Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Table of Notes

< >
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
< >
page |< < (50) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div154" type="section" level="1" n="55">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2450" xml:space="preserve">
              <pb o="50" file="086" n="87" rhead="Comment. in I. Cap. Sphæræ"/>
            re conſumit terram in quibuſdam partibus, ob creſc@ntiã aquarũ, idcirco vbi
              <lb/>
            ante fuit terra, ibi nunc eſt mare: </s>
            <s xml:id="echoid-s2451" xml:space="preserve">Eodem modo ꝗain alijs partibus decreſc@@
              <lb/>
            mare, ideo apparet nunc terra ubi antea fuit mare. </s>
            <s xml:id="echoid-s2452" xml:space="preserve">Cuius rei indiciũ efſe po-
              <lb/>
            teſt, quòd iſta permutatio maris cũ terra, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2453" xml:space="preserve">terrę cum mari, non ſolum reperi
              <lb/>
            tur facta eſſe ab oriente in occidentem, quod tamen exillorũ ſentẽtia ſeque
              <lb/>
            retur, uerum etiam in ſeptentrione, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2454" xml:space="preserve">auſtro, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2455" xml:space="preserve">reliquis mundi partibus.</s>
            <s xml:id="echoid-s2456" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2457" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Alii</emph>
            , vt Auguſtinus Ricius, quem ſequitur Orontius, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2458" xml:space="preserve">aliij nonnulli vi-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-086-01" xlink:href="note-086-01a" xml:space="preserve">Tertia ſen.
                <lb/>
              tẽtia demo
                <lb/>
              tibus cęlo-
                <lb/>
              rum, ſecun-
                <lb/>
              dũ eos, qui
                <lb/>
              octo tãtum
                <lb/>
              cælos 1
                <unsure/>
              0.
                <lb/>
              nunt.</note>
            dentes hac ratione nullo modo poſſe apparentias, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2459" xml:space="preserve">φαινώμενα defendi, uo-
              <lb/>
            lentesq́, octonario orbium numero eſſe contenti, dixerunt, totum aggrega-
              <lb/>
            tum octo orbium habere unum communem motum ab oriẽte in occidentẽ,
              <lb/>
            ita, ut motus hic nulli particulari orbi, conueniat, tanquam uni, ſed omnibus
              <lb/>
            ſimul ſumptis: </s>
            <s xml:id="echoid-s2460" xml:space="preserve">Sicut nec motus progreſſiuus animalis conuenit huic, uel illi
              <lb/>
            mẽbro particulari, ſed toti animali. </s>
            <s xml:id="echoid-s2461" xml:space="preserve">Atq. </s>
            <s xml:id="echoid-s2462" xml:space="preserve">hic motus diutnus appellari ſolet.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s2463" xml:space="preserve">Pręter hũc autem motum communem totius aggregati, vnuſquiſque orbis,
              <lb/>
            inquiunt, habet adhuc peculiarem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2464" xml:space="preserve">propriũ motum ab occidente in orien
              <lb/>
            tem, quem propria e
              <unsure/>
            fficit intelligentia cuilibet orbi aſſiſtens. </s>
            <s xml:id="echoid-s2465" xml:space="preserve">Neque hoc
              <lb/>
            mirum uideri debet, ut aſſerunt, cum etiam in animalibus uideamus ſingula
              <lb/>
            membra contrariũ poſſe habere motũ motui progreſſiuo totius animalis: </s>
            <s xml:id="echoid-s2466" xml:space="preserve">Po
              <lb/>
            teſt nam q. </s>
            <s xml:id="echoid-s2467" xml:space="preserve">fieri, ut totum animal progrediatur ab oriente occidentẽ uerſus,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s2468" xml:space="preserve">nihil ominus manus uel caput, vel aliud membrũ interim moueatur ſimul
              <lb/>
            eodem tempore in contrariam partem, puta ab occidente uerſus orientem. </s>
            <s xml:id="echoid-s2469" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Quod ſi obijcias, hac ratione nõ poſſe aſſignari primum mobile, cum octaua
              <unsure/>
