Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Table of figures
<
1 - 30
[out of range]
>
<
1 - 30
[out of range]
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
854
"/>
enim eò fertur quò pellitur, etiamſi continuè moueatur, nullam habens illò propenſionem. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
neq.
">neque</
expan
>
verò
<
arrow.to.target
n
="
marg4937a
"/>
<
lb
/>
maiorem eſſe rationem, cur ab initio, aut in proceſſu moueri cęperit eodem,
<
expan
abbr
="
idq́
">idque</
expan
>
cunctis mutationibus
<
lb
/>
eſſe commune. </
s
>
<
s
>Hoc ſtante ſi in motus repetitione continuatio ſit, idem duobus motibus contrariis
<
lb
/>
agetur ſimul, prætereà mutabitur ex eo termino in quo non eſt:
<
expan
abbr
="
vtraq.
">vtraque</
expan
>
verò ſunt abſurda: ergo
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
<
lb
/>
id abſurdum ex quo conſequuntur: motibus .n. illis oppoſitis continuatis ex hypotheſi naſcitur, vt ad
<
lb
/>
eum terminum
<
expan
abbr
="
quoq.
">quoque</
expan
>
moueatur, vnde diſcedebat: nil enim magis in principio mouetur ad eum,
<
lb
/>
quàm in proceſſu; at ad eum terminum ferii eſt agi motu contrario. </
s
>
<
s
>Quin etiam dum fertur ad
<
expan
abbr
="
aliquẽ
">aliquem</
expan
>
<
lb
/>
terminum, ita fertur, quatenus eſt in oppoſito, vt ſi frtur in nigredinem, ita fertur, quia ſit album: at
<
lb
/>
certè album non eſt: nam qua ration erit album, dum mouetur, vt fiat album? </
s
>
<
s
>ex eo igitur in quo
<
lb
/>
non eſt, mouebitur, ſi motus contraij continuari ponantur. </
s
>
<
s
>Valebunt & hæ ad confirmandos animos
<
lb
/>
noſros in hac theſi, quæ generatim omni motui adſcribuntur. </
s
>
<
s
>Nam cùm omnes motus qui perpetui
<
lb
/>
non ſunt, aut habeant motus contrarios, aut priuatione pręcedente ſingulis oppoſitum habeant in
<
lb
/>
ea priuatione quietem; </
s
>
<
s
>loquor autem de toto aliquo motu, non de parte, ſi motum cum aliquo conti
<
lb
/>
nuari opus ſit, aut cum contrario continuabitur, aut cum quiete: </
s
>
<
s
>at cum contrario continuari nequit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>ſic .n. idem motibus contrariis agitari poſſet: cum quiete verò fieri iam nequit, vt continuetur, & eſto,
<
lb
/>
quòd cum quiete continuari poſsit; nihil ad rem noſtram, qui de
<
expan
abbr
="
motuũ
">motuum</
expan
>
continuatione nunc agimus;
<
lb
/>
& certè cum motu qui ſpecie diſtinguatur, nullus vnquam motus continuari poteſt; </
s
>
<
s
>ſed solùm eſſe
<
expan
abbr
="
cõtiguus
">con
<
lb
/>
tiguus</
expan
>
, vt aliàs demonſtrauimus. </
s
>
<
s
>Prætereà in omni mutatione amiſsio termini à quo eadem eſt ſubie
<
arrow.to.target
n
="
marg4937a
"/>
<
lb
/>
cto cum acquiſitione termini ad quem: ſimul .n. fit album, & interit nigrum. </
s
>
<
s
>Si fatigaris igitur albefa
<
lb
/>
ctionem cum oppoſita nigrefactione continuari, ex albo fieret non album: idem ergo proceſſus tem
<
lb
/>
poris eſſet, quo corrumperetur non album; fieret album; ac ſimul fieret non album: </
s
>
<
s
>ac ſi velis id
<
lb
/>
quod fieri nequit, in pauca contrahere, idem ſimul corrumetur, & fiet: </
s
>
<
s
>neque .n. ſufficit tempus,
<
expan
abbr
="
quãuis
">quam
<
lb
/>
uis</
expan
>
continuum,
<
expan
abbr
="
atq.
">atque</
expan
>
vnum ſit plurium motuum ad eos conficiendos continuos, verũm ſi ſpecie
<
expan
abbr
="
ſeparẽtur
">ſeparen
<
lb
/>
tur</
expan
>
, erunt deinceps quidem, non tamen continui, quondoquidem extrema contrariorum vnum eſſe
<
lb
/>
non poſsint: </
s
>
<
s
>at in continuo vnum illa eſſe neceſſe eſt: ex quo item efficitur, vt
<
expan
abbr
="
neq.
