Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Table of figures

< >
[Figure 81]
[Figure 82]
[Figure 83]
[Figure 84]
[Figure 85]
[Figure 86]
[Figure 87]
[Figure 88]
[Figure 89]
[Figure 90]
[Figure 91]
[Figure 92]
[Figure 93]
[Figure 94]
[Figure 95]
[Figure 96]
[Figure 97]
[Figure 98]
[Figure 99]
[Figure 100]
[Figure 101]
[Figure 102]
[Figure 103]
[Figure 104]
< >
page |< < (47) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div154" type="section" level="1" n="55">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2305" xml:space="preserve">
              <pb o="47" file="083" n="84" rhead="Ioan. de Sacro Boſco."/>
            in occaſum moueri, ſed etiam ab occaſu in ortũ: </s>
            <s xml:id="echoid-s2306" xml:space="preserve">Idcirco alii cæIum moueri ab
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-083-01" xlink:href="note-083-01a" xml:space="preserve">Sententia
                <lb/>
              eorum, qui
                <lb/>
              dicũt cęlũ
                <lb/>
              moueri ab
                <lb/>
              or@u in oc-
                <lb/>
              caſum, ſtel-
                <lb/>
              las uero per
                <lb/>
              ſe ab occa-
                <lb/>
              ſu in ortũ.</note>
            oriente in occidentem, ſecumq́ue ſtellas circumducere, ſingulas uero ſtellas,
              <lb/>
            fingulos etiam habere motus ab occidente in orientem, aſſirmant. </s>
            <s xml:id="echoid-s2307" xml:space="preserve">Quam ob
              <lb/>
            rem, inquiunt, efficitur, ut omnia aſtra eodem tempore uideantur motum diur
              <lb/>
            num abſolu ere; </s>
            <s xml:id="echoid-s2308" xml:space="preserve">In temporibus uero inæqualibus ea moueri ob occaſu in or-
              <lb/>
            @um depr ehendamus. </s>
            <s xml:id="echoid-s2309" xml:space="preserve">Cæterum neque hæc opinio admittenda eſt, quoniam,
              <lb/>
            ut in ſequentibus demonſtrabimus, impoſſibile eſt ſtellas per ſeſe moueri, ſi ue
              <lb/>
            ra ſunt ea, quę in motibus apparent, ſed neceſſe eſt, eas ad motum duntaxat or
              <lb/>
            bis, in quo ſunt, circumduci.</s>
            <s xml:id="echoid-s2310" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2311" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Neqve</emph>
            ueroij etiam, qui plures eſſe cælos exiſtimant, idem ſentiunt de
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-083-02" xlink:href="note-083-02a" xml:space="preserve">Prima ſen-
                <lb/>
              tentia de
                <lb/>
              motibus cę
                <lb/>
              lorũ, ſecũ-
                <lb/>
              dũ eos, qui
                <lb/>
              octo cęles
                <lb/>
              ſtatuu@t.</note>
            motibus corporum cæleſtium. </s>
            <s xml:id="echoid-s2312" xml:space="preserve">Nam ut abijs, qui octo tantum eſſe credunt cæ-
              <lb/>
            @os, incipiamus: </s>
            <s xml:id="echoid-s2313" xml:space="preserve">Nonnulli arbitrantur, ſingulos orbes cæleſtes ſingulis ab occa-
              <lb/>
            ſu in ortum motibus cieri; </s>
            <s xml:id="echoid-s2314" xml:space="preserve">negare enim non poſſunt, diſtinctos eſſe motus 7.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s2315" xml:space="preserve">planetarum & </s>
            <s xml:id="echoid-s2316" xml:space="preserve">inter ſeſe, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2317" xml:space="preserve">facta quoque comparatione cum ſtellis fixis, cũ in
              <lb/>
            @erdum coniungantur planetæ inter ſe, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2318" xml:space="preserve">cum ſtellis fixis, interdum uero diſſo
              <lb/>
            crentur ab eiſdem: </s>
            <s xml:id="echoid-s2319" xml:space="preserve">Motũ autem cælorum diurnum ab oriente in occidentem
              <lb/>
            omnino è medio tol@unt. </s>
            <s xml:id="echoid-s2320" xml:space="preserve">Neque enim fieri poteſt, (dicunt) ut unum idemq́ue
              <lb/>
            corpus motibus contrarijs, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2321" xml:space="preserve">oppoſitis, cuiuſmodi ſunt motus ab oriente in oc
              <lb/>
            cidentem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2322" xml:space="preserve">motus ab occidente in orientem, ſimul poſſit eodem tempore mo
              <lb/>
            ueri. </s>
            <s xml:id="echoid-s2323" xml:space="preserve">At cum ſe uiderent cum experientia, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2324" xml:space="preserve">ſenſu pugnare, (Videmus etenim
              <lb/>
            quotidie Solem, Lunam, ac reliquas ſtellas motu diurno ab oriente in occi-
