Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich - Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero

Scan	Original
81	75
82	76
83	77
84	78
85	79
86	80
87	81
88	82
89	83
90	84
91	85
92	86
93	87
94	88
95	89
96	90
97	91
98	92
99	93
100	94
101	95
102	96
103	97
104	98
105	99
106	100
107	101
108	102
109	103
110	104

8781OPTICAE LIBER III. tur ad huiuſinodi uiſum, adeò ut axis communis ueniat ad iſtud uiſum, aut prope, tunc certificabi-
tur forma eius.

11. Viſibile intra axes opticos ſitum: ueluni uiſui rectè, reliquo obliquè oppoſitum: uidetur
geminum. 104.103 p 4.

ET ſimiliter cum ambo uiſus comprehenderint multa uiſa ſimul: & axes amborum uiſuum ſi-
mul concurrerint in aliquod unum uiſorum illorum: & fuerint fixi in illo: reſidua autem uiſa
fuerint extra duos axes: & uiſum, in quo concurrunt duo axes, fuerit minimi corporis: tunc
forma uiſi, in quo concurrunt duo axes, in concauitate nerui communis, erit una forma & certifica
ta. Et ſi uiſum fuerit ſuper axem communem: tunc forma eius erit magis certificata, quàm forma ui-
ſi, quæ eſt extra axem communem, & ſi in ipſo concurrunt duo axes. Viſorum autem, quæ compre-
henduntur à uiſu in illo ſtatu, quæ ſunt propinqua uiſo, in quo duo axes concurrunt, ſi etiam fue-
rint ipſa minimi corporis: forma inſtituitur in concauitate communis nerui una, in qua non erit du
bitatio maxima: nam forma eius erit propinqua centro. Ex illis autem uiſibilibus, quæ compre-
henduntur à uiſu in iſto ſtatu, quod fuerit remotum à uiſo, in quo concurrunt duo axes: eius forma
inſtituetur in concauitate iſtius nerui, dubitabilis: & tunc aut erunt duæ formæ ſe mutuò pene-
trantes, quia ſunt in una parte: quapropter inæqualitas, quæ eſt inter ſuas poſitiones in remotione,
non erit maxima: unde duæ formæ ſe mutuò penetrabunt: aut forma quarundam partium erit du-
plex, & forma quarundam erit una: & ſic forma huiuſmodi uiſibilium erit dubitabilis in omnibus
diſpoſitionibus, propter diuerſitatem poſitionis radiorum exeuntium ad illa, & quia radij exeun-
tes ad illa, erunt remoti à duobus axibus. Forma autem obliqui uiſi à duobus axibus, remoti à loco
concurſus duorum axium, erit non certificata, dum fuerit remota à concurſu duorum axium. Cum
autem duo axes fuerint remoti, & concurrerint in ipſo: tunc uerificabitur forma eius. Cum autem
duo axes duorum uiſuum concurrerint in aliquo uiſo, & hi duo uiſus comprehenderint aliud ui-
ſum propinquius duobus uiſibus, uiſo, in quo concurrunt duo axes: aut remotius: & fuerit etiam
inter duos axes: tunc poſitio eius apud duos uiſus erit diuerſa in parte. Nam cum fuerit inter duos
axes, erit dextrum unius axis, ſiniſtrum alterius, & radij exeuntes ad ipſum ab altero uiſo, erunt de-
xtri ab axe, & qui exeũt ad ipſum à reliquo uiſo, erunt ſiniſtri: & ſic poſitio eius apud duos uiſus erit
diuerſa in parte. Et forma huiuſmodi uiſorũ inſtituitur in duobus uiſibus, in duobus locis diuerſæ
poſitionis: & duæ formæ, quæ inſtituuntur in duobus uiſibus, perueniẽt ad duo loca diuerſa conca
uitatum communis nerui, & erunt à duobus lateribus centri. Quapropter erunt duæ formę, & non
ſuperponentur ſibi. Et ſimiliter cum fuerit uiſum in altero axe, & extra reliquum, forma eius inſti-
tuetur in concauitate communis nerui, in duobus locis, una ſcilicet in centro, & alia obliqua à cen-
tro, & non ſuperponentur ſibi. Secundum ergo hos modos inſtituetur forma uiſibilium in duobus
uiſibus, & in concauitate communis nerui.

12. Viſibile aliàs unum: aliàs geminum uideri organo ostenditur. 108 p 4.

OMnia autẽ, quę diximus, ſic poſſunt experimentari experimẽto: cum quo ueniet certifica-
tio. Accipiatur tabula leuis ligni: cuius longitudo ſit unius cubiti: & cuius latitudo ſit qua-
17[Figure 17]d z c s f r t q k l h b n m a tuor dígitorũ: & ſit bene plana & æqualis
& læuis: & ſint fines ſuæ longitudinis æquidiſtan
tes, & ſuæ latitudines æquidιſtantes: & ſint in ipſa
duæ diametrι ſe ſecantes: à quarũ loco ſectionis
extrahatur linea recta æquidiſtans duobus fini-
bus longitudinis [per 31 p 1. ] Et extrahatur etiam
à loco ſectionis linea recta perpendicularis ſuper
lineam primam poſitam in medio: [per 11 p 1] &
intingantur iſtæ lineæ tincturis lucidis dιuerſo-
rum colorum, ut bene appareant: ſed tamen duæ
diametri ſint unius coloris. Et fiat cauatura in me
dio latitudιnis tabulæ, apud extremum lineæ re-
ctæ poſitę in medio, & inter duas diametros con-
cauιtate rotũda, & quaſi pyramidaliter, ſic ut poſ-
ſit intrare cornu naſi, quando tabula ſuperpone-
tur ei, quouſq; tangãt duo anguli tabulę ferè duo
media ſuperficierum duorum uiſuum, quamuis
non tangent. Sit igitur tabula in figura a b c d: &
diametrι a d, b c: & punctus ſectionιs ſit q: & linea
extenſa in medio longitudinis ſit h q z: & linea ſe-
cans hanc lineam ſecundum angulos rectos ſit k
q t: & concauitas, quæ eſt in medio latitudinis ta-
bulæ, ſit illa, quæ continetur à linea m h n. Hac
igitur tabula facta hoc modo: accipiatur cera al-
ba, ex qua fiant tria indiuidua parua columna-

Page concordance

Text layer

Text normalization

Search

Scan	Original
81	75
82	76
83	77
84	78
85	79
86	80
87	81
88	82
89	83
90	84
91	85
92	86
93	87
94	88
95	89
96	90
97	91
98	92
99	93
100	94
101	95
102	96
103	97
104	98
105	99
106	100
107	101
108	102
109	103
110	104

Scan	Original
81	75
82	76
83	77
84	78
85	79
86	80
87	81
88	82
89	83
90	84
91	85
92	86
93	87
94	88
95	89
96	90
97	91
98	92
99	93
100	94
101	95
102	96
103	97
104	98
105	99
106	100
107	101
108	102
109	103
110	104

Scan	Original
81	75
82	76
83	77
84	78
85	79
86	80
87	81
88	82
89	83
90	84
91	85
92	86
93	87
94	88
95	89
96	90
97	91
98	92
99	93
100	94
101	95
102	96
103	97
104	98
105	99
106	100
107	101
108	102
109	103
110	104