Iam cognito, quod mobilia, quæ loco mouentur per præceden
tes, ſed omnino quieſcunt integros excipiunt ictus: alia quidem,
quæ concurrunt, non omnino reſiliunt, alia uero reſiliunt, & quæ
reſiliunt minores excipiunt ictus, ſequitur ut diuerſa ſit compara
tio: nam erunt, quæ ſtando excipient ictus, & hæc integros ut mu
ri, & quæ concurrendo, nec reſiliendo, ut equi curſu incitati: & quæ
ſtando, ſed reſiliendo, ut naues ſtantes: & quæ concurrendo, reſi
liendo qúe ut naues uentis, & triremes ab impulſu: bifariam ergo
contingit intelligi, quod proponitur. Sed in utroque etiam ſenſu
uarietas eſt: nam ut concurrit pars altera celerius, ita etiam magis
concutitur. Et ideo ſit, ut proportio ictùs ſit in comparatione ad
grauitatem duplá, & concurrant æqualiter, & ſint æquè grauia, &
neutrum reſiliat, erunt in proportione quadrupla, & eodem mo
do ſi utrunque reſiliat. At ſi diuerſo impetu ferantur, ut dixi, tria
erunt præcipuè conſideranda grauitas ſeu pondus, impetus, & an
reſiliat. Quanto enim grauiora fuerint, & maiore impetu agen
tur, & non reſilierint eo maiorem ictum recipient: quanto leuio
ra, & minore impetu, & magis reſilierint, minus lædentur. Sed &
in debilitando ictum conſiderare oportet tria, quod reſiliat, quod
diffugiat, quod circumuertatur: reſiliunt naues, ſi roſtris concur
rant pleno ictu: ſi uerò non pleno ictu concurrant, ſed diffugiant
hoc experimento compertum eſt minimum eſſe ictum: ſi roſtro
tranſuerſum nauis feriatur medium, eſt hoc.
tes, ſed omnino quieſcunt integros excipiunt ictus: alia quidem,
quæ concurrunt, non omnino reſiliunt, alia uero reſiliunt, & quæ
reſiliunt minores excipiunt ictus, ſequitur ut diuerſa ſit compara
tio: nam erunt, quæ ſtando excipient ictus, & hæc integros ut mu
ri, & quæ concurrendo, nec reſiliendo, ut equi curſu incitati: & quæ
ſtando, ſed reſiliendo, ut naues ſtantes: & quæ concurrendo, reſi
liendo qúe ut naues uentis, & triremes ab impulſu: bifariam ergo
contingit intelligi, quod proponitur. Sed in utroque etiam ſenſu
uarietas eſt: nam ut concurrit pars altera celerius, ita etiam magis
concutitur. Et ideo ſit, ut proportio ictùs ſit in comparatione ad
grauitatem duplá, & concurrant æqualiter, & ſint æquè grauia, &
neutrum reſiliat, erunt in proportione quadrupla, & eodem mo
do ſi utrunque reſiliat. At ſi diuerſo impetu ferantur, ut dixi, tria
erunt præcipuè conſideranda grauitas ſeu pondus, impetus, & an
reſiliat. Quanto enim grauiora fuerint, & maiore impetu agen
tur, & non reſilierint eo maiorem ictum recipient: quanto leuio
ra, & minore impetu, & magis reſilierint, minus lædentur. Sed &
in debilitando ictum conſiderare oportet tria, quod reſiliat, quod
diffugiat, quod circumuertatur: reſiliunt naues, ſi roſtris concur
rant pleno ictu: ſi uerò non pleno ictu concurrant, ſed diffugiant
hoc experimento compertum eſt minimum eſſe ictum: ſi roſtro
tranſuerſum nauis feriatur medium, eſt hoc.
82[Figure 82]
Sit ergo ut a b nauis tangat roſtro b c ſic ut
diffugiat, erit hypomochlium c, & ſi tangat
e f hypomochlium eſt in d dupla, ergo eſt c b
ipſi d e, igitur ictus duplo minor excipitur à
c b quàm ef. Eſt etiam tempus longè maius,
quo excipit ictum ef, quàm b c: ſtatim enim diſcedit b c occurritque
aliis partibus, in c f autem impingit, & angulus a d c eſt longè ma
ior recto, quàm a b f: ob hæc igitur longè maior eſt ictus c f quàm
b c: uocant autem hoc declinationem.
diffugiat, erit hypomochlium c, & ſi tangat
e f hypomochlium eſt in d dupla, ergo eſt c b
ipſi d e, igitur ictus duplo minor excipitur à
c b quàm ef. Eſt etiam tempus longè maius,
quo excipit ictum ef, quàm b c: ſtatim enim diſcedit b c occurritque
aliis partibus, in c f autem impingit, & angulus a d c eſt longè ma
ior recto, quàm a b f: ob hæc igitur longè maior eſt ictus c f quàm
b c: uocant autem hoc declinationem.