Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Page concordance

< >
Scan Original
41 XXIX
42 XXX
43 XXXI
44 XXXII
45 XXXIII
46 XXXIV
47 XXXV
48 XXXVI
49 XXXVII
50 XXXVIII
51 XXXIX
52 xl
53
54 2
55 3
56 4
57 5
58 6
59 7
60 8
61 9
62 10
63 11
64 12
65 13
66 14
67 15
68 16
69 17
70 18
< >
page |< < (36) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="36" file="0088" n="88" rhead="THEORIÆ"/>
            ticus poſtremus, cujuſinodi eſt is, quem in figura 1 propoſui,
              <lb/>
            haberi omnino debet. </s>
            <s xml:space="preserve">Verum ea perquiſitione hic omiſſa, per-
              <lb/>
            gendum eſt in conſideratione legis virium, & </s>
            <s xml:space="preserve">curvæ eam ex-
              <lb/>
            primentis, quæ habentur auctis diſtantiis.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">78. </s>
            <s xml:space="preserve">In primis gravitas omnium corporum in Terram,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0088-01" xlink:href="note-0088-01a" xml:space="preserve">Vim in majo-
                <lb/>
              ribus diſtantiis
                <lb/>
              eſſe attractivam,
                <lb/>
              curva ſecante
                <lb/>
              axem in aliquo
                <lb/>
              limite.</note>
            quam quotidie experimur, ſatis evincit, repulſionem illam,
              <lb/>
            quam prominimis diſtantiis invenimus, non extendi ad diſtan-
              <lb/>
            tias quaſcunque, ſed in magnis jam diſtantiis haberi determina-
              <lb/>
            tionem ad acceſſum, quam vim attractivam nominavimus.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">Quin immo Keplerianæ leges in Aſtronomia tam feliciter a
              <lb/>
            Newtono adhibitæ ad legem gravitatis generalis deducendam,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">ad cometas etiam traductæ, ſatis oſtendunt, gravitatem vel
              <lb/>
            in infinitum, vel ſaltem per totum planetarium, & </s>
            <s xml:space="preserve">cometarium
              <lb/>
            ſyſtema extendi in ratione reciproca duplicata diſtantiarum. </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            Quamobrem virium curva arcum habet aliquem jacentem ad
              <lb/>
            partes axis oppoſitas, qui accedat, quantum ſenſu percipi poſ-
              <lb/>
            ſit, ad eam tertii gradus hyperbolam, cujus ordinatæ ſunt in
              <lb/>
            ratione reciproca duplicata diſtantiarum, qui nimirum eſt ille
              <lb/>
            arcus STV figuræ 1. </s>
            <s xml:space="preserve">Ac illud etiam hinc patet, eſſe aliquem
              <lb/>
            locum E, in quo curva ejuſmodi axem ſecet, qui ſit limes at-
              <lb/>
            tractionum, & </s>
            <s xml:space="preserve">repulſionum, in quo ab una ad alteram ex iis
              <lb/>
            viribus tranſitus fiat.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">79. </s>
            <s xml:space="preserve">Duos alios nobis indicat limites ejuſmodi, ſive alias duas
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0088-02" xlink:href="note-0088-02a" xml:space="preserve">Plures eſſe de-
                <lb/>
              bere, immo
                <lb/>
              plurimos tran-
                <lb/>
              ſitus, & limi-
                <lb/>
              tes.</note>
            interſectiones, ut G, & </s>
            <s xml:space="preserve">I, phænomenum vaporum, qui oriun-
              <lb/>
            tur ex aqua, & </s>
            <s xml:space="preserve">aeris, qui a fixis corporibus gignitur; </s>
            <s xml:space="preserve">cum in
              <lb/>
            iis ante nulla particularum repulſio fuerit, quin immo fuerit
              <lb/>
            attractio, ob cohærentiam, qua, una parte retracta, altera i-
              <lb/>
            pſam conſequebatur, & </s>
            <s xml:space="preserve">in illa tanta expanſione, & </s>
            <s xml:space="preserve">elaſticitatis
              <lb/>
            vi ſatis ſe manifeſto prodat repulſio, ut idcirco a repulſione in
              <lb/>
            minimis diſtantiis ad attractionem alicubi ſit itum, tum inde
              <lb/>
            iterum ad repulſionem, & </s>
            <s xml:space="preserve">iterum inde ad generalis gravitatis
              <lb/>
            attractiones. </s>
            <s xml:space="preserve">Efferveſcentiæ, & </s>
            <s xml:space="preserve">fermentationes adeo diverſæ,
              <lb/>
            in quibus cum adeo diverſis velocitatibus eunt, ac redeunt, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            jam ad ſe invicem accedunt, jam recedunt a ſe invicem parti-
              <lb/>
            culæ, indicant utique ejuſmodi limites, atque tranſitus multo
              <lb/>
            plures; </s>
            <s xml:space="preserve">ſed illos prorſus evincunt ſubſtantiæ molles, ut cera,
              <lb/>
            in quibus compreſſiones plurimæ acquiruntur cum diſtantiis
              <lb/>
            admodum diverſis, in quibus tamen omnibus limites haberi
              <lb/>
            debent; </s>
            <s xml:space="preserve">nam, anteriore parte ad ſe attracta, poſteriores eam
              <lb/>
            ſequuntur, eadem propulſa, illæ recedunt, diſtantiis ad ſenſum
              <lb/>
            non mutatis, quod ob illas repulſiones in minimis diſtantiis,
              <lb/>
            quæ contiguitatem impediunt, fieri alio modo non poteſt, niſi
              <lb/>
            ſi limites ibidem habeantur in iis omnibus diſtantiis inter attra-
              <lb/>
            ctiones, & </s>
            <s xml:space="preserve">repulſiones, quæ nimirum requiruntur ad hoc, ut pars
              <lb/>
            altera alteram conſequatur retractam, vel præcedat propulſam.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">80. </s>
            <s xml:space="preserve">Habentur igitur plurimi limites, & </s>
            <s xml:space="preserve">plurimi flexus cur-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0088-03" xlink:href="note-0088-03a" xml:space="preserve">Hinc tota cur-
                <lb/>
              væ forma cum
                <lb/>
              binis aſympto-</note>
            væ hinc, & </s>
            <s xml:space="preserve">inde ab axe præter duos arcus, quorum prior
              <lb/>
            ED in infinitum protenditur, & </s>
            <s xml:space="preserve">aſymptoticus eſt, alter STV.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>