8452LIEER
tinet.
caſu quoque &
fortuito concurrere illa corpora dixit.
Quod a ratione alienum eſt.
Cæterum quod ad
eius mentem ſpectat, nihil est aliud quàm quòd Vitr. uidetur innuere Democritum elementa cum Pythago-
ricis intellexiſſe cum atomos induxit, dum dixit.
eius mentem ſpectat, nihil est aliud quàm quòd Vitr. uidetur innuere Democritum elementa cum Pythago-
ricis intellexiſſe cum atomos induxit, dum dixit.
Ergo Democritus etſi non proprie res nominauit, ſed tantum indiuidua corpora propoſuit, ideo
ipſa dixiſſe uidetur, quod ea cum ſint diſiuncta, nec leguntur, nec in ternitionem recipiunt.
ipſa dixiſſe uidetur, quod ea cum ſint diſiuncta, nec leguntur, nec in ternitionem recipiunt.
Huiuſmodi ſunt elementa, quæ ſeiuncta quatenus per ſe ſunt, æterna ſunt, nec mutari poſſunt niſi ſecundaum
partes, & uicibus quibusſdam, ut in phyſicis eſt declaratum. # Ibi enim dicitur elementa tot uicibus ac per-
turbationibus ſubiecta eße, ut cum ſint prima, & maxima uniuerſi corpora, ex quibus natura omnia gignit,
miras ſanè alliciendorum animorum facultates habent, propterea quod ſind his natura hebes, & ocioſa eſſet,
res denique omnes ſuo fine fruſtarentur, & mundus iste tam uenuſtus, & pulcher omni, quo nunc præcelit or-
1110 natu penitus priuaretur. hæc enim a ſupernis motionibus agitata uices annorum efficiunt, ver , æstatem, au-
tumnum, & hyement. Hæc maximas orbis regiones diſtinguunt, ortum, occaſum, meridiem, ſeptentriones,
cum in his partibus diuerſas res operentur animalia, plantas, margaritas, metallorum uentas, aromatx, &
reliqua demum, quæ ſuis quæque locis horum conflatu gignuntur; præterea quic quid dulce, & ſuaue, quicquid
aſperum, & leue, quicquid colorem habet, & perſpictuitatem, quicquid durum eſt, & molle, quicquid ſapidum,
& inſipidum iudicatur, quicquid demum alia qualitate affectum ſirt, id ab his quatuor ortum habet. Vnde
etiam imbres, qui in terræ gremium decidunt, & grandines, fulgura, tonitrua, uenti, nines, fulmina, maria,
montes, inſulæ, iſthmi, peninſulæ, freta, & alia ab ijs profecta initijs, præclaram hanc efficiunt uniuerſita-
tem, cuiu notitia meritò ab horum cognitione profecta dicitur. Quare Vitr. de ijs ſermonem inſtituit, uti cum
fuerint nota, non habeant ij qui fabricari cogitant, errorem. Ecce igitur quantum, & quatenus Architecto
2220 Philoſophia neceßaria eſt, quodin primo libro diximus.
partes, & uicibus quibusſdam, ut in phyſicis eſt declaratum. # Ibi enim dicitur elementa tot uicibus ac per-
turbationibus ſubiecta eße, ut cum ſint prima, & maxima uniuerſi corpora, ex quibus natura omnia gignit,
miras ſanè alliciendorum animorum facultates habent, propterea quod ſind his natura hebes, & ocioſa eſſet,
res denique omnes ſuo fine fruſtarentur, & mundus iste tam uenuſtus, & pulcher omni, quo nunc præcelit or-
1110 natu penitus priuaretur. hæc enim a ſupernis motionibus agitata uices annorum efficiunt, ver , æstatem, au-
tumnum, & hyement. Hæc maximas orbis regiones diſtinguunt, ortum, occaſum, meridiem, ſeptentriones,
cum in his partibus diuerſas res operentur animalia, plantas, margaritas, metallorum uentas, aromatx, &
reliqua demum, quæ ſuis quæque locis horum conflatu gignuntur; præterea quic quid dulce, & ſuaue, quicquid
aſperum, & leue, quicquid colorem habet, & perſpictuitatem, quicquid durum eſt, & molle, quicquid ſapidum,
& inſipidum iudicatur, quicquid demum alia qualitate affectum ſirt, id ab his quatuor ortum habet. Vnde
etiam imbres, qui in terræ gremium decidunt, & grandines, fulgura, tonitrua, uenti, nines, fulmina, maria,
montes, inſulæ, iſthmi, peninſulæ, freta, & alia ab ijs profecta initijs, præclaram hanc efficiunt uniuerſita-
tem, cuiu notitia meritò ab horum cognitione profecta dicitur. Quare Vitr. de ijs ſermonem inſtituit, uti cum
fuerint nota, non habeant ij qui fabricari cogitant, errorem. Ecce igitur quantum, & quatenus Architecto
2220 Philoſophia neceßaria eſt, quodin primo libro diximus.
ITaqve primum de lateribus, qua de terra duci eos oporteat, dicam.
