Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.003452
">
<
pb
pagenum
="
434
"
xlink:href
="
016/01/083.jpg
"/>
adhæſerint virgæ, tunc planum illud, &
<
lb
/>
verè planum eſt, & tale in quod ducta ex
<
lb
/>
centro terræ linea perpendicularis eſt, &
<
lb
/>
hoc planum ad altitudinem ſumendam ido
<
lb
/>
neum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.003453
">Quòd ſi vel dum hæret circulus pla
<
lb
/>
no perpendicula non hærent, aut dum hæ
<
lb
/>
rent perpendicula, circulus ab aliqua parte
<
lb
/>
planum non tangit, planum illud non eſt
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg425
"/>
<
lb
/>
idoneum. </
s
>
<
s
id
="
s.003454
">Quare ſi velis hac cura carere,
<
lb
/>
virgam tabulæ planæ & leni magnæ ad per
<
lb
/>
pendiculum infige, & tunc vbicunque tabu
<
lb
/>
lam collocaueris, vt perpendicula tangant
<
lb
/>
virgam, opportunum tibi planum inueniſſe
<
lb
/>
perſuadeto. </
s
>
<
s
id
="
s.003455
">Quòd ſi magnitudinem poſtmo
<
lb
/>
dum ſyderis etiam ſcire libeat, ex vmbræ
<
lb
/>
fine ( vt dixi ſuperius ) cùm iam altitudinem
<
lb
/>
noueris potes inuenire. </
s
>
<
s
id
="
s.003456
">Verum, quia ſcire
<
lb
/>
hunc vmbræ finem eſt operoſum, & non
<
lb
/>
omninò leue,
<
expan
abbr
="
tũ
">tum</
expan
>
maximè in aliis ſyderibus à
<
lb
/>
Sole & Luna, hoc alia via facillimè aſſeque
<
lb
/>
ris. </
s
>
<
s
id
="
s.003457
">Sume in planiſpherio dimetientem ſyde
<
lb
/>
ris, quem duplica & ei decimamnonam par
<
lb
/>
tem adde, & cum hoc diuide ſemper ſeptem
<
lb
/>
millia & ducenta, & numerus proueniens
<
lb
/>
eſt proportio altitudinis ad dimentientem ſy
<
lb
/>
deris. </
s
>
<
s
id
="
s.003458
">Cùm igitur altitudinem ſyderis iam
<
lb
/>
cognitam habeas, & proportionem altitu
<
lb
/>
dinis ad dimentientem, palàm eſt dimentien
<
lb
/>
tem cognitam eſſe. </
s
>
<
s
id
="
s.003459
">Velut ponamus dime
<
lb
/>
tientem ſyderis minuta nouem cum dimidio,
<
lb
/>
duplicabo hæc, & fient minuta decem & no
<
lb
/>
uem: quibus addam ſemper partem deci
<
lb
/>
mam nonam, ob magnitudinem dimetien
<
lb
/>
tis in tabula, & fient minuta viginti: diuido
<
lb
/>
ſeptem millia ducenta. </
s
>
<
s
id
="
s.003460
">& ſunt minuta dime
<
lb
/>
tientis, & exeunt trecenta ſexaginta, & ideo
<
lb
/>
manifeſtum eſt ex hoc, dimetientem eius ſy
<
lb
/>
deris eſſe ſuæ altitudinis partem trecenteſi
<
lb
/>
mam ac ſexageſimam. </
s
>
<
s
id
="
s.003461
">Ergo quantum vtili
<
lb
/>
tatis præbeat, & quàm ſubtilis ſit contem
<
lb
/>
platio radiorum, ex his omnibus patet: à
<
lb
/>
cæteris autem menſuris, vt de quibus tra
<
lb
/>
ctauerim in lib. 12. perfecti operis, nunc ab
<
lb
/>
ſtinebo. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.003462
">
<
margin.target
id
="
marg424
"/>
Lib.1. propo
<
lb
/>
ſitione 23.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.003463
">
<
margin.target
id
="
marg425
"/>
Syderum
<
lb
/>
magnitudo
<
lb
/>
quomodo fa
<
lb
/>
cilè dignoſ
<
lb
/>
catur.</
s
>
</
p
>
<
figure
id
="
id.016.01.083.1.jpg
"
xlink:href
="
016/01/083/1.jpg
"
number
="
63
"/>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.003464
">
<
emph
type
="
center
"/>
LIBER QVINTVS,
<
emph.end
type
="
center
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.003465
">
<
emph
type
="
center
"/>
De Miſtione & Miſtis imperfectè, ſeu
<
lb
/>
Metallicis.
