1quod regiones ſeptentrionales incolentibus plurima ſunt aſtra, quæ nun
quam occidunt, quamuis horizontem leuiter perſtringant, quæ tamen Cy
prijs, atque Aegyptijs oriuntur, atque occidunt. ex quibus & rotunditas, &
paruitas terræ colligi poteſt. has eaſdem rationes fuſius explicatas repe
ries apud P. Clauium in ſphæra.
quam occidunt, quamuis horizontem leuiter perſtringant, quæ tamen Cy
prijs, atque Aegyptijs oriuntur, atque occidunt. ex quibus & rotunditas, &
paruitas terræ colligi poteſt. has eaſdem rationes fuſius explicatas repe
ries apud P. Clauium in ſphæra.
116
Tex. 111. (Quapropter existimantes eum, qui circa Herculeas columnas eſt lo
cum coniungi ei, qui circa Indiam, & hoc modo mare vnum eſſe, non admodum
incredibilia exiſtimare videntur &c.) exiſtimatores hoſce non perperam exi
ſtimaſſe apertè conuincunt Chriſtophori Columbi, Argonautarum principis
nauigationes; quibus nouus orbis repertus eſt, qui inter columnas Hercu
lis, atque orientalem Indiam totus vna cum mari Oceano Atlantico interiacet.
cum coniungi ei, qui circa Indiam, & hoc modo mare vnum eſſe, non admodum
incredibilia exiſtimare videntur &c.) exiſtimatores hoſce non perperam exi
ſtimaſſe apertè conuincunt Chriſtophori Columbi, Argonautarum principis
nauigationes; quibus nouus orbis repertus eſt, qui inter columnas Hercu
lis, atque orientalem Indiam totus vna cum mari Oceano Atlantico interiacet.
117
Tex. 112. (Mathematicorum etiam, qui circumferentiæ magnitudinem ratio
cinari tentant, ad 400. dicunt ſtadiorum millia, &c.) quam ſubtilibus rationi
bus inueſtigauerint Aſtronomi quantitatem terræ, optimè, ac dilucidè ex
ponitur à P. Clauio in ſphæra: quem ſi libet, conſule, ne inani labore opu
ſculum iſtud exereſcat.
cinari tentant, ad 400. dicunt ſtadiorum millia, &c.) quam ſubtilibus rationi
bus inueſtigauerint Aſtronomi quantitatem terræ, optimè, ac dilucidè ex
ponitur à P. Clauio in ſphæra: quem ſi libet, conſule, ne inani labore opu
ſculum iſtud exereſcat.
118
Tex. 40. (Figuræ autem omnes componuntur ex pyramidibus: rectilinea
quidem ex rectilineis: ſphæra verò ex octo partibus componitur) Ale
xander exiſtimat, Ariſtotelem dicere ſphæram conſtare ex octo
partibus illis, quæ deſignantur per tres circulos, quorum duo ſe
cant ſe mutuò ad angulos rectos, vt in ſphæra mundi faciunt duo coluri;
tertius verò medios illos diuidit æquidiſtanter à ſectionibus illorum mutuis,
quemadmodum æquator in ſphæra mundi ſecat duos coluros. ex quibus ſe
ctionibus tota ſphæra in octo partes diuiditur, quibus ſphæram componi
vult Ariſtoteles. aduerte tamen hanc ſphæræ compoſitionem nullo modo
habere partes actu, cum ſphæra ſit vnica ſimplici ſuperficie terminata; ſed
quæ tantum ſint à prædictis imaginatis circulis deſignatæ: at verò aliæ fi
guræ, quæ pluribus planis terminantur, vt cubus, octaedrum, & ſimilia, quæ
Ariſt. vocat rectilineas, quia terminantur ſuperficiebus rectilineis actu di
ſtinctis ab inuicem ex natura ſua, non per noſtram deſignationem, ideò re
ctè dicuntur componi ex pyramidibus, v. g. dicimus cubum componi ex ſex
pyramidibus, quia cum habeat ſex baſes, cogitamus ſupra vnamquamque il
larum ſingulas pyramides erigi, quarum omnium vertices ad idem punctum
medium intra cubum imaginatum coeant. & ſic de reliquis ſolidis. quæ qua
ratione reſoluantur in plures pyramides, conſtat ex 10. 11. 12. & 13. Ele
mentorum Euclidis, at verò in ſphæra nullum reale compoſitionis, aut di
uiſionis fundamentum reperitur.
quidem ex rectilineis: ſphæra verò ex octo partibus componitur) Ale
xander exiſtimat, Ariſtotelem dicere ſphæram conſtare ex octo
partibus illis, quæ deſignantur per tres circulos, quorum duo ſe
cant ſe mutuò ad angulos rectos, vt in ſphæra mundi faciunt duo coluri;
tertius verò medios illos diuidit æquidiſtanter à ſectionibus illorum mutuis,
quemadmodum æquator in ſphæra mundi ſecat duos coluros. ex quibus ſe
ctionibus tota ſphæra in octo partes diuiditur, quibus ſphæram componi
vult Ariſtoteles. aduerte tamen hanc ſphæræ compoſitionem nullo modo
habere partes actu, cum ſphæra ſit vnica ſimplici ſuperficie terminata; ſed
quæ tantum ſint à prædictis imaginatis circulis deſignatæ: at verò aliæ fi
guræ, quæ pluribus planis terminantur, vt cubus, octaedrum, & ſimilia, quæ
Ariſt. vocat rectilineas, quia terminantur ſuperficiebus rectilineis actu di
ſtinctis ab inuicem ex natura ſua, non per noſtram deſignationem, ideò re
ctè dicuntur componi ex pyramidibus, v. g. dicimus cubum componi ex ſex
pyramidibus, quia cum habeat ſex baſes, cogitamus ſupra vnamquamque il
larum ſingulas pyramides erigi, quarum omnium vertices ad idem punctum
medium intra cubum imaginatum coeant. & ſic de reliquis ſolidis. quæ qua
ratione reſoluantur in plures pyramides, conſtat ex 10. 11. 12. & 13. Ele
mentorum Euclidis, at verò in ſphæra nullum reale compoſitionis, aut di
uiſionis fundamentum reperitur.
119
Tex. (Ad hæc neceſſe eſt non omne corpus eſſe diuiſibile dicere, ſed repugnare
certiſſimis ſcientijs; nam Mathematicæ ipſum quidem intelligibile, accipiunt diui
ſibile) ipſum intelligibile, ideſt, quantitatem abſtractam tam continuam,
quam diſcretam, quam ſtatuunt Philoſophi eſſe ſubiectam materiam ma
thematicarum. quam ideo appellant intelligibilem, quia cum ſit abſtracta
per intellectum à ſenſibilibus affectionibus, reſtat vt ſit tantummodo
certiſſimis ſcientijs; nam Mathematicæ ipſum quidem intelligibile, accipiunt diui
ſibile) ipſum intelligibile, ideſt, quantitatem abſtractam tam continuam,
quam diſcretam, quam ſtatuunt Philoſophi eſſe ſubiectam materiam ma
thematicarum. quam ideo appellant intelligibilem, quia cum ſit abſtracta
per intellectum à ſenſibilibus affectionibus, reſtat vt ſit tantummodo