Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Table of contents

< >
[51.] DE DIVERSITATE DISPOSITIONVM LINEARVM radialium, & diſtinctione proprietatum ipſarum. Caput primum. 1. Recta connectens centra partium uiſ{us}, eſt axis pyramidis opticæ. 18 p 3.
[52.] 2. Cryſtallin{us} & uitre{us} humores perſpicuitate differunt. Ita forma uiſibilis refringitur in ſuperſicie uitrei humoris. 21 p 3.
[53.] 3. Communis ſectio cryſtallinæ & uitreæ ſphærarum aut eſt plana: aut eſt pars ſphæræ maioris cryſtallina ſphæra. Et habet centrum diuer-ſum ab oculi centro. 23 p 3.
[54.] 4. Humor cryſtallin{us} lucem & colorem aliter recipit, quàm cæter a perſpicua corpora. 22 p 3. Idem 30 n 1.
[55.] 5. Cryſtallin{us} & uitre{us} humores dißimiliter lucem & colorem recipiunt. 22 p 3.
[56.] 6. Humor uitre{us} & ſpirit{us} uiſibilis eadem ferè perſpicuitate præditi ſunt. 22 p 3.
[57.] 7. Axis pyramidis opticæ ſol{us} ad perpendiculum eſt cõmuni ſectioni cryſtallinæ & uitreæ ſphærarum. 24 p 3.
[58.] 8. Viſio per axem pyramidis opticæ certißima eſt: per aliam lineam tantò certior, quantò ipſa axi propinquior fuerit. 43 p 3.
[59.] 9. Radi{us} pyramidis opticæ obliqu{us}, axi propior ad minores angulos refringitur, remotior ad maiores: & duo æqualiter remoti, ad æquales. 36 p 3.
[60.] 10. Viſibile percipitur aut ſolo uiſu: aut uiſu & ſyllogiſmo: aut uiſu & anticipata notione. In hypothe. 3 lib. inpræfa. 4 lib. 59. 60 p 3.
[61.] 11. Viſio per anticipatam notionem fit quodammodo per ſyllogiſmum. 63 p 3.
[62.] 12. Viſio per ſyllogiſmum, fit plerun breui tempore. 69 p 3.
[63.] 13. Viſio per anticipatam notionem fit in tempore: & qualitas ei{us} plerunque ignoratur. 64. 69 p 3.
[64.] 14. È uiſibili ſæpi{us} uiſoremanet in animo gener alis notio, qua quodlibet uiſibile ſimile per-cipitur & cognoſcitur. 61 p 3.
[65.] DE OMNIBVS INTENTIONIBVS COMPREHENSIS À VISV: & qualiter comprehendat uiſus quamlib et illarum. Cap. XI. 15. Species uiſibiles principes ſunt uigintiduæ: adquas reliquæ omnes referuntur. In hypo. 3 lib. in præfa. 4 libr.
[66.] 16. Viſio perficitur, cum forma uiſibilis cryſtallino humore recepta, in neruum opticum per-uenerit. 20 p 3. Idem 25 n 1.
[67.] 17. È ſpecieb{us} uiſibilib{us} primùm percipitur eſſentia lucis & coloris. 67 p 3.
[68.] 18. Lux & color ex ſeſe, ſolo uiſu percipiuntur. 59 p 3.
[69.] 19. Color ex ſeſe, pri{us} percipitur, quàm ipſi{us} eſſentia. Ita uiſibile quodlibet ex ſeſe pri{us} percipitur, quàm ipſi{us} eſſentia. 68 p 3.
[70.] 20. Eſſentia coloris percipitur in tempore. Ita eſſentia cui{us}libet uiſibilis percipi-tur in tempore. 70 p 3.
[71.] 21. Lux & color exſeſe, percipiuntur in tempore.
[72.] 22. Perceptio diſtantiæ uiſibilis differt à perceptionibus loci uiſibilis, & uiſibilis in ſuo lo-60. 14 p 4.
[73.] 23. Viſio non fit radijs ab oculo emißis. 5 p 3. Vide 23 n 1.
[74.] 24. Remotio uiſibilis percipitur diſtinctione & anticipata notione. 9 p 4.
[75.] 25. Magnitudo diſtantiæ percipitur è corporibus communibus inter uiſum & uiſibile in-teriectis. 10 p 4.
[76.] 26. Situs percipitur è uiſibilis ſiti moderata diſt antia. 29 p 4.
[77.] 27. Locus & oppoſitio uiſibilis percipiuntur è ſitu, quem obtinent in ſuperficie uiſus. 30 p 4. Vide 22 n.
[78.] 28. Situs directus & obliquus lineæ, ſuperficiei, & ſpatij percipitur ex æquabili & inæqua-bili terminorum diſtantia. 31 p 4.
[79.] 29. Situs uiſibilis obliquus ex immoderata diſtantia uidetur direct{us}. 34 p 4.
[80.] 30. Situs partium & terminorum rei uiſibilis, & ſitus uiſibilium diſtinctorum per-cipiuntur ex æquabili & inæquabili diſtantia, ordinéque formarum ad uiſum manantium. 32 p 4.
< >
page |< < (81) of 778 > >|
8781OPTICAE LIBER III. tur ad huiuſinodi uiſum, adeò ut axis communis ueniat ad iſtud uiſum, aut prope, tunc certificabi-
tur forma eius.
11. Viſibile intra axes opticos ſitum: ueluni uiſui rectè, reliquo obliquè oppoſitum: uidetur
geminum. 104.103 p 4.
