Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Table of contents

< >
[51.] DE DIVERSITATE DISPOSITIONVM LINEARVM radialium, & diſtinctione proprietatum ipſarum. Caput primum. 1. Recta connectens centra partium uiſ{us}, eſt axis pyramidis opticæ. 18 p 3.
[52.] 2. Cryſtallin{us} & uitre{us} humores perſpicuitate differunt. Ita forma uiſibilis refringitur in ſuperſicie uitrei humoris. 21 p 3.
[53.] 3. Communis ſectio cryſtallinæ & uitreæ ſphærarum aut eſt plana: aut eſt pars ſphæræ maioris cryſtallina ſphæra. Et habet centrum diuer-ſum ab oculi centro. 23 p 3.
[54.] 4. Humor cryſtallin{us} lucem & colorem aliter recipit, quàm cæter a perſpicua corpora. 22 p 3. Idem 30 n 1.
[55.] 5. Cryſtallin{us} & uitre{us} humores dißimiliter lucem & colorem recipiunt. 22 p 3.
[56.] 6. Humor uitre{us} & ſpirit{us} uiſibilis eadem ferè perſpicuitate præditi ſunt. 22 p 3.
[57.] 7. Axis pyramidis opticæ ſol{us} ad perpendiculum eſt cõmuni ſectioni cryſtallinæ & uitreæ ſphærarum. 24 p 3.
[58.] 8. Viſio per axem pyramidis opticæ certißima eſt: per aliam lineam tantò certior, quantò ipſa axi propinquior fuerit. 43 p 3.
[59.] 9. Radi{us} pyramidis opticæ obliqu{us}, axi propior ad minores angulos refringitur, remotior ad maiores: & duo æqualiter remoti, ad æquales. 36 p 3.
[60.] 10. Viſibile percipitur aut ſolo uiſu: aut uiſu & ſyllogiſmo: aut uiſu & anticipata notione. In hypothe. 3 lib. inpræfa. 4 lib. 59. 60 p 3.
[61.] 11. Viſio per anticipatam notionem fit quodammodo per ſyllogiſmum. 63 p 3.
[62.] 12. Viſio per ſyllogiſmum, fit plerun breui tempore. 69 p 3.
[63.] 13. Viſio per anticipatam notionem fit in tempore: & qualitas ei{us} plerunque ignoratur. 64. 69 p 3.
[64.] 14. È uiſibili ſæpi{us} uiſoremanet in animo gener alis notio, qua quodlibet uiſibile ſimile per-cipitur & cognoſcitur. 61 p 3.
[65.] DE OMNIBVS INTENTIONIBVS COMPREHENSIS À VISV: & qualiter comprehendat uiſus quamlib et illarum. Cap. XI. 15. Species uiſibiles principes ſunt uigintiduæ: adquas reliquæ omnes referuntur. In hypo. 3 lib. in præfa. 4 libr.
[66.] 16. Viſio perficitur, cum forma uiſibilis cryſtallino humore recepta, in neruum opticum per-uenerit. 20 p 3. Idem 25 n 1.
[67.] 17. È ſpecieb{us} uiſibilib{us} primùm percipitur eſſentia lucis & coloris. 67 p 3.
[68.] 18. Lux & color ex ſeſe, ſolo uiſu percipiuntur. 59 p 3.
[69.] 19. Color ex ſeſe, pri{us} percipitur, quàm ipſi{us} eſſentia. Ita uiſibile quodlibet ex ſeſe pri{us} percipitur, quàm ipſi{us} eſſentia. 68 p 3.
[70.] 20. Eſſentia coloris percipitur in tempore. Ita eſſentia cui{us}libet uiſibilis percipi-tur in tempore. 70 p 3.
[71.] 21. Lux & color exſeſe, percipiuntur in tempore.
[72.] 22. Perceptio diſtantiæ uiſibilis differt à perceptionibus loci uiſibilis, & uiſibilis in ſuo lo-60. 14 p 4.
[73.] 23. Viſio non fit radijs ab oculo emißis. 5 p 3. Vide 23 n 1.
[74.] 24. Remotio uiſibilis percipitur diſtinctione & anticipata notione. 9 p 4.
[75.] 25. Magnitudo diſtantiæ percipitur è corporibus communibus inter uiſum & uiſibile in-teriectis. 10 p 4.
[76.] 26. Situs percipitur è uiſibilis ſiti moderata diſt antia. 29 p 4.
