1rigitur, tendunturqúe uela ac expanduntur ſumma in parte mali,
tunc motus eſt uelociſsimus: fingamus autem, quod omnia ad
idem tendant præter uentum, qui non directus ſit ad puppim, ſed
à latere, ut uides, & temo ſitin contrarium tantundem directus, &
ſupponamus pro nunc, quod uelum ſit ſolum in anteriore parte
nauis, nam ſecus eſſet nimis magna differentia,
83[Figure 83]
quod nauis una ageretur tribus malis alia una:
Quæritur igitur proportio motus b c ad mo
tum d e: fiat ergo c f æqualis e g, ita ut f angulus
rectus ſit, & manifeſtum eſt, quod h c maior eſt
c f, cum ergo angulus f rectus ſit, quanto maior
erit angulus h c f, tanto maior erit proportio h c
ad c f, quod eſt primum a, ińde noto angulo h c f
per ea, quæ tradita ſunt ab Aſtrologis de ſinu &
arcu erit nota proportio c h ad c f, ideo ad e g
fiat ergo c k æqualis c h, igitur c k erit maior e g, ſi ergo perambula
bit æqualiter c, ut c h, erit temporis motus e g ad motum e f, ut c k
ad c f, igitur cum nota ſit c k, eſt enim æqualis c h, erit temporis ad
tempus proportio nota. Quod autem in æquali tempore mouebi
tur nauis per c k & h c patet ex aſſumpto inferius declarando.
tunc motus eſt uelociſsimus: fingamus autem, quod omnia ad
idem tendant præter uentum, qui non directus ſit ad puppim, ſed
à latere, ut uides, & temo ſitin contrarium tantundem directus, &
ſupponamus pro nunc, quod uelum ſit ſolum in anteriore parte
nauis, nam ſecus eſſet nimis magna differentia,
83[Figure 83]quod nauis una ageretur tribus malis alia una:
Quæritur igitur proportio motus b c ad mo
tum d e: fiat ergo c f æqualis e g, ita ut f angulus
rectus ſit, & manifeſtum eſt, quod h c maior eſt
c f, cum ergo angulus f rectus ſit, quanto maior
erit angulus h c f, tanto maior erit proportio h c
ad c f, quod eſt primum a, ińde noto angulo h c f
per ea, quæ tradita ſunt ab Aſtrologis de ſinu &
arcu erit nota proportio c h ad c f, ideo ad e g
fiat ergo c k æqualis c h, igitur c k erit maior e g, ſi ergo perambula
bit æqualiter c, ut c h, erit temporis motus e g ad motum e f, ut c k
ad c f, igitur cum nota ſit c k, eſt enim æqualis c h, erit temporis ad
tempus proportio nota. Quod autem in æquali tempore mouebi
tur nauis per c k & h c patet ex aſſumpto inferius declarando.
Propoſ. 99.
Propoſitio ſeptuageſima octaua.
Propoſitionem nauis ad triremes quotuis concurrentes de
monſtrare.
monſtrare.
Sit nauis deferens pondus decuplo maius triremi, & conſtat,
quod impulſu æquabitur decem triremibus, ubi flante uento e
puppi æqualiter feratur in aduerſum, quantum triremes ui homi
num. Sed quoniam triremes impediuntur à uento licet ſine uelis
ſint, habent enim & ipſę malum, & uelum, ſed exigua comparatio
ne nauium, ideo ictus ille multo ualidior eſt ex demonſtratis. Cum
uero uis illa ſimul ſit, liquet, 'quòd hoc in caſu niſi machinæ obſta
rent una nauis mille poſſet obruere triremes diſiunctas per tantum
ſpatium inter ſe, quantum eſt id, in quo nauis poteſt uenti impul
ſum recipere. At impedimentorum maximum ſunt machinæ, quæ
in nauim collimant à lateribus, cum triremes quaquâ uerſum ſe a
gant, & ob id proram ſolam exponunt ictibus, in quam difficile
eſt collimare, & ſi tangatur pars ea robuſtior eſt, nec periculum
euerſionis adeò in currit, ut à lateribus: nec enim adeò anguſta eſt a
prora ad puppim nauis, quam à latere ad latus: his tot cauſis mi
nus eſt obnoxia machinis triremis, quám nauis. Sed & alia cauſa
eſt, quoniam neceſſe eſt ut ob angulum laterum ad proram