<
emph.end
type
="
center
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.003466
">HACTENVS igitur quinque
<
lb
/>
fermè partes totius operis ſunt
<
lb
/>
abſolutæ, ſcilicet de principiis
<
lb
/>
occultioribus, materia, forma,
<
lb
/>
vacuo, corporum vnitione pri
<
lb
/>
mo. </
s
>
<
s
id
="
s.003467
">De elementis ſecundo, quoniam prin
<
lb
/>
cipia eſſent integra, abſoluta & manife
<
lb
/>
ſta. </
s
>
<
s
id
="
s.003468
">Tertio de cœlo. </
s
>
<
s
id
="
s.003469
">Quarto de lumine &
<
lb
/>
luce. </
s
>
<
s
id
="
s.003470
">Quintam partem, quæ eſt de his quæ
<
lb
/>
apparent, non plenè abſoluimus, cùm mul
<
lb
/>
ta deſint, quæ ad aures & alios ſenſus, tum
<
lb
/>
mentem & etiam ad oculos pertinent. </
s
>
<
s
id
="
s.003471
">Nunc
<
lb
/>
igitur de miſtis agendum erit: nam miſta
<
lb
/>
primis illis indigent, tum elementis de cœ
<
lb
/>
lo, & lumine, lucéque, propterea de illis
<
lb
/>
primùm tractauimus. </
s
>
<
s
id
="
s.003472
">Indigere autem miſta
<
lb
/>
ipſa cœlo, & quantum cœli conſtitutio in
<
lb
/>
hæc poſſit inferiora, manifeſtis argumentis
<
lb
/>
depræhendere licet. </
s
>
<
s
id
="
s.003473
">Nam farina quæ Augu
<
lb
/>
ſto menſe è frumento in mola confecta eſt,
<
lb
/>
toto anno apud nos ſeruari ſolet incorrupta.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg426
"/>
<
lb
/>
Et zethum quod Martij luna fit, ferunt du
<
lb
/>
rare toto anno cum æſtate diebus 20. hyeme
<
lb
/>
duobus menſibus maneat incorruptum. </
s
>
<
s
id
="
s.003474
">Re
<
lb
/>
ferunt Gedanenſe zethum in decem annos,
<
lb
/>
nonnunquam in viginti perdurare, nec aceſ
<
lb
/>
cere, nec muceſcere, quod aqua Martia con
<
lb
/>
ficiatur: alia cauſa eſſe poteſt, quòd Martio
<
lb
/>
menſe ſemina adhuc viuunt lupi ſalictarij,
<
lb
/>
humidum autem tunc planè conſumptum
<
lb
/>
eſt: maximè enim diſtat à tempore, quo
<
lb
/>
collectum fuit ſemen illud, ob id efficacem
<
lb
/>
& minimè humidum biriam ſeu ceruiſiam
<
lb
/>
( ſic enim vocant Germani zethum ) effi
<
lb
/>
cere poteſt. </
s
>
<
s
id
="
s.003475
">Efficax eſt tunc ſemen, quo
<
lb
/>
niam ſoleat eo tempore pullulare. </
s
>
<
s
id
="
s.003476
">Infini
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg427
"/>
<
lb
/>
ta ſunt huius rei experimenta: nam Ver
<
lb
/>
giliæ herbæ cum ſtellis eiuſdem nomi
<
lb
/>
nis oriuntur & occidunt. </
s
>
<
s
id
="
s.003477
">Sed illud ſo
<
lb
/>
lum repetere cogor, miſta hæc omnia,
<
lb
/>
ſolo duntaxat homine excepto, terra &
<
lb
/>
aqua, & cœleſti calore conſtare. </
s
>
<
s
id
="
s.003478
">Ho
<
lb
/>
rum pars ſub terra latitat, alia in vndis,
<
lb
/>
alia verò ſupra terram: nunc autem de
<
lb
/>
his quæ natura latitant, dicere propoſitum
<
lb
/>
eſt. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.003479
">
<
margin.target
id
="
marg426
"/>
Lunæ pro ze
<
lb
/>
tho
<
expan
abbr
="
conficiẽ-do
">conficien
<
lb
/>
do</
expan
>
, & farina
<
lb
/>
conſeruanda
<
lb
/>
obſeruatio.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.003480
">
<
margin.target
id
="
marg427
"/>
Vergiliarum
<
lb
/>
herbarum
<
lb
/>
mirum.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.003481
">Plin. lib.18
<
lb
/>
cap.27.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.003482
">Quæcunque igitur miſta ſub terra, aquiſ
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg428
"/>
<
lb
/>
ve ſunt motus expertia, in quatuor genera
<
lb
/>
diuidunt, terras, ſuccos, lapides, metalla.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.003483
">Non poſſe autem plura eſſe, hoc oſtendi
<
lb
/>
tur argumento: nam vel liqueſcunt, & re
<
lb
/>
deuntia in propriam formam dura manent,
<
lb
/>
& hæc metalla vocantur. </
s
>
<
s
id
="
s.003484
">Nihil enim aliud
<
lb
/>
eſt metallum, quàm quod liqueſcere poteſt,
<
lb
/>
& cum redit, durum manet. </
s
>
<
s
id
="
s.003485
">Durum autem
<
lb
/>
duobus modis intelligo, quod non facilè ce
<
lb
/>
dat, nec facilè frangitur: tale autem omne
<
lb
/>
manifeſtum eſt quod duci poteſt: vnde bitu
<
lb
/>
men ducitur, & non reſiſtit: cryſtallus reſiſtit,
<
lb
/>
& melius ſtibium, ſed non ducuntur, ideo
<
lb
/>
percuſſa facilè fraguntur. </
s
>
<
s
id
="
s.003486
">Quod verò liqueſ
<
lb
/>
cit, & dum redit, durum non eſt, ſuccus voca
<
lb
/>
tur. </
s
>
<
s
id
="
s.003487
">Quod omninò non liqueſcit, vel du
<
lb
/>
rum eſt, & vocatur lapis: vel molle, &
<
lb
/>
facillimè in minima tranſiens, & vocatur
<
lb
/>
terra. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.003488
">
<
margin.target
id
="
marg428
"/>
Genera om
<
lb
/>
nia eorum
<
lb
/>
quæ ſub ter
<
lb
/>
ra
<
expan
abbr
="
latẽt
">latent</
expan
>
qua
<
lb
/>
tuor eſſe de
<
lb
/>
monſtratur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.003489
">Præter hæc tamen quatuor, permiſta ex
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg429
"/>
<
lb
/>
his ſunt alia plura genera corporum. </
s
>
<
s
id
="
s.003490
">Quòd
<
lb
/>
ſi rectè qui numerare ſciat, vndecim, nec
<
lb
/>
plura eſſe comperiet. </
s
>
<
s
id
="
s.003491
">Simplicium exempla </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>