Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Page concordance

< >
Scan Original
81 44
82 45
83 46
84 47
85 48
86 49
87 50
88 51
89 52
90 53
91 54
92 55
93 56
94 57
95 58
96 59
97 60
98 61
99 62
100 63
101 64
102 65
103 66
104 67
105 68
106 69
107 70
108 71
109 72
110 73
< >
page |< < (50) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div154" type="section" level="1" n="55">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2450" xml:space="preserve">
              <pb o="50" file="086" n="87" rhead="Comment. in I. Cap. Sphæræ"/>
            re conſumit terram in quibuſdam partibus, ob creſc@ntiã aquarũ, idcirco vbi
              <lb/>
            ante fuit terra, ibi nunc eſt mare: </s>
            <s xml:id="echoid-s2451" xml:space="preserve">Eodem modo ꝗain alijs partibus decreſc@@
              <lb/>
            mare, ideo apparet nunc terra ubi antea fuit mare. </s>
            <s xml:id="echoid-s2452" xml:space="preserve">Cuius rei indiciũ efſe po-
              <lb/>
            teſt, quòd iſta permutatio maris cũ terra, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2453" xml:space="preserve">terrę cum mari, non ſolum reperi
              <lb/>
            tur facta eſſe ab oriente in occidentem, quod tamen exillorũ ſentẽtia ſeque
              <lb/>
            retur, uerum etiam in ſeptentrione, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2454" xml:space="preserve">auſtro, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2455" xml:space="preserve">reliquis mundi partibus.</s>
            <s xml:id="echoid-s2456" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2457" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Alii</emph>
            , vt Auguſtinus Ricius, quem ſequitur Orontius, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2458" xml:space="preserve">aliij nonnulli vi-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-086-01" xlink:href="note-086-01a" xml:space="preserve">Tertia ſen.
                <lb/>
              tẽtia demo
                <lb/>
              tibus cęlo-
                <lb/>
              rum, ſecun-
                <lb/>
              dũ eos, qui
                <lb/>
              octo tãtum
                <lb/>
              cælos 1
                <unsure/>
              0.
                <lb/>
              nunt.</note>
            dentes hac ratione nullo modo poſſe apparentias, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2459" xml:space="preserve">φαινώμενα defendi, uo-
              <lb/>
            lentesq́, octonario orbium numero eſſe contenti, dixerunt, totum aggrega-
              <lb/>
            tum octo orbium habere unum communem motum ab oriẽte in occidentẽ,
              <lb/>
            ita, ut motus hic nulli particulari orbi, conueniat, tanquam uni, ſed omnibus
              <lb/>
            ſimul ſumptis: </s>
            <s xml:id="echoid-s2460" xml:space="preserve">Sicut nec motus progreſſiuus animalis conuenit huic, uel illi
              <lb/>
            mẽbro particulari, ſed toti animali. </s>
            <s xml:id="echoid-s2461" xml:space="preserve">Atq. </s>
            <s xml:id="echoid-s2462" xml:space="preserve">hic motus diutnus appellari ſolet.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s2463" xml:space="preserve">Pręter hũc autem motum communem totius aggregati, vnuſquiſque orbis,
              <lb/>
            inquiunt, habet adhuc peculiarem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2464" xml:space="preserve">propriũ motum ab occidente in orien
              <lb/>
            tem, quem propria e
              <unsure/>
            fficit intelligentia cuilibet orbi aſſiſtens. </s>
            <s xml:id="echoid-s2465" xml:space="preserve">Neque hoc
              <lb/>
            mirum uideri debet, ut aſſerunt, cum etiam in animalibus uideamus ſingula
              <lb/>
            membra contrariũ poſſe habere motũ motui progreſſiuo totius animalis: </s>
            <s xml:id="echoid-s2466" xml:space="preserve">Po
              <lb/>
            teſt nam q. </s>
            <s xml:id="echoid-s2467" xml:space="preserve">fieri, ut totum animal progrediatur ab oriente occidentẽ uerſus,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s2468" xml:space="preserve">nihil ominus manus uel caput, vel aliud membrũ interim moueatur ſimul
              <lb/>
            eodem tempore in contrariam partem, puta ab occidente uerſus orientem. </s>
            <s xml:id="echoid-s2469" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Quod ſi obijcias, hac ratione nõ poſſe aſſignari primum mobile, cum octaua
