Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

List of thumbnails

< >
71
71 (19)
72
72 (20)
73
73 (21)
74
74 (22)
75
75 (23)
76
76 (24)
77
77 (25)
78
78 (26)
79
79 (27)
80
80 (28)
< >
page |< < (33) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="33" file="0085" n="85" rhead="PARS PRIMA."/>
            veniant, ſecus ac accidit in motu ſemper æquabili, quam ipſam
              <lb/>
            ob cauſam velocitatis actualis in motu difformi nulla eſt revera
              <lb/>
            menſura accurata, quod ſupra innui, ſed ejus idea præciſa, ac
              <lb/>
            diſtincta æquabilitatem motus requirit, & </s>
            <s xml:space="preserve">idcirco Mechanici in
              <lb/>
            difformibus motibus ad actualem velocitatem determinandam ad-
              <lb/>
            hibere ſolent ſpatiolum infiniteſimo tempuſculo percurſum, in
              <lb/>
            quo ipſo motum habent pro æquabili.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">71. </s>
            <s xml:space="preserve">At velocitas illa potentialis, quæ ſingulis momentis tem-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0085-01" xlink:href="note-0085-01a" xml:space="preserve">Concluditur ad
                <lb/>
              contactum im-
                <lb/>
              mediatum non
                <lb/>
              poſſe deveniri
                <lb/>
              cum differentia
                <lb/>
              velocitatum.</note>
            poris reſpondet ſua, mutaretur utique per ſaltum ipſo momen-
              <lb/>
            to B, quo deberet haberi & </s>
            <s xml:space="preserve">ultima velocitatum præcedentium
              <lb/>
            BE, & </s>
            <s xml:space="preserve">prima ſequentium BF, quod cum haberi nequeat, uti
              <lb/>
            demonſtratum eſt, fieri non poteſt per ſecundum ex argumen-
              <lb/>
            tis, quæ adhibuimus pro lege continuitatis, ut cum illa velo-
              <lb/>
            citatum inæqualitate deveniatur ad immediatum contactum; </s>
            <s xml:space="preserve">at-
              <lb/>
            que id ipſum excludit etiam inductio, quam pro lege conti-
              <lb/>
            nuitatis in ipſis quoque velocitatibus, atque motibus primo lo-
              <lb/>
            co propoſui.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">72. </s>
            <s xml:space="preserve">Atque hoc demum pacto illud conſtitit evidenter, non
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0085-02" xlink:href="note-0085-02a" xml:space="preserve">Promovenda
                <lb/>
              analyſis eo ex
                <unsure/>
              -
                <lb/>
              cluſo.</note>
            licere continuitatis legem deſerere in colliſione corporum, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            illud admittere, ut ad contactum immediatum deveniatur cum
              <lb/>
            illæſis binorum corporum velocitatibus integris. </s>
            <s xml:space="preserve">Videndum igi-
              <lb/>
            tur, quid neceſſario conſequi debeat, ubi id non admittatur,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">hæc analyſis ulterius promovenda.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">73. </s>
            <s xml:space="preserve">Quoniam ad immediatum contactum devenire ea corpo-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0085-03" xlink:href="note-0085-03a" xml:space="preserve">Debere ante
                <lb/>
              contactum ha-
                <lb/>
              beri mutatio-
                <lb/>
              nem velocita-
                <lb/>
              tis, adeoque
                <lb/>
              vim, quæ mu-
                <lb/>
              tat.</note>
            ra non poſſunt cum præcedentibus velocitatibus; </s>
            <s xml:space="preserve">oportet, ante
              <lb/>
            contactum ipſum immediatum incipiant mutari velocitates ipſæ,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">vel ea conſequentis corporis minui, vel ea antecedentis au-
              <lb/>
            geri, vel utrumque ſimul. </s>
            <s xml:space="preserve">Quidquid accidat, habebitur ibi
              <lb/>
            aliqua mutatio ſtatus, vel in altero corpore, vel in utroque, in
              <lb/>
            ordine ad motum, vel quietem, adeoque habebitur aliqua mu-
              <lb/>
            tationis cauſa, quæcunque illa ſit. </s>
            <s xml:space="preserve">Cauſa vero mutans ſtatum
              <lb/>
            corporis in ordine ad motum, vel quietem, dicitur vis: </s>
            <s xml:space="preserve">habe-
              <lb/>
            bitur igitur vis aliqua, quæ effectum gignat, etiam ubi illa duo
              <lb/>
            corpora nondum ad contactum devenerint.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">74. </s>
            <s xml:space="preserve">Ad impediendam violationem continuitatis ſatis eſſet, ſi
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0085-04" xlink:href="note-0085-04a" xml:space="preserve">Eam vim debe-
                <lb/>
              re eſſe mu-
                <lb/>
              tuam, & agere
                <lb/>
              in partes oppo-
                <lb/>
              ſitas.</note>
            ejuſmodi vis ageret in alterum tantummodo e binis corpori-
              <lb/>
            bus, reducendo præcedentis velocitatem ad gradus 12, vel ſe-
              <lb/>
            quentis ad 6. </s>
            <s xml:space="preserve">Videndum igitur aliunde, an agere debeat in al-
              <lb/>
            terum tantummodo, an in utrumque ſimul, & </s>
            <s xml:space="preserve">quomodo.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">Id determinabitur per aliam Naturæ legem, quam nobis in-
              <lb/>
            ductio ſatis ampla oſtendit, qua nimirum evincitur, omnes
              <lb/>
            vires nobis cognitas agere utrinque & </s>
            <s xml:space="preserve">æqualiter, & </s>
            <s xml:space="preserve">in partes
              <lb/>
            oppoſitas, unde provenit principium, quod appellant actionis,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">reactionis æqualium; </s>
            <s xml:space="preserve">eſt autem fortaſſe quædam actio du-
              <lb/>
            plex ſemper æqualiter agens in partes oppoſitas. </s>
            <s xml:space="preserve">Ferrum, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            magnes æque ſe mutuo trahunt; </s>
            <s xml:space="preserve">elaſtrum binis globis æqualibus
              <lb/>
            interjectum æque utrumque urget, & </s>
            <s xml:space="preserve">æqualibus velocitatibus
              <lb/>
            propellit; </s>
            <s xml:space="preserve">gravitatem ipſam generalem mutuam eſſe </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>