non poterit reddi ſufficiens cauſa, cur in eodem climate ea-
              <lb/>
            dem non ſit diſpoſitio, quando quidem omnes partes eiuſdem climatis reſpe-
              <lb/>
            ctu cælorum mobilium eoſdem habeant aſpectus ſucceſſiue. </s>
            <s xml:id="echoid-s2281" xml:space="preserve">Verum enimue-
              <lb/>
            ro quidquid dicatur hacde re, hoc certum eſſe debet, ſine magna temeritate
              <lb/>
            non negari poſſe cælum Empyreum, quod eſt immobile, eo quod iam commu-
              <lb/>
            nis Theologorum ſchola illud admiſit.</s>
            <s xml:id="echoid-s2282" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2283" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Statvimvs</emph>
            ergo, in vniuerſum eſſe vndecim cælos, decem quidem, ſe-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-082-01" xlink:href="note-082-01a" xml:space="preserve">Vndecim
                <lb/>
              oęli ponen-
                <lb/>
              di funt.</note>
            cundum Aſtronomos, mobiles, unum uero, ex ſententia Theologorum, immo-
              <lb/>
            bile prorſus. </s>
            <s xml:id="echoid-s2284" xml:space="preserve">Ratio autem, propter quam decẽ cælos mobiles admittimus, per-
              <lb/>
            ſpicua erit, quando pertractabimus, quanam induſtria inuenti fuerinr decẽ di-
              <lb/>
            ſtincti motus. </s>
            <s xml:id="echoid-s2285" xml:space="preserve">Quam ob rem nunc ad motus cælorum explicandos accedamus.</s>
            <s xml:id="echoid-s2286" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div154" type="section" level="1" n="55">
          <head xml:id="echoid-head59" xml:space="preserve">DE MOTIBVS ORBIVM CÆLESTIVM.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2287" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Avctores</emph>
            , qui unum duntaxat cælum eſſe credunt, omnem motum
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-082-02" xlink:href="note-082-02a" xml:space="preserve">Sententia
                <lb/>
              corum, qui
                <lb/>
              omnẽ mo-
                <lb/>
              tũ à cœlis
                <lb/>
              abſtulerunt
                <lb/>
              eiuſq́ue cõ
                <lb/>
              ſutatio.</note>
            à cęleſti orbe excludunt, quamuis non eodem modo omnes. </s>
            <s xml:id="echoid-s2288" xml:space="preserve">Quidam enim nul
              <lb/>
            lum corpus cæleſte moueri aſſerunt, ſed in eodem loco ſemper permanere: </s>
            <s xml:id="echoid-s2289" xml:space="preserve">Vi
              <lb/>
            deri tamen nobis moueri ſtellas ab oriente in occidentem (hunc enim motũ
              <lb/>
            diurnũ, ſaltẽ apparentẽ, nulla ratione negare poſſunt, cum quotidie Solem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2290" xml:space="preserve">
              <lb/>
            reliqua ſidera oriri, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2291" xml:space="preserve">occidere cernamus) propter motũ terrę, quem, ut aiunt,
              <lb/>
            habet ab occidẽte in orientẽ. </s>
            <s xml:id="echoid-s2292" xml:space="preserve">Nam quemadmodum ei, qui in flumine aliquo ce
              <lb/>
            leri nauis curſu defertur, uidẽtur arbores, domus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2293" xml:space="preserve">omnia in fluminis ripa po
              <lb/>
            ſita obuiam uenire, quaſi ipſe prorſus perſtaret immobilis, reliqua autem om-
              <lb/>
            nia mouerentur: </s>
            <s xml:id="echoid-s2294" xml:space="preserve">Ita etiam nobis in terra exiſtentibus cõtingit. </s>
            <s xml:id="echoid-s2295" xml:space="preserve">Quoniam enim
              <lb/>
            terra nobiſcum mouetur ab occaſu in ortum motu rapidiſſimo, uidemur nos
              <lb/>
            quieſcere, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2296" xml:space="preserve">ſtellæ in contrariam partem, nempe ab ortu in occaſum, moueri,
              <lb/>
            cum tamen ipſę omnino ſint immobiles, nos autem moueamur, ut dictum eſt.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s2297" xml:space="preserve">Verum hæc ſententia nullius prorſus eſt momenti, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2298" xml:space="preserve">omnino ridicula exiſtit. </s>
            <s xml:id="echoid-s2299" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Si enim uera eſſet, perpetuo inter aſtra idem ſitus, ordo, ac diſtantia cerneretur
              <lb/>
            quod eſt contra omnem experientiam: </s>
            <s xml:id="echoid-s2300" xml:space="preserve">Planetæ namque continuo inter ſe
              <lb/>
            uariant & </s>
            <s xml:id="echoid-s2301" xml:space="preserve">ſitum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2302" xml:space="preserve">ordinem, diſtantiamq́ue, ut luce clarius conſtat in Sole,
              <lb/>
            atque Luna, cum hi duo planetæ aliquando ſint quaſi coniuncti, aliquando ue
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-082-03" xlink:href="note-082-03a" xml:space="preserve">Sententia
                <lb/>
              @orum, qui
                <lb/>
              dicun@ coe-
                <lb/>
              lum quie-
                <lb/>
              ſcere, & ſtel
                <lb/>
              las per ſe
                <lb/>
              @@ue@i.</note>
            ro per diametrum oppoſiti: </s>
            <s xml:id="echoid-s2303" xml:space="preserve">Idemq́ue de cæteris planetis iudicium habeto.</s>
            <s xml:id="echoid-s2304" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2305" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Qvidam</emph>
            vero aſſerunt, non ſolum cælum, uerum etiam terram quieſce
              <lb/>
            re, ſtellas uero per ſeſe moueri, ut aues in aere, ſeu piſces in mari, ab oriẽte in
              <lb/>
            occidentem Sed quoniam hac ratione non poſſent planetæ duobus ferri mo-
              <lb/>
            tibus, quod pugnat cum experiẽtia, cum nõ ſolum planetas uideamus ab </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>