">neque</
expan
>
motus poſsint eſ
<
lb
/>
ſe continui, Si ad oppoſita contendant, ſed deinceps tantum. </
s
>
<
s
>Verùm quid inquies tu de eo,
<
expan
abbr
="
q̨
">qui</
expan
>
vnum
<
lb
/>
eſt punctum, qui finis eſt formæ præteritæ, & initium futuræ ? </
s
>
<
s
>Ad hoc dicunt quidam non concludi
<
lb
/>
hæ vniuersè,
<
expan
abbr
="
neq.
">neque</
expan
>
obſtare, quominus id eueniat in nonnulla: at ex propriis hanc rationem Ariſtotels
<
lb
/>
proficiſci teſtatur: quare & vniuersè: ideòibi formarum ratio ſolum non motuum habetur, & in re
<
lb
/>
ipſa ſpectatur, quòd ſit: non aũt quòd fiat ſolùm. </
s
>
<
s
>At inquies Ariſtotelem
<
expan
abbr
="
quoq.
">quoque</
expan
>
profiteri non eſſe ter
<
lb
/>
minum eundem formarum. </
s
>
<
s
>An ita dicendum, non obſtare hæc, quominus non eſſe vnius ſit eſſe alte
<
lb
/>
rius, veluti ſunt non album & nigrum: ſunt .n. hæc eadem ſubiecto. </
s
>
<
s
>nil igitur vetat hæc in eodem fie
<
arrow.to.target
n
="
marg4937c
"/>
<
lb
/>
ri puncto, ſed motuum contrariorum initia ſunt formæ ipſæ integræ, neque vlla ex parte labefactatæ:
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>exempligratia nigredo albefactionis, nigrefactionis autem albedo: at quòd album & nigrum vnà con
<
lb
/>
ſiſtant, fieri nequit, ſic igitur nullus motus rectus cum alio continuari poteſt: ſi continuus non eſt;
<
expan
abbr
="
neq.
">neque</
expan
>
<
lb
/>
igitur vnus: </
s
>
<
s
>quamobrem neque æternus, neque primus: huc enim tota hæc ratio tendebat.
<
lb
/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
head
">
<
s
>
<
emph
type
="
italics
"/>
Quòd conuerſio ſola continua ſit,
<
expan
abbr
="
et
">et</
expan
>
prima ſpecies lationis. </
s
>
<
s
>Cap. XXVI
<
emph.end
type
="
italics
"/>
.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>SEQUITVR nunc, vt oſtendamus conuerſionem
<
expan
abbr
="
motũ
">motum</
expan
>
continuum eſſe poſſe; id autem ex eo faci
<
lb
/>
lè confirmabitur,
<
expan
abbr
="
q̨
">qui</
expan
>
ab eodem puncto in
<
expan
abbr
="
idẽ
">idem</
expan
>
punctum progreſſu eodem nulla reflexionis opera in
<
lb
/>
tercedente peruenire
<
expan
abbr
="
põt
">poteſt</
expan
>
, quæ certè deſiderabatur in motu recto:
<
expan
abbr
="
neq.
">neque</
expan
>
<
expan
abbr
="
periculũ
">periculum</
expan
>
imminebit, ne contra
<
lb
/>
riis motibus agatur id quod ita mouetur;
<
expan
abbr
="
neq.
">neque</
expan
>
item oppoſitis: </
s
>
<
s
>quandoquidem non
<
expan
abbr
="
oĩs
">omnis</
expan
>
motus, qui eſt
<
lb
/>
ab
<
expan
abbr
="
eodẽ
">eodem</
expan
>
in idem ſpeciem habet repugnantię, ſed inter illa puncta ſolùm, quæ ſe habent tanquàm termi
<
lb
/>
ni diametri in circulo: ab vnis .n. hiſce
<
expan
abbr
="
petit'
">petitur</
expan
>
ratio repugnantiæ & interualli: cęterùm hæ eſt oppoſito
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
ſecũdùm
">ſecundùm</
expan
>
rectum, non
<
expan
abbr
="
autẽ
">autem</
expan
>
ſecundùm circulum: </
s
>
<
s
>proinde ſi in hoc progreſſu media quies interponitur;
<
lb
/>
nil
<
expan
abbr
="
vtiq.