              <lb/>
            quoq. </s>
            <s xml:id="echoid-s2470" xml:space="preserve">ſphæra ab occaſu in ortum uoluatur, quod tamen tota philoſophorũ
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s2471" xml:space="preserve">Aſtronomorum cohors unanimi conſenſu admittit. </s>
            <s xml:id="echoid-s2472" xml:space="preserve">Reſpõdet Auguſtinus
              <lb/>
            Ricius, Primũ mobile poſſe duplici fenſu intelligi. </s>
            <s xml:id="echoid-s2473" xml:space="preserve">Vno modo, ut ſignificet il
              <lb/>
            lud corpus, quod per ſe primò à motore primo uertitur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2474" xml:space="preserve">hoc modo nulla
              <lb/>
            ſphęra cæleſtis particularis primum mobile dici poteſt, cum nulla per ſe pri
              <lb/>
            mò moueatur à primo motore, ſed veluti pars ad motũ toti
              <emph style="sub">9</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s2475" xml:space="preserve">Alio modo pri
              <lb/>
            mũ mobile ſumi poteſt pro eo corpore, quod inter cętera mobilia nobilitate,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s2476" xml:space="preserve">ordine primum dicitur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2477" xml:space="preserve">in hoc ſenſu octaua ſphæra, etiam ſi ab occaſu in
              <lb/>
            ortum circumducatur, primum mobile poteſt appellari, eo quòd intelligen-
              <lb/>
            tijs, ſeu ſubſtantijs à corpore liberis ſit propinquior, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2478" xml:space="preserve">uicinior.</s>
            <s xml:id="echoid-s2479" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2480" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Qvamvis</emph>
            vero hæc ſnĩa uideatur primo aſpectu ingenioſa ſatis, ac proba-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-086-02" xlink:href="note-086-02a" xml:space="preserve">Confutatio
                <lb/>
              l
                <unsure/>
              ertię ſentẽ
                <lb/>
              t
                <unsure/>
              ię.</note>
            bilis, nihilominus, ſi rem diligentius conſiderare uelimus, deprehendemus,
              <lb/>
            eam ueram eſſe non poſſe. </s>
            <s xml:id="echoid-s2481" xml:space="preserve">Primo, qm̃ impoſſibile eſt, totum aggregatum ab
              <lb/>
            una intelligentia moueri poſſe ab ortu in occaſum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2482" xml:space="preserve">ſingulos rurſus cælos,
              <lb/>
            nullo excepto, à proprijs intelligentijs in cõtrariã partem deferri. </s>
            <s xml:id="echoid-s2483" xml:space="preserve">Hoc enim
              <lb/>
            pacto totum aggregatũ & </s>
            <s xml:id="echoid-s2484" xml:space="preserve">ab ortu in occaſum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2485" xml:space="preserve">ab oco
              <unsure/>
            aſu in ortum eodem
              <lb/>
            tꝑe moueretur, quod nullo modo fieri poteſt, ut in exemplo ab auctoribus
              <lb/>
            huius opinionis adducto perſpicuum eſſe poteſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s2486" xml:space="preserve">Nã licet, ſi animal ab ortu in
              <lb/>
            occaſum proprio motu progreſſiuo tendat, manus, uel aliquod aliud mẽbrũ
              <lb/>
            è contrario ab occaſu in ortum poſſit moueri, tamen naturæ repugnare uide
              <lb/>
            tur, ut omnes ſimul partes animalis, nulla dẽpta, hoc motu cõtrar@o cieri poſ
              <lb/>
            fint; </s>
            <s xml:id="echoid-s2487" xml:space="preserve">Sic enim totum animal ad partes contrarias, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2488" xml:space="preserve">oppoſitas eodẽ tempore
              <lb/>
            pergeret, quod fieri nequaquam poteſt, ſed ne que cogitatione apprehendi.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s2489" xml:space="preserve">Secundo, Si totum aggregatum cœlorum ab oriente in occidentem, deinde
              <unsure/>
              <lb/>
            ſinguli orbes peculiaribus motibus ab occidente in orientẽ ferrentur, ita ut
              <lb/>
            nullus orbis alterũ ſ@o motu trahat (ob hanc enim cauſam præcipuã </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>