Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Table of figures
<
1 - 30
[out of range]
>
<
1 - 30
[out of range]
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
64
"/>
Quòd ſi ineſt per ſe, vt modus, vel pars, vel differentia, iam non erit phyſica ſubalterna; quandò
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg588
"/>
<
lb
/>
ſubalternatio poſtulat conditionem accidentariam. </
s
>
<
s
>Sic nos deludit Ægidius. </
s
>
<
s
>Sed eò minus hęc
<
lb
/>
valent apud nos, qui de ſubalternæ conditionibus diſſentimus. </
s
>
<
s
>& quod attinet ad ſecundum vi
<
lb
/>
demus primùm ob eam rationem quàm proponit Aegidius ſic euerti omne ſubiectum phyſicę,
<
lb
/>
immò ſcientiarum omnium: quia nulla res eſſet quæ non eſſet pars, aut modus, aut differentia
<
lb
/>
entis. </
s
>
<
s
>Adde & illud, quòd non differt primus philoſophus à cęteris in rebus tractandis, ſed in
<
lb
/>
ratione tractandi. </
s
>
<
s
>quippe quòd vniuersè contempletur ea quæ reliqui ſcientes particulatim ſpe
<
lb
/>
ctant. </
s
>
<
s
>His igitur poſterioribus repudiatis primis illis inſiſtamus. </
s
>
<
s
>Eadem quoque perſuadent phy
<
lb
/>
ſicæ ſubiectum non eſſe ens naturale; licet hoc facilius defendi queat: cùm naturale prius eſſe
<
lb
/>
quàm mobile videatur: ſed quatenus ponitur ens, eiſdem difficultatibus implicatur. </
s
>
<
s
>Spectemus
<
lb
/>
nunc, ſit'ne corpus mobile aut naturale ſubiectum. </
s
>
<
s
>& planè tale ſubiectum accipiendum eſſe
<
lb
/>
cenſebimus, ſi conditiones intueamur quibus adſtringitur. </
s
>
<
s
>Etenim phyſiologiæ ſubiectum mo
<
lb
/>
tu definitur. </
s
>
<
s
>at motus eſt affectio corporis. </
s
>
<
s
>& corporis igitur erit ſubiectum. </
s
>
<
s
>Præterquàm quòd
<
lb
/>
teſtatur non ſemel Ariſtoteles ſcientiam de natura plurimum impendi in explicatione
<
expan
abbr
="
corporũ
">corporum</
expan
>
<
lb
/>
& magnitudinum. </
s
>
<
s
>Tùm prætereà: quia ſubiectum illud eſt, cuius principia partes & proprieta
<
lb
/>
tes in illa methodo ſpectantur cui ſubiicitur. </
s
>
<
s
>Sed ſiquis vniuerſam phyſiologiam animo luſtret,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg589
"/>
<
lb
/>
nihil aliud ab ea tractari cognoſcet. </
s
>
<
s
>Et hoc igitur erit ſubiectum. </
s
>
<
s
>Veruntamen id D. Thomæ non
<
lb
/>
placuit. </
s
>
<
s
>cùm quia motus qui tractatur à phyſico per ea quoque pertinet quæ corpora non ſunt
<
lb
/>
vt motus cogitationis: tùm etiam quòd ſubiectum neque ſeorſum, ſiue ſecundum materiam, ſi
<
lb
/>
ue ſecundum formam, neque complexum oſtenditur. </
s
>
<
s
>at mobile de corpore demonſtratur,
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
&
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg590
"/>
<
lb
/>
corpus item de mobili, illud quidem ex eo quòd eſt naturale: alterum verò ex illo quòd omne
<
lb
/>
id quod mouetur, eſt partim in termino à quo, partim in termino ad quem, & partibile igitur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Neque minus partes & proprietates & principia ſubſtantiæ naturalis, aut mobilis explicantur à
<
lb
/>
phyſico quàm partes & proprietates, ac principia corporis mobilis, ſeu naturalis. </
s
>
<
s
>Accedit &
<
lb
/>
auctoritas Ariſtotelis, qui ſubiectum phyſicæ conſtituit ſubſtantiam,
<
emph
type
="
sup
"/>
b
<
emph.end
type
="
sup
"/>
in qua ſunt principia
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg591
"/>
<
lb
/>
motus & quietis. </
s
>
<
s
>Itaque alij, quibuſcum ego ſentio, ſubſtantiam mobilem, ſeu naturalem phy
<
lb
/>
ſicæ poſuere ſubiectum. </
s
>
<
s
>Quod item confirmare libet auctoritate Ariſtotelis qui, dum principia
<
lb
/>
talis ſubiecti ſe tradere profitetur, id verò eſt, quod habet naturam, dicit eſſe ſubſtantiam, eo
<
lb
/>
quòd è ſubſtantiis conſtat. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
