Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Table of contents

< >
[111.] 61. Similitudo percipitur è uiſibilium inter ſe conuenientia. 151 p 4.
[112.] 62. Dißimilitudo percipitur è priuatione ſimilitudinis & conuenientiæ uiſibilium inter ſe. 152 p 4.
[113.] DE DIVERSITATE COMPREHENSIONIS VISVS AB intentionibus particularibus. Cap. III. 63. Viſus plures uiſibiles ſpecies ſimul percipit. 2 p 4.
[114.] 64. Viſio fit aſpectu, aut obtutu. 51 p 3.
[115.] 65. Viſio per aſpectum, fit per quemlibet pyramidis opticæ radium: per obtutum uerò fit per ſolum axem. 52 p 3.
[116.] 66. Obtut{us} iteratio alti{us} imprimit formas uiſibiles animo, certiores́ efficit. 58 p 3.
[117.] 67. E uiſibili ſæpi{us} uiſo remanet in animo generalis notio: qua quodlibet uiſibile ſimile per cipitur & cognoſcitur. 61 p 3. Idem 14 n.
[118.] 68. Eſſentia uiſibilis percipitur è ſpecieb{us} uifibilib{us}, beneficio formæ in animo reſiden-tis. 66 p 3.
[119.] 69. Diſtinctauiſio fit aut obtutu ſolo: aut obtutu & anticipata notione ſimul. 62 p 3.
[120.] 70. Obtut{us} fit in tempore. 56 p 3.
[121.] 71. Viſibile obtutu & antegreſſa cognitione ſimul, minore tempore percipitur, quàm ſolo ob-tutu. 64 p 3.
[122.] 72. Generales uiſibilis ſpecies citi{us} percipiuntur ſingularib{us}. 71 p 3.
[123.] 73. E uiſibilib{us} communib{us} alia alijs citi{us} percipiuntur. 72 p 3.
[124.] 74. Temp{us} obtut{us} pro ſpecierum uiſibilium uarietate uariat. 56 p 3.
[125.] 75. Viſio per anticipatam notionem & breuem obtutum, eſt incerta. 65 p 3.
[126.] 76. Vera uiſibilis forma percipitur obtutu: accurata conſideratione: & dilig enti omnium uiſibilium ſpecierum diſtinctione. 57 p 3.
[127.] ALHAZEN FILII ALHAYZEN OPTICAE LIBER TERTIVS.
[128.] PROOEMIVM LIBRI. CAP. 1. 1. Viſ{us} in perceptione uiſibilium aliquando allucinatur. 1 p 4.
[129.] DE IIS QVAE DEBENT PRAEPONI SERMONI in deceptionibus uiſus. Cap. II. 2. Axes pyramidum opticarum utriuſ uiſ{us} per centrum foraminis uueæ tranſeuntes, in uno uiſibilis puncto ſemper concurrunt: & ſunt perpendiculares ſuperficiei uiſ{us}. 32. 35 p 3.
[130.] 3. Sit{us} uiſibilis erga utrun uiſum eſt plerun ſit{us} ſimilis. Ita axes pyramidum optica-rum & lineæ ab utro uiſu ductæ ad cõcurſum duorum axιum, factũ in recta linea adutrun axem perpendiculari, ſunt æquales. 40. 42 p 3.
[131.] 4. Duærectæ lineæ ab utro uiſu ductæad concurſum duorum axium, factum in recta linea ad utrun axem obliqua, ſunt ferè inæquales. 41 p 3.
[132.] 5. E plurib. uiſibilib. ordinatim intraopticos axes diſpoſitis: remotiora incertè uidẽtur. 50 p 3.
[133.] 6. Si duæ rectæ lineæ à medio nerui cõmunis ſint contermi-nærectæ cõnectenti centra for aminum gyrineruorum cauo-rum: conſtituent triangulum æquicrurum. 30 p 3.
[134.] 7. Si recta linea ſit à medio nerui communis admedium rectæ lineæ connectentis centra fo-raminum gyrineruorum cauorum: erit ad ipſam perpendicularis. 33 p 3.
[135.] 8. Si axes, communis & duo optici, in uno uiſibilis puncto concurrant: erunt in eodem plano cum rectis, connectente centra foraminum gyrineruorum cauorum, & duab{us} à medio nerui communis connectenti conterminis. 34 p 3.
[136.] 9. Vtro uiſu uiſibile unum plerun uidetur. 28 p 3. Idem 27 n 1.
[137.] 10. Concurſiis axium opticorum in axe communifacit uiſionem certißimam: extrà, tantò certiorem, quantò axi propinquior fuerit. 44 p 3.
[138.] 11. Viſibile intra axes opticos ſitum: ueluni uiſui rectè, reliquo obliquè oppoſitum: uidetur geminum. 104.103 p 4.
[139.] 12. Viſibile aliàs unum: aliàs geminum uideri organo ostenditur. 108 p 4.
[140.] 13. Viſibile medio unius uiſus rectè, reliquo obliquè oppoſitum, uidetur geminum. 103 p 4. Idem II n.
< >
page |< < (78) of 778 > >|
8478ALHAZEN tuetur in duobus locis duorum uiſuum, inter quorum poſitiones non erit differentia ſenſibilis.
15[Figure 15]n m a b k c e d f g p h q ſ r o Forma autem uiſi remoti à uiſo, in quo duo axes coniungun-
tur, quando ambo uiſus comprehendunt illud uiſum, dum duo
axes ſunt fixi in illo uiſo:
inſtituetur in duobus locis duorũ ui-
ſuum conſimilis poſitionis in parte tantùm, & non inremotio-
ne:
aut non omnes partes eorum erunt conſimilis poſitionis
in remotione à duobus axibus:
nec forma erit certificata. Dein-
de ſi duo uiſus fuerint moti, & duo axes:
& fuerint coniuncti in
unoquoq;
uiſibilium comprehenſorũ ſimul: tunc forma utriuſq;
eorum inſtituetur in duobus locis cõſimilis poſitionis in reſpe-
ctu duorum uiſuum in parte & in remotione:
& tunc certificabi-
tur forma uniuſcuiuſq;
illorum uiſibilium. Et multoties coniun-
guntur duo axes amborũ uiſuum in aliquo uiſo:
& cum hoc duo
uiſus comprehẽdent aliam rem uiſam, cuius poſitio in reſpectu
amborum uiſuum erit diuerſa in parte.
Et hoc erit, quando illud
aliud uiſum fuerit propin quius ambobus uiſibus uiſo, in quo di
ſtinguuntur duo axes:
& fuerit ſimul inter duos axes: aut fuerit
remotius ab ambobus uiſibus uiſo, in quo coniunguntur duo
axes, & fuerit etia inter duos axes, cũ fuerimus imaginati eos ex
tenſospoſt cõiunctionẽ:
& uiſum, in quo cõiungũtur duo axes,
nõ cooperiet uiſum, qđ eſt remotius ipſo, aut cooperiet quiddã
illius.
His ergo modιs fit cõprehenſio uiſibiliũ ambobus uiſibus.
6. Si duæ rectæ lineæ à medio nerui cõmunis ſint contermi-
nærectæ cõnectenti centra for aminum gyrineruorum cauo-
rum: conſtituent triangulum æquicrurum. 30 p 3.
ET etiam declaratum eſt in ſecundo tractatu [1. 42 n] quòd
axis radialis in utroq;
uiſu eſt eadẽ linea, quę nõ tranſmu-
tatur:
& quòd pertranſit centra omniũ tunicarum uiſus, &
extenditur rectè per centra omniũ tunicarum ad mediũ loci in
curuationis ex cõcauo nerui, ſuper quem cõponitur oculus, qui eſt apud foramen, quod eſt in con-
cauo oſsis:
& quòd eſt inſeparabilis ab omnibus cẽtris: & quòd poſitio eius apud omnes partes ui-
16[Figure 16]a r t ſus, eſt poſitio ſemper eadẽ, nõ tranſmutabilis apud
motũ uiſus, nec apud quietem eius:
& quòd poſitio
duorũ axium apud duos uiſus eſt poſitio conſimilis
in reſpectu amborũ uiſuum, apud cõcauitatem ner-
ui cõmunis, ex quo ultimum ſentiens comprehẽdit
formas uiſibilium.
Imaginemur ergo lineam rectam
copulãtem duo centra duorũ foraminum, quæ ſunt
in duabus concauitatibus duorum oſsium cõtinen-
tiũ duos oculos:
& imaginemur duas lineas exeun-
tes à duobus centris duorũ foraminum, extenſas in
duobus medijs duarũ concauitatum neruorum.