non enim de areno-
ſo, neque calculoſo, neque ſabuloſo luto ſunt ducendi, quod ex his generibus cum ſint
ducti, primum fiunt graues, deinde cum ab imbribus in parietibus aſperguntur, dilabun-
tur, & diſloluuntur, paleæq́; , quæ in his ponuntur, non cohæreſcunt propter aſperitatem.
Faciendi autem ſunt ex terra albida, cretoſa, ſiue de rubrica, aut etiam maſculo ſabulone. Hæc enim
3330 genera propter leuitatem habent firmitatem, & non ſunt in opere pondero ſa, & faciliter aggerantur.
ſo, neque calculoſo, neque ſabuloſo luto ſunt ducendi, quod ex his generibus cum ſint
ducti, primum fiunt graues, deinde cum ab imbribus in parietibus aſperguntur, dilabun-
tur, & diſloluuntur, paleæq́; , quæ in his ponuntur, non cohæreſcunt propter aſperitatem.
Faciendi autem ſunt ex terra albida, cretoſa, ſiue de rubrica, aut etiam maſculo ſabulone. Hæc enim
3330 genera propter leuitatem habent firmitatem, & non ſunt in opere pondero ſa, & faciliter aggerantur.
De lateribus primum agitur.
Omnis enim ædificatio in eos demum cum diſſoluatur , primi ſunt nimirum,
qui in opere tanquam elementa oponuntur: ab eorum autem uſu, & effectu occaſionem Vitr. habet tractqandi
de materia ex qua conſiciuntur, et ostendit ex qua terra ducendi ſunt. in primis autem eos huiuſmodi eſſe de-
bere dicit, ut ponderoſi non ſint, poſſint & imbribus reſistere. Nos uniuerſam materiẽ more noſtro ante oculos
certa quadam diſtributione ponemus, ut quicquid hoc uolumine continetur expeditum ſit, nulloq́; labore in
inteliigentiam huius rei uniuerſæ deu eniatur. Primum enim de materia omni ædificationi ſubiecta dicendum,
postea de ijs, quæ materiem ſimul aggerant, demum qua rationen ſtructuræ fiant: hæ cenim hoc ſecundo volu-
mine continentur. Materiem autem intelligo, ex qua aliquid fit.
444055 qui in opere tanquam elementa oponuntur: ab eorum autem uſu, & effectu occaſionem Vitr. habet tractqandi
de materia ex qua conſiciuntur, et ostendit ex qua terra ducendi ſunt. in primis autem eos huiuſmodi eſſe de-
bere dicit, ut ponderoſi non ſint, poſſint & imbribus reſistere. Nos uniuerſam materiẽ more noſtro ante oculos
certa quadam diſtributione ponemus, ut quicquid hoc uolumine continetur expeditum ſit, nulloq́; labore in
inteliigentiam huius rei uniuerſæ deu eniatur. Primum enim de materia omni ædificationi ſubiecta dicendum,
postea de ijs, quæ materiem ſimul aggerant, demum qua rationen ſtructuræ fiant: hæ cenim hoc ſecundo volu-
mine continentur. Materiem autem intelligo, ex qua aliquid fit.
# # # aut natura constant. \\ de ijs ſeptimo capite.
# # lapides \\ qui
# præcipua æ \\ dificiorum \\ materies. # # aut arte fiũt, de ijs tertio \\ capite, & ſunt lateres, de \\ quib. cõſiderãda ſunt hæc # materies. \\ tempus, quo ducuntur, \\ qualitas. \\ figura, & genera, quæ a figura ducuntur
Quæ ſecũdo \\ uolumine cõ \\ tinentur. # ea, quæ ma- \\ ſimul \\ componũt. # ## ligna, de ijs agitur cap. \\ nono, & decimo & cõſiderantur hæc. # tempus cædendi, \\ modus. \\ natura. \\ Vfus.
# # calx de qua capite \\ quinto agitur # natura \\ comparatio \\ uſus.
# # ## puluis puteolanus, de quo capite ſexto # locus ubieffoditur, \\ natura. \\ vſus.
# # arena, de qua cap. quarto ubi \\ conſiderantur. # ſpecies. \\ colores. \\ uſus.
# ſtructuræ modi. cap. octauo \\ vbiconſiderantur # genera, \\ qualitates, \\ loci.
66507760