[77.] 27. Locus & oppoſitio uiſibilis percipiuntur è ſitu, quem obtinent in ſuperficie uiſus. 30 p 4. Vide 22 n.
[78.] 28. Situs directus & obliquus lineæ, ſuperficiei, & ſpatij percipitur ex æquabili & inæqua-bili terminorum diſtantia. 31 p 4.
[79.] 29. Situs uiſibilis obliquus ex immoderata diſtantia uidetur direct{us}. 34 p 4.
[80.] 30. Situs partium & terminorum rei uiſibilis, & ſitus uiſibilium diſtinctorum per-cipiuntur ex æquabili & inæquabili diſtantia, ordinéque formarum ad uiſum manantium. 32 p 4.
< >
page |< < (79) of 778 > >|
8579OPTICAE LIBER III. centra duorum foraminum, eſt unum nõ tranſmutabile. Quapropter poſitio lineæ tranſeuntis per
illa, eſt una poſitio, non tranſmutabilis.
Hæc igitur linea uocetur axis communis.
8. Si axes, communis & duo optici, in uno uiſibilis puncto concurrant: erunt in eodem plano
cum rectis, connectente centra foraminum gyrineruorum cauorum, & duab{us} à medio nerui
communis connectenti conterminis. 34 p 3.
ET imaginemur apud punctũ aliquod iſtius lineę, in parte oppoſita uiſui aliquod uiſum, & ima
ginemur duos uiſus inſpicere illud uiſum, & duos axes ſimul cõiungi in puncto ſuperficiei ui
ſi, in quo axis communis occurrerit ſuperficiei illius uiſi:
& hoc quidem poſsibile eſt in omni
uiſo, cuius ſitus ex duobus uiſibus eſt ſitus cõſimilis.
Cum ergo duo axes fuerint cõiuncti in aliquo
puncto axis cõmunis, tunc duo axes & axis cõmunis, & linea, quæ copulat duo centra foraminum
duorum oſsium, & duę lineæ extenſę in concauitatibus duorũ neruorũ, omnia erunt in una ſuperſi
cie.
Duo enim axes tranſeunt per centra duorum foraminũ: tranſeunt enim per duo media concaui
tatum duorũ neruorũ, in loco pyramidationis duorum neruorũ.
Cum igitur duo axes fuerint con-
iuncti in axe cõmuni, erunt omnes in ſuperficie, in qua eſt axis cõmunis, [per 2 p 11] & ſimiliter linea
ſecans ipſam, quę copulat centra foraminũ duorũ oſsiũ, & duæ lineę extẽſę in cõcauitatibus duorũ
neruorũ:
& duo axes de loco centrorum duorũ foraminũ, uſq; ad punctum cõiunctiõis, quod eſt in
axe cõmuni, erunt æquales:
& poſitio eorũ apud axem communẽ, erit poſitio conſimilis: & duæ par
tes duorum axiũ, quę ſunt de centris duorũ uiſuum uſq;
ad punctũ coniunctionis, erunt æquales: &
remotιo duorum centrorũ uiſuum à foraminibus duorum oſsium, & à centris duorum foraminũ,
eſt remotio æqualis:
& etiam duæ partes duorum axium, quæ ſunt de ſuperficiebus duorũ uiſuum
uſq;
ad punctum coniunctionis, erunt æquales: nam duæ medietates diametrorũ ſphærarum duo-
rum uiſuum ſunt æquales.
9. Vtro uiſu uiſibile unum plerun uidetur. 28 p 3. Idem 27 n 1.
ET quia ita eſt: poſitio puncti ſuperficiei uiſi, in quo coniuncti ſunt duo axes, apud duo puncta,
per quæ tranſeunt duo axes, erit poſitio conſimilis:
& remotio eius ab eis erit æqualis. Et hæc
duo puncta ſuperficierum uiſuum ſuntilla, in quibus infigitur forma puncti, in quo coniuncti
ſunt duo axes.
Et etiam poſitio utriuſq; duorum punctorũ, quæ ſunt in duobus axibus ſuperficierũ
duorum uiſuum, apud concauitatẽ nerui cõmunis, erit poſitio conſimilis.
Et poſitio iſtorũ duorum
punctorum apud quodlibet punctum in axe communi, eſt poſitio conſimilis.
Ergo poſitio duorum
punctorum, quę ſunt in duobus axibus ſuperficierũ duorum uiſuum, apud punctum axis cõmunis,
qui eſt in medio concauitatis nerui cõmunis, in quo ſunt coniunctæ duæ lineæ exeuntes à centris
duorum foraminũ, eſt poſitio ualde cõſimilis & æqualis.