              <unsure/>
              <lb/>
            quoq. </s>
            <s xml:id="echoid-s2470" xml:space="preserve">ſphæra ab occaſu in ortum uoluatur, quod tamen tota philoſophorũ
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s2471" xml:space="preserve">Aſtronomorum cohors unanimi conſenſu admittit. </s>
            <s xml:id="echoid-s2472" xml:space="preserve">Reſpõdet Auguſtinus
              <lb/>
            Ricius, Primũ mobile poſſe duplici fenſu intelligi. </s>
            <s xml:id="echoid-s2473" xml:space="preserve">Vno modo, ut ſignificet il
              <lb/>
            lud corpus, quod per ſe primò à motore primo uertitur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2474" xml:space="preserve">hoc modo nulla
              <lb/>
            ſphęra cæleſtis particularis primum mobile dici poteſt, cum nulla per ſe pri
              <lb/>
            mò moueatur à primo motore, ſed veluti pars ad motũ toti
              <emph style="sub">9</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s2475" xml:space="preserve">Alio modo pri
              <lb/>
            mũ mobile ſumi poteſt pro eo corpore, quod inter cętera mobilia nobilitate,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s2476" xml:space="preserve">ordine primum dicitur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2477" xml:space="preserve">in hoc ſenſu octaua ſphæra, etiam ſi ab occaſu in
              <lb/>
            ortum circumducatur, primum mobile poteſt appellari, eo quòd intelligen-
              <lb/>
            tijs, ſeu ſubſtantijs à corpore liberis ſit propinquior, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2478" xml:space="preserve">uicinior.</s>
            <s xml:id="echoid-s2479" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2480" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Qvamvis</emph>
            vero hæc ſnĩa uideatur primo aſpectu ingenioſa ſatis, ac proba-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-086-02" xlink:href="note-086-02a" xml:space="preserve">Confutatio
                <lb/>
              l
                <unsure/>
              ertię ſentẽ
                <lb/>
              t
                <unsure/>
              ię.</note>
            bilis, nihilominus, ſi rem diligentius conſiderare uelimus, deprehendemus,
              <lb/>
            eam ueram eſſe non poſſe. </s>
            <s xml:id="echoid-s2481" xml:space="preserve">Primo, qm̃ impoſſibile eſt, totum aggregatum ab
              <lb/>
            una intelligentia moueri poſſe ab ortu in occaſum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2482" xml:space="preserve">ſingulos rurſus cælos,
              <lb/>
            nullo excepto, à proprijs intelligentijs in cõtrariã partem deferri. </s>
            <s xml:id="echoid-s2483" xml:space="preserve">Hoc enim
              <lb/>
            pacto totum aggregatũ & </s>
            <s xml:id="echoid-s2484" xml:space="preserve">ab ortu in occaſum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2485" xml:space="preserve">ab oco
              <unsure/>
            aſu in ortum eodem
              <lb/>
            tꝑe moueretur, quod nullo modo fieri poteſt, ut in exemplo ab auctoribus
              <lb/>
            huius opinionis adducto perſpicuum eſſe poteſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s2486" xml:space="preserve">Nã licet, ſi animal ab ortu in
              <lb/>
            occaſum proprio motu progreſſiuo tendat, manus, uel aliquod aliud mẽbrũ
              <lb/>
            è contrario ab occaſu in ortum poſſit moueri, tamen naturæ repugnare uide
              <lb/>
            tur, ut omnes ſimul partes animalis, nulla dẽpta, hoc motu cõtrar@o cieri poſ
              <lb/>
            fint; </s>
            <s xml:id="echoid-s2487" xml:space="preserve">Sic enim totum animal ad partes contrarias, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2488" xml:space="preserve">oppoſitas eodẽ tempore
              <lb/>
            pergeret, quod fieri nequaquam poteſt, ſed ne que cogitatione apprehendi.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s2489" xml:space="preserve">Secundo, Si totum aggregatum cœlorum ab oriente in occidentem, deinde
              <unsure/>
              <lb/>
            ſinguli orbes peculiaribus motibus ab occidente in orientẽ ferrentur, ita ut
              <lb/>
            nullus orbis alterũ ſ@o motu trahat (ob hanc enim cauſam præcipuã </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>