Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 540
541 - 570
571 - 600
601 - 630
631 - 660
661 - 690
691 - 720
721 - 750
751 - 780
781 - 810
811 - 840
841 - 870
871 - 900
901 - 930
931 - 960
961 - 990
991 - 1020
1021 - 1050
1051 - 1055
>
Scan
Original
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 540
541 - 570
571 - 600
601 - 630
631 - 660
661 - 690
691 - 720
721 - 750
751 - 780
781 - 810
811 - 840
841 - 870
871 - 900
901 - 930
931 - 960
961 - 990
991 - 1020
1021 - 1050
1051 - 1055
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
68
"/>
accipiemus, quòd hæc ſcientia fiat ex his cauſsis, ex aliis alia, vt