              <lb/>
            dentem labi, cum modo oriantur ſupra Horizontem, modo ſub eodem deſcen
              <lb/>
            dant) commentati ſunt, apparere no bis cœlos cum aſtris moueri ab ortu in oc-
              <lb/>
            caſum, quoniam terra nobiſcum ab occaſu in ortum uelociori motu, quã Pla-
              <lb/>
            netæ, nempe ſpacio 24. </s>
            <s xml:id="echoid-s2325" xml:space="preserve">horarum, circumfertur. </s>
            <s xml:id="echoid-s2326" xml:space="preserve">Vnde nos quieſcere, ſtellas ve-
              <lb/>
            ro nobis obuiam procedere arbitramur, ueluti auctores primæ opinionis dice-
              <lb/>
            bant. </s>
            <s xml:id="echoid-s2327" xml:space="preserve">Sed neque ita de motibus cœleſtibus ſentiendum eſt, quoniam hac ratio-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-083-03" xlink:href="note-083-03a" xml:space="preserve">Confutatio
                <lb/>
              primæ ſen-
                <lb/>
              tentiæ.</note>
            ne non omnes motus hactenus obſeruati defendi poſſunt, ut poſtea conſtabi@.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s2328" xml:space="preserve">Huc accedit, minime terram tanta uelocitate ab occaſu in ortum ferri, ueluti
              <lb/>
            in ſequentibus etiam probabitur. </s>
            <s xml:id="echoid-s2329" xml:space="preserve">Adde quod hæc ſententia aſſumat, motum
              <lb/>
            cœlorum ab oriente in occidentem contrarium eſſe ei, quifit ab occidente in
              <lb/>
            orientem, quod falſum eſſe, mox explicabitur.</s>
            <s xml:id="echoid-s2330" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2331" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Nonnvlli</emph>
            autem credentes quoque, prædictos duos motus inter
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-083-04" xlink:href="note-083-04a" xml:space="preserve">Secũda ſen
                <lb/>
              tẽtia de mo@
                <lb/>
              tibus cœlo
                <lb/>
              rum, ſecun-
                <lb/>
              dũ eos, qui
                <lb/>
              octo cęlos
                <lb/>
              concedunt.</note>
            ſe eſſe contrarios, aſſerunt, Cælos duntaxat moueri diurno motu ab oriente
              <lb/>
            in occidentem; </s>
            <s xml:id="echoid-s2332" xml:space="preserve">Immo hoc motu non ſolum orbes cœleſtes, uerum etiam om-
              <lb/>
            nia elementa moueri dicunt, quem quidem motum unica efficit intelligentia,
              <lb/>
            quàm animã mundi appellant; </s>
            <s xml:id="echoid-s2333" xml:space="preserve">Ita tamen, ut quò aliqua ſphæra animæ mundi
              <lb/>
            propinquior exiſtit, eò etiam uelocius abea moueatur; </s>
            <s xml:id="echoid-s2334" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s2335" xml:space="preserve">quò remotior, eò
              <lb/>
            tardius: </s>
            <s xml:id="echoid-s2336" xml:space="preserve">quemadmodum in rotę alicuius motu cernimus. </s>
            <s xml:id="echoid-s2337" xml:space="preserve">Partes enim axi rotæ
              <lb/>
            propinquiores, ſeu centro ipſius, tardius mouentur; </s>
            <s xml:id="echoid-s2338" xml:space="preserve">partes uero eius circunfe-
              <lb/>
            rentiæ uiciniores, uelocius feruntur. </s>
            <s xml:id="echoid-s2339" xml:space="preserve">Vnde dicunt ſupremum cœlum uelociſſi
              <lb/>
            me omnium moueri, quoniã animæ mundi propinquiſſimum eſt; </s>
            <s xml:id="echoid-s2340" xml:space="preserve">terram autẽ
              <lb/>
            tardiſſime, adeo ut nõ percipiatur motus eius ob maximã tarditatẽ, quia lon-
              <lb/>
            giſſime ab anima mundi receſſit, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2341" xml:space="preserve">propterea omnibus quieſcere uidetur, cum
              <lb/>
            tamen paulatim, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2342" xml:space="preserve">quaſi inſenſibiliter ab oriente in occidentẽ rapiatur; </s>
            <s xml:id="echoid-s2343" xml:space="preserve">quod
              <lb/>
            hoc indicio perſuadere conantur. </s>
            <s xml:id="echoid-s2344" xml:space="preserve">Videmus, aiunt, terram in partibus occiden-
              <lb/>
            talibus continue, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2345" xml:space="preserve">ſenſim ſub mare tendere, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2346" xml:space="preserve">è cõtrario in partibus orienta-
              <lb/>
            @ous magis ac magis è mari emergere; </s>
            <s xml:id="echoid-s2347" xml:space="preserve">quod quidẽ euidẽter nobis </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>