ET ſimiliter cum ambo uiſus comprehenderint multa uiſa ſimul: & axes amborum uiſuum ſi-
mul concurrerint in aliquod unum uiſorum illorum:
& fuerint fixi in illo: reſidua autem uiſa
fuerint extra duos axes:
& uiſum, in quo concurrunt duo axes, fuerit minimi corporis: tunc
forma uiſi, in quo concurrunt duo axes, in concauitate nerui communis, erit una forma & certifica
ta.
Et ſi uiſum fuerit ſuper axem communem: tunc forma eius erit magis certificata, quàm forma ui-
ſi, quæ eſt extra axem communem, & ſi in ipſo concurrunt duo axes.
Viſorum autem, quæ compre-
henduntur à uiſu in illo ſtatu, quæ ſunt propinqua uiſo, in quo duo axes concurrunt, ſi etiam fue-
rint ipſa minimi corporis:
forma inſtituitur in concauitate communis nerui una, in qua non erit du
bitatio maxima:
nam forma eius erit propinqua centro. Ex illis autem uiſibilibus, quæ compre-
henduntur à uiſu in iſto ſtatu, quod fuerit remotum à uiſo, in quo concurrunt duo axes:
eius forma
inſtituetur in concauitate iſtius nerui, dubitabilis:
& tunc aut erunt duæ formæ ſe mutuò pene-
trantes, quia ſunt in una parte:
quapropter inæqualitas, quæ eſt inter ſuas poſitiones in remotione,
non erit maxima:
unde duæ formæ ſe mutuò penetrabunt: aut forma quarundam partium erit du-
plex, & forma quarundam erit una:
& ſic forma huiuſmodi uiſibilium erit dubitabilis in omnibus
diſpoſitionibus, propter diuerſitatem poſitionis radiorum exeuntium ad illa, & quia radij exeun-
tes ad illa, erunt remoti à duobus axibus.
Forma autem obliqui uiſi à duobus axibus, remoti à loco
concurſus duorum axium, erit non certificata, dum fuerit remota à concurſu duorum axium.
Cum
autem duo axes fuerint remoti, & concurrerint in ipſo:
tunc uerificabitur forma eius. Cum autem
duo axes duorum uiſuum concurrerint in aliquo uiſo, & hi duo uiſus comprehenderint aliud ui-
ſum propinquius duobus uiſibus, uiſo, in quo concurrunt duo axes:
aut remotius: & fuerit etiam
inter duos axes:
tunc poſitio eius apud duos uiſus erit diuerſa in parte. Nam cum fuerit inter duos
axes, erit dextrum unius axis, ſiniſtrum alterius, & radij exeuntes ad ipſum ab altero uiſo, erunt de-
xtri ab axe, & qui exeũt ad ipſum à reliquo uiſo, erunt ſiniſtri:
& ſic poſitio eius apud duos uiſus erit
diuerſa in parte.
Et forma huiuſmodi uiſorũ inſtituitur in duobus uiſibus, in duobus locis diuerſæ
poſitionis:
& duæ formæ, quæ inſtituuntur in duobus uiſibus, perueniẽt ad duo loca diuerſa conca
uitatum communis nerui, & erunt à duobus lateribus centri.
Quapropter erunt duæ formę, & non
ſuperponentur ſibi.
Et ſimiliter cum fuerit uiſum in altero axe, & extra reliquum, forma eius inſti-
tuetur in concauitate communis nerui, in duobus locis, una ſcilicet in centro, & alia obliqua à cen-
tro, & non ſuperponentur ſibi.
Secundum ergo hos modos inſtituetur forma uiſibilium in duobus
uiſibus, & in concauitate communis nerui.
12. Viſibile aliàs unum: aliàs geminum uideri organo ostenditur. 108 p 4.
OMnia autẽ, quę diximus, ſic poſſunt experimentari experimẽto: cum quo ueniet certifica-
tio.
Accipiatur tabula leuis ligni: cuius longitudo ſit unius cubiti: & cuius latitudo ſit qua-
17[Figure 17]d z c s f r t q k l h b n m a tuor dígitorũ:
& ſit bene plana & æqualis
& læuis:
& ſint fines ſuæ longitudinis æquidiſtan
tes, & ſuæ latitudines æquidιſtantes:
& ſint in ipſa
duæ diametrι ſe ſecantes:
à quarũ loco ſectionis
extrahatur linea recta æquidiſtans duobus fini-
bus longitudinis [per 31 p 1.
] Et extrahatur etiam
à loco ſectionis linea recta perpendicularis ſuper
lineam primam poſitam in medio:
[per 11 p 1] &
intingantur iſtæ lineæ tincturis lucidis dιuerſo-
rum colorum, ut bene appareant:
ſed tamen duæ
diametri ſint unius coloris.
Et fiat cauatura in me
dio latitudιnis tabulæ, apud extremum lineæ re-
ctæ poſitę in medio, & inter duas diametros con-
cauιtate rotũda, & quaſi pyramidaliter, ſic ut poſ-
ſit intrare cornu naſi, quando tabula ſuperpone-
tur ei, quouſq;
tangãt duo anguli tabulę ferè duo
media ſuperficierum duorum uiſuum, quamuis
non tangent.
Sit igitur tabula in figura a b c d: &
diametrι a d, b c:
& punctus ſectionιs ſit q: & linea
extenſa in medio longitudinis ſit h q z:
& linea ſe-
cans hanc lineam ſecundum angulos rectos ſit k
q t:
& concauitas, quæ eſt in medio latitudinis ta-
bulæ, ſit illa, quæ continetur à linea m h n.
Hac
igitur tabula facta hoc modo:
accipiatur cera al-
ba, ex qua fiant tria indiuidua parua columna-

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index