Et ambæ formæ, quæ inſtituuntur in duo-
bus punctis ſuperficierum duorum uiſuum, quæ ſunt in duobus axibus, cum peruenerint ad conca
uitatem communis nerui, infigentur in puncto, quod eſt in axe communi, quod eſt in medio conca
uitatis communis nerui, in quo lineæ ſunt coniunctæ, & efficietur una forma.
Et cum duæ formæ,
quæ ſunt in duobus punctis, quæ ſunt in duobus axibus ſuperficierum duorum uiſuum, figuntur
in puncto, quod eſt in axe cõmuni, quod eſt in medio concauitatis nerui cõmunis:
formæ, quæ ſunt
in punctis circundantibus utrunq;
duorũ punctorũ, quæ ſunt in duobus axibus ſuperficierũ duorũ
uiſuũ, infiguntur in concauitate cõmunis nerui, in punctis circundantibus punctũ, quod eſt in axe
cõmuni.
Et poſitio quorumlibet duorũ punctorum ſuperficierũ duorum uiſuũ, quorũ poſitio apud
duo puncta, in medio in duobus axibus duorũ uiſuum eſt poſitio cõſimilis in parte & in remotiõe:

apud idem punctũ concauitatis nerui cõmunis eſt poſitio conſimilis.
Et puncta, quorũ poſitio apud
ipſum eſt poſitio conſimilis, declinabunt à puncto, quod eſt in axe cõmuni, quod eſt in loco cõiun-
ctionis linearum ex cõcauitate nerui cõmunis in partem, ad quã ambo puncta, quæ ſunt in ſuperfi
ciebus duorũ uiſuũ, declinant:
& remotio eorũ ab ipſo erit ſecundũ remotiones eorũ à duobus axi-
bus:
& duæ formæ, quę infiguntur in duobus punctis, quę ſunt cõſimilis poſitionis apud ſuperficies
duorum uiſuũ, peruenient ad illud idem punctũ concauitatis cõmunis ipſius nerui, & ſuperponen
tur illi apud illud punctũ, & efficietur una forma.
Et poſitio uniuſcuiuſq; punctorũ ſuperficiei uiſi,
quæ ſunt in circuitu puncti, quod eſt in axe cõmuni, apud duos axes duorum uiſuũ eſt poſitio con-
ſimilis.
Ergo forma cuiuslibet puncti eorũ infigetur in duobus uiſibus in duobus locis cõſimilis po
ſitionis, in reſpectu duorũ punctorũ, quæ ſunt in duobus axibus ſuperficierũ duorũ uiſuũ.
Duæ er-
go formę uiſi, in quo cõiuncti ſunt tres axes, infiguntur in duobus medijs duarũ ſuperficierũ duorũ
uiſuũ.
Et duę formę puncti, in quo ſunt cõiuncti tres axes, infigentur in duobus punctis, quę ſunt in
duobus axibus ſuperficierũ duorum uiſuũ.
Et quodlibet punctũ duarum formarũ infigetur in duo-
bus locis cõſimilis poſitionis de duobus uiſibus:
deinde duæ formæ uiſæ perueniẽt ad concauitatẽ
nerui cõmunis:
& perueniẽt duæ formæ, quę ſunt in puncto, quod eſt in duobus axibus, ad punctũ,
quod eſt in cõmuni axe, & efficietur una forma.
Et quælibet quę formę, quę ſunt in duobus punctis
conſimilis poſitionis à duobus uiſibus, peruenient ad idem punctũ punctorũ circundantiũ punctũ,
quod eſt in axe cõmuni:
& ſic duę formę totius uiſi ſuperponentur ſibi, & efficietur una forma, & ſic
unũ cõprehendetur unũ.
Secundũ ergo hũc modũ duę formę, quę infigẽtur duobus uiſibus ab uno
uiſo, cuius poſitio in reſpectu duorũ uiſuũ eſt conſimilis:
efficiuntur una forma: & ſic ſentiẽs cõpre-
hendit unũ uiſum, licet duæ formę infigãtur ab eo in duobus uiſibus.
Et cũ duæ formę, quę ſunt in
duob.
pũctis, quę ſunt in duob. medijs ſuperficierũ duorũ uiſuũ, quę ſunt in duob. axibus, peruene
rint ad punctũ, qđ eſt in axe cõmuni:
tũc quælibet duæ formæ infixæ in duab. ſuperficiebus duorũ

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index