Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.003545
">
<
pb
pagenum
="
436
"
xlink:href
="
016/01/085.jpg
"/>
myrrhinis proxima. </
s
>
<
s
id
="
s.003546
">Sunt autem myrrhina,
<
lb
/>
ea, quæ hodie vocantur Procellanæ, dicen
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg442
"/>
<
lb
/>
te Plinio: Oriens myrrhina mittit: inueniun
<
lb
/>
tur enim ibi in pluribus locis, nec inſigni
<
lb
/>
bus, maximè Parthici regni, præcipuè ta
<
lb
/>
men in Carmama. </
s
>
<
s
id
="
s.003547
">Humorem eſſe putant, ſub
<
lb
/>
terráque calore denſatum. </
s
>
<
s
id
="
s.003548
">Amplitudine nuſ
<
lb
/>
quam paruos excedunt abacos, craſſitudine
<
lb
/>
rarò quanta dictum eſt, neceſſaria vaſi po
<
lb
/>
torio: ſplendor his ſine viribus, nitórque ve
<
lb
/>
rius, quàm ſplendor. </
s
>
<
s
id
="
s.003549
">Sed in pretio varietas
<
lb
/>
colorum, ſubinde circumagentibus ſe macu
<
lb
/>
lis in purpuram, candorémque, & tertium
<
lb
/>
ex vtroque igneſcentem, veluti per tranſi
<
lb
/>
tum coloris purpura rubeſcente, aut lacte
<
lb
/>
candeſcente. </
s
>
<
s
id
="
s.003550
">Sunt qui maximè in his lau
<
lb
/>
dent extremitates, & quoſdam colorum re
<
lb
/>
percuſſus, quales in cœleſti arcu ſpectantur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.003551
">His maculæ pingues placent. </
s
>
<
s
id
="
s.003552
">Tranſlucere
<
lb
/>
quicquam, aut pallere, vitium eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.003553
">Item ſa
<
lb
/>
les, verrucæque non eminentes, ſed vt in
<
lb
/>
corpore etiam plerunque ſeſſiles. </
s
>
<
s
id
="
s.003554
">Aliqua &
<
lb
/>
in odore commendatio eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.003555
">Ergo quis non
<
lb
/>
videt figulina hæc eſſe, & eius generis, quod
<
lb
/>
(vt dixi) hodie Procellanas ſolemus appella
<
lb
/>
re? </
s
>
<
s
id
="
s.003556
">conſtant enim & hæc, ex ſucco quo
<
lb
/>
dam ſub terra denſato, & ex Orien
<
lb
/>
te vehuntur. </
s
>
<
s
id
="
s.003557
">At noſtra pallidiora ſunt, &
<
lb
/>
odore carent, & quæ ex his etiam tranſlu
<
lb
/>
cent, magis probantur, foliiſque ac imagini
<
lb
/>
bus placent, nullúmque purpuræ veſtigium:
<
lb
/>
quæ omnia videntur ab antiqua myrrhina
<
lb
/>
diſſidere, verùm temporum varietas & opifi
<
lb
/>
cum, tum vſus, hoc pepererunt. </
s
>
<
s
id
="
s.003558
">Nam pre
<
lb
/>
tium fecit copiam, dum multitudinem auge
<
lb
/>
re ſtudent: cùm verò materia deeſſet nobi
<
lb
/>
lior, aliam ſuppoſuêre: inde excogitata pi
<
lb
/>
ctura, reſarciendæ vtilitatis cauſa, ita honos,
<
lb
/>
ac ſynceritas vaſis deceſſit. </
s
>
<
s
id
="
s.003559
">Aut enim vilior
<
lb
/>
materia, aut non eadem, vel omninò impu
<
lb
/>
rior, aut non adeò elaborata, aut vaſa ipſa
<
lb
/>
ante tempus eruta, ob lucri cupiditatem mo
<
lb
/>
ræ impatientibus: vtcunque res ſe habeat, &
<
lb
/>
pretium, & locus, & materia, & modus quo
<
lb
/>
fiunt, eadem eſſe docet hæc myrrhinis. </
s
>
<
s
id
="
s.003560
">Nunc
<
lb
/>
longo Indiæ tractu fiunt, maximè apud
<
lb
/>
Chinam: hi olim Seres, vt alibi dictum eſt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.003561
">Fieri dicuntur ex conchyliorum, atque ouo
<
lb
/>
rum corticibus, ſepeliuntúrque conſtanti
<
lb
/>
fama in 80. vel 100. annos, quaſi hæredi
<
lb
/>
tatum loco. </
s
>
<
s
id
="
s.003562
">Inde eruta obducuntur vitro ne
<
lb
/>
combibant. </
s
>