">vtique</
expan
>
vetabit, quin motus ab
<
expan
abbr
="
eodẽ
">eodem</
expan
>
in idem ſit continuus in circulo. </
s
>
<
s
>Breuiter aũt hæc ratio complexa
<
arrow.to.target
n
="
marg4937d
"/>
<
lb
/>
eſt illa
<
expan
abbr
="
oĩa
">omnia</
expan
>
quæ pluribus diſputata ſunt 1. de Cęlo, quà concluſum eſt conuerſioni nihil eſſe
<
expan
abbr
="
contrariũ
">contrarium</
expan
>
:
<
expan
abbr
="
efficiet'
">efficietur</
expan
>
<
expan
abbr
="
autẽ
">autem</
expan
>
à nobis hac methodo, niſi quid fallimur; </
s
>
<
s
>ſi doceamus primũm, vndénam ſpatij repugnan
<
lb
/>
<
figure
number
="
18
"/>
tia ſumatur; hæc
<
expan
abbr
="
autẽ
">autem</
expan
>
ab eodem fonte emanat, vnde ſimplicitas motuum deſcendebat; à natura nimi
<
lb
/>
rum ſpatij quod à mobili peragratur. </
s
>
<
s
>At in ſpatio duo ſpectantur: forma ſpatij quæ ſumitur à natura
<
lb
/>
quantitatis; vnde oriuntur
<
expan
abbr
="
rectũ
">rectum</
expan
>
& rotundum: & termini eius, ſiue loca quæ duo ſunt; vnus, à quo
<
lb
/>
diſcedit, & alter ad quem accedit mobile ſecundùm
<
expan
abbr
="
naturã
">naturam</
expan
>
, qui ſanè præter alias qualitates quas ha
<
lb
/>
bent ſecum communes, inter quas eſt repugnantia, ſic contrarij ſunt; </
s
>
<
s
>quoniam ſi ad hunc locum terra
<
lb
/>
ſuapte natura
<
expan
abbr
="
ferat'
">feratur</
expan
>
, ab eo præter
<
expan
abbr
="
naturã
">naturam</
expan
>
diſcedit: & ad alium accedit præter
<
expan
abbr
="
naturã
">naturam</
expan
>
à quo poſteà ſecun
<
lb
/>
dùm naturam ſeparatur: </
s
>
<
s
>ab hoc ſecundùm
<
expan
abbr
="
naturã
">naturam</
expan
>
diſcedet aliud corpus, & huc prę
<
expan
abbr
="
naturã
">naturam</
expan
>
feretur;
<
lb
/>
ad alium verò ſecundùm
<
expan
abbr
="
naturã
">naturam</
expan
>
mouebitur, & inde præter
<
expan
abbr
="
naturã
">naturam</
expan
>
abſtrahetur. </
s
>
<
s
>Quòd ſi motus contra
<
lb
/>
rij futuri ſint, vt inter contrarios terminos exiſtant; oportet,
<
expan
abbr
="
q̨
">qui</
expan
>
alter contendat ab A. ad B. atque alter
<
lb
/>
contrà à B. ad A. </
s
>
<
s
>quare & idem ſubiecto ſpacium eſſe debet, quod à contrariis motibus obitur, ſola ra
<
lb
/>
tione ſecretum, ſicut aſcenſus &
<
expan
abbr
="
deſcẽſus
">deſcenſus</
expan
>
in eodem cliuo. </
s
>
<
s
>Quamobrem cùm per idem
<
expan
abbr
="
ſpaciù
">ſpacium</
expan
>
inter eoſ
<
lb
/>
dem terminos alius motus in circulo fieri nequeat,
<
expan
abbr
="
q̃
">quam</
expan
>
ille qui nunc fit; profectò
<
expan
abbr
="
neq.
">neque</
expan
>
alter conuerſioni
<
lb
/>
reperietur oppoſitus. </
s
>
<
s
>Inde
<
expan
abbr
="
igit'
">igitur</
expan
>
ſic ſtruamus argumenta. </
s
>
<
s
>Siquis motus futurus eſſet conuerſioni con
<
lb
/>
trarius, is aut eſſet motus rectus, aut altera
<
expan
abbr
="
cõuerſio
">conuerſio</
expan
>
, ſed nullus eſſe
<
expan
abbr
="
põt
">poteſt</
expan
>
huiuſmodi,
<
expan
abbr
="
neq.
">neque</
expan
>
igitur conuer</
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>