c
<
emph.end
type
="
sup
"/>
<
expan
abbr
="
Similiq́
">Similique</
expan
>
. </
s
>
<
s
>modo nos ea mouent quæ ſcripſit Ariſtoteles. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
d
<
emph.end
type
="
sup
"/>
“Scientia
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg592
"/>
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg593
"/>
<
lb
/>
de natura ferè plurima videtur circum corpora & magnitudines & horum paſsiones atque mo
<
lb
/>
tus; adhuc autem circum principia quæ talis ſubſtantiæ ſunt.” & cùm ignotum ſit, ſit'ne corpus
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg594
"/>
<
lb
/>
hoc & probandum: ſubiectum verò notiſsimum eſſe velit, mihi ſit veriſimile illud ſtatui poſſe
<
lb
/>
ſubſtantiam naturalem, ſeu ſubſtantiam mobilem. </
s
>
<
s
>Cæterùm dicet quiſpiam, veluti ens repu
<
lb
/>
diatum eſt, quia non eſt proprium mobilitaris ſubiectum, nec bene congruit, cùm ratione forma
<
lb
/>
li; ſic neque ſubſtantia, quiddam enim amplius eſt ſubſtantia, quàm mobilitas. </
s
>
<
s
>ſiquidem aliquæ
<
lb
/>
ſubſtantiæ ſint ad quas nullo modo pertineat motus, vt illæ ſunt quæ ab omni materiæ concre
<
lb
/>
tione vindicantur. </
s
>
<
s
>audiet is, quantum hoc valeat, ſi antè conſtituatur, quemadmodum ſubſtan
<
lb
/>
tia naturalis, ſeu mobilis ſit ſubiectum. </
s
>
<
s
>Nam tres leges adhibendas eſſe cenſeo, ſi defendere
<
lb
/>
velimus tale ſubiectum. </
s
>
<
s
>Primùm quidem, vt totum hoc coniunctum quod dicimus ſubſtan
<
lb
/>
tiam mobilem, pro ſubiecto ponatur. </
s
>
<
s
>Neque enim ſubſtantia ſeorſum, neque ſeorſum mobile
<
lb
/>
ſunt ſubiectum; ſed totum hoc quod eſt ſubſtantia mobilis; atque adeò, vt æquiualeat hoc ter
<
lb
/>
mino cuidam ſimplici, itaque neque mobile de ſubſtantia, neque ſubſtantia de mobili probari
<
lb
/>
poſſunt; id autem notum nobis eſt notitia confuſa qua ope ſenſus accedit, dum cognoſcimus
<
lb
/>
omnia, aut quædam moueri, vel dum nouimus eſſe motum. </
s
>
<
s
>nam ſimul nouimus hoc aut illud
<
lb
/>
moueri. </
s
>
<
s
>Ex quo efficitur, vt ſubſtantia non ſimpliciter & vniuersè ponatur ſubiectum, ſed ſub
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg595
"/>
<
lb
/>
ſtantia in qua motus ineſt quę eſt ſubſtantia ſenſilis, ſeu ſimplex, ſeu compoſita, & primò ſubſtan
<
lb
/>
tia, ſi non ſecundum naturam, at nobis vndè ordine quodam cęterę ſubſtantiæ quæ ſenſum fu
<
lb
/>
giunt & exortes materiæ ſunt, nuncupantur. </
s
>
<
s
>Itaque Platonici Deum non ſubſtantiam, ſed
<
foreign
lang
="
grc
">ὐπο
<
lb
/>
οῦσιον</
foreign
>
, ideſt, ſupra ſubſtantiam vocant naturam proprietatem attendentes & vt eſt à noſtrate
<
lb
/>
ſubſtantia ſeparantes. </
s
>
<
s
>Proinde vt in communibus ad vnum (id verò infrà docebimus) notio
<
lb
/>
ſimplex ad primum in illo ordine coarctatur, ſic euenit in notione ſubſtantiæ, hæc enim quæ ſen
<
lb
/>
ſilis eſt, primò concipitur, & hæc pro ſubiecto conſtituitur. </
s
>
<
s
>Neque obſtat, ſi nos armis noſtris op
<
lb
/>
pugnare coneris; quia ſi ſuppoſitum ex adiectione conditionis arctatur; erit item confuſio in par
<
lb
/>
tibus methodi naturalis; quandò generalior erit animi commentatio, in qua res conſiderantur, vt
<
lb
/>
ſenſiles, quàm libri de elementis: oportet enim rationem formalem vniuerſa complecti. </
s
>
<
s
>necnon
<
lb
/>
aliquid per accidens ſcientiæ ſupponetur: nam ſubſtantia per accidens eſt ſenſilis: euitamus enim
<
lb
/>
hæc omnia ſumentes ſubſtantiam ſenſilem ſecundum materiam: cùm in his obiectionibus accipia
<
lb
/>
tur ſenſile ſecundum formam. </
s
>
<
s
>Tertiò mobilitas in hac ſubſtantia, ideſt habilitas ad motum nota
<
lb
/>
tur, non actus ipſe mouendi. </
s
>
<
s
>quapropter idem eſt eſſe mobile, ac naturale; hoc eſt, quod habet </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>