ergo lineæ cõiunguntur in medio concauitatis ner-
uι communis:
quia poſitio duorum neruorum in re-
ſpectu communis nerui, eſt poſitio cõſimilis [per 4
n 1] & poſitio duarum harum linearum apud lineam
copulãtem duo centra duorum foraminum, erit po-
ſitio conſimilis:
quia duorum neruorum poſitiones,
in reſpectu duorum foraminum, eſt poſitio cõſimi-
lis [per 4 n 1] & ſic duo anguli, qui ſunt inter has duas lineas & lineam copulatem duo centra duo-
rum foraminum, erunt æquales [ſecus diſsimilis eſſet poſitio neruorum.
]
7. Si recta linea ſit à medio nerui communis admedium rectæ lineæ connectentis centra fo-
raminum gyrineruorum cauorum: erit ad ipſam perpendicularis. 33 p 3.
ET imaginemur etiã lineã copulantem duo cẽtra duorũ foraminũ, diuiſam in duo æqualia: &
imaginemur lineã exeuntẽ à puncto, qđ eſt in medio cõcauitatis nerui cõmunis, in quo duæ
lineæ extenſæ in cõcauitatibus duorũ neruorũ ſunt cõiunctæ, extẽſam ad punctũ diuidẽs li-
neã copulantẽ duo cẽtra duorũ foraminã in duo æqualia.
Hęcigitur linea erit perpẽdicularis ſuper
lineã copulantẽ duo cẽtra duorũ foraminũ [Nã recta cõnectens cẽtra duorũ foraminũ, fit baſis tri-
anguli æquicruri, cuius latera, ſunt rectæ à medio nerui cõmunis:
itaq; ſi recta ſit à uertice in mediũ
baſis, erit քpẽdicularis ad baſim, ք 8 p.
10 d 1. ] Et imaginemur iſtã քpẽdicularẽ extẽſam rectè in par-
tẽ oppoſitã uiſui:
& ſic iſta linea erit fixa in eodẽ ſtatu, & poſitio ei9 nõ trãſmutabitur: ꝗa pũctũ, qđ
eſt in medio cõcauitatis nerui cõmunis, in quo duę lineæ extẽſæ in duob.
medιjs concauitatũ duo-
rũ neruorũ ſunt cõiunctæ, eſt unũ nõ tranſmutabile:
& punctũ etiã, qđ diuidit lineã copulantẽ duo

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index