<
s
id
="
s.003563
">Succi autem quibus cortices ex
<
lb
/>
cipiuntur, non ſatis noti ſunt. </
s
>
<
s
id
="
s.003564
">Pinguntur
<
lb
/>
etiam antequàm vitrum ſuperaddatur. </
s
>
<
s
id
="
s.003565
">In
<
lb
/>
certum eſt an excoquantur, ob nitorem ac
<
lb
/>
duritiem. </
s
>
<
s
id
="
s.003566
">Maiora in pretio ſunt, ſed multum
<
lb
/>
ab antiquis degenerant. </
s
>
<
s
id
="
s.003567
">Et quamvis ita ſit,
<
lb
/>
non tamen minus eſt ſuperbum his cœnare,
<
lb
/>
quàm auratis, atque argenteis vaſis, ſeu
<
lb
/>
quòd raritas, & labor ea commendauerint:
<
lb
/>
ſeu quòd conſtans fama ſit, non ferre ve
<
lb
/>
nenum. </
s
>
<
s
id
="
s.003568
">Atque huic & Lemniæ maior no
<
lb
/>
bilitas inter terrarum genera, aut argilla
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg443
"/>
<
lb
/>
rum. </
s
>
<
s
id
="
s.003569
">Lemnos inſula noſtri maris eſt: mons
<
lb
/>
qui eam gignit, nec lapidem habet, nec
<
lb
/>
arborem, vtilis cruentis fluxibus, & vlce
<
lb
/>
ribus, ſed magis venenis. </
s
>
<
s
id
="
s.003570
">Ob id arborem
<
lb
/>
non alit, quoniam ſicciſſima eſt: nec in lapi
<
lb
/>
dem coit, quoniam adeò eſt tenuis ſubſtan
<
lb
/>
tiæ, vt non excipiat aquam, ſed potius ab
<
lb
/>
aqua excipitur. </
s
>
<
s
id
="
s.003571
">Habet & pinguedinis ali
<
lb
/>
quid, qua venenis reſiſtat. </
s
>
<
s
id
="
s.003572
">Manifeſtum verò
<
lb
/>
ex his, quoniam arte talem efficere poſſu
<
lb
/>
mus: vt ſi argillam communem diu contun
<
lb
/>
damus, ac aquâ in aqua ſcordion & iunipe
<
lb
/>
ri ſemen incocta ſint, aſpergamus, in tu
<
lb
/>
mulóſque formemus, denuò etiam
<
expan
abbr
="
tundẽtes
">tundentes</
expan
>
,
<
lb
/>
inſpergentes, ac in tumulos cogentes, ac ſic
<
lb
/>
cantes. </
s
>
<
s
id
="
s.003573
">Feret vtique temporis iactura com
<
lb
/>
modum, & ſarciet. </
s
>
<
s
id
="
s.003574
">Nam Lemniæ ſphragidis
<
lb
/>
pretium eſt pro auri pondere, adeò creuit in
<
lb
/>
immenſum res viliſſima, vbi deſiit ob rarita
<
lb
/>
tem eſſe communis: intercepta enim ambi
<
lb
/>
tione principalium medicorum, qui regi O
<
lb
/>
rientis aſſiſtunt, nobilior haberi cæpit. </
s
>
<
s
id
="
s.003575
">Nec
<
lb
/>
tamen olet, hoc enim rarum eſt terris, atque
<
lb
/>
aquis omnibus. </
s
>
<
s
id
="
s.003576
">Nam vt benè oleant, tenui
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg444
"/>
<
lb
/>
humido, ac bene concocto opus eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.003577
">Aquæ
<
lb
/>
humidum bene concoctum eſſe non poteſt,
<
lb
/>
quòd plurimùm ſit terræ, quòd non ſit te
<
lb
/>
nuis. </
s
>
<
s
id
="
s.003578
">Odor (vt dixi) ſuauis non eſt: admiſtis
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg445
"/>
<
lb
/>
tamen quibuſdam, contingit terram, aut
<
lb
/>
aquam bene olere. </
s
>
<
s
id
="
s.003579
">Quamobrem manifeſtum
<
lb
/>
eſt, terram & aquam etiamſi bene oleant,
<
lb
/>
breui odorem amittere, vt contingit aquæ
<
lb
/>
roſaceæ, & magis violaceæ. </
s
>
<
s
id
="
s.003580
">Terræ igitur,
<
lb
/>
& aquæ maxima pars odore caret, ma
<
lb
/>
gna eſt etiam quæ grauiter olet, minima quæ
<
lb
/>
bene. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.003581
">
<
margin.target
id
="
marg441
"/>
Vaſa figuli
<
lb
/>
na optima.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.003582
">
<
margin.target
id
="
marg442
"/>
Lib. 37. na
<
lb
/>
tur. hiſtor.
<
lb
/>
cap.2.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.003583
">
<
margin.target
id
="
marg443
"/>
Lemnia
<
lb
/>
terra.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.003584
">
<
margin.target
id
="
marg444
"/>
Cur terra ra
<
lb
/>
rò benè oleat.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.003585
">
<
margin.target
id
="
marg445
"/>
Aquæ cur ce
<
lb
/>
leriter
<
expan
abbr
="
odorẽ
">odorem</
expan
>
<
lb
/>
bonum amit
<
lb
/>
tant.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.003586
">Proxima Lemniæ eſt Armenia. </
s
>
<
s
id
="
s.003587
">Hæc ve
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg446
"/>
<
lb
/>
rius Samia eſt, quàm Armenia: nam non
<
lb
/>
ex Armenia, ſed propius aduehitur. </
s
>
<
s
id
="
s.003588
">Nec ta
<
lb
/>
men Lemnia eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.003589
">Samiæ autem deſcriptio
<
lb
/>
ne Galeni ad vnguem reſpondet: nam ſub
<
lb
/>
rubra eſt, & egregiè ſiccat: ob id peſtilen
<
lb
/>
tibus morbis & tabi illi quæ vlcere pulmo
<
lb
/>
nis prouenit, ſalutaris. </
s
>
<
s
id
="
s.003590
">Nam & ob eandem
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg447
"/>
<
lb
/>
cauſam carbunculi, ſmaragdi, ſapphyri,
<
lb
/>
hyacinthi, margaritæ, corallique vtiles ſunt
<
lb
/>
in peſte, quòd vehementer ſcilicet ſiccent:
<
lb
/>
verùm vt minus Armenio luto id agunt,
<
lb
/>
ita ſpiritui vitali reparando ſunt vtiliores
<
lb
/>
lapides. </
s
>
<
s
id
="
s.003591
">Eſt igitur Armenium lutum ſicciſ
<
lb
/>
ſimum, ac moderatè frigidum, minimè
<
lb
/>
acre, ſed tamen tenuiſſimum. </
s
>
<
s
id
="
s.003592
">Ob id etiam
<
lb
/>
venenis erodentibus ſalutare, vt cantha
<
lb
/>
ridibus: item putrefacientibus, vt marino
<
lb
/>
lepori. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.003593
">
<
margin.target
id
="
marg446
"/>
Armenia
<
lb
/>
terra.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.003594
">
<
margin.target
id
="
marg447
"/>
Gemmæ cur
<
lb
/>
in peſte vti
<
lb
/>
les.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.003595
">Eſt & Apuliæ lutum rubrum, & Armenio
<
lb
/>
viribus non abſimile, eò tamen longè im
<
lb
/>
becillis. </
s
>
<
s
id
="
s.003596
">Quid tamen prohibet, ne meliùs
<
lb
/>
reddatur etiam Armenio? </
s
>
<
s
id
="
s.003597
">Elue igitur Apuli
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg448
"/>
<
lb
/>
cum lutum, repurga ab arena, inde diligen
<
lb
/>
ter ſiccatum aceto accerrimo, & olei par
<
lb
/>
te ſexta excipe, vt in formam pultis redi
<
lb
/>
gatur. </
s
>
<
s
id
="
s.003598
">Sepelies autem humido loco in mul
<
lb
/>
tos annos. </
s
>
<
s
id
="
s.003599
">Ergo aduerſus venena
<
expan
abbr
="
medicamẽ-ta
">medicamen
<
lb
/>
ta</
expan
>
tum vermes hac ratione conficies, terra
<
lb
/>
argillacea puriſſima, oleo, aceto, ſcordio,
<
lb
/>
iuniperi ſemine, gentiana, diptamo, con
<
lb
/>
tundendo diu, inde ſepeliendo in multos
<
lb
/>
annos. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.003600
">
<
margin.target
id
="
marg448
"/>
Modus
<
expan
abbr
="
faciẽdi
">facien
<
lb
/>
di</
expan
>
lutum
<
expan
abbr
="
armeniũ
">ar
<
lb
/>
menium</
expan
>
artifi
<
lb
/>
cioſum natu
<
lb
/>
rali præſtan
<
lb
/>
tius.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.003601
">Quæret forſitan aliquis, quid iuuet ad
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg449
"/>
<
lb
/>
vitam tam diuturna ſepultura? </
s
>
<
s
id
="
s.003602
">Eadem pro
<
lb
/>
fectò quæ in montibus ad metallicorum ge
<
lb
/>
nerationem cauſa conducit. </
s
>
<
s
id
="
s.003603
">Sed viuacior
<
lb
/>
in montibus tamen, ob plures cauſas. </
s
>
<
s
id
="
s.003604
">Nam
<
lb
/>
montes vitæ quandam habent ſpeciem,
<
lb
/>
cùm ſaxis conſtent. </
s
>
<
s
id
="
s.003605
">Saxa autem viuere do
<
lb
/>
cebimus: vbi autem vita, ibi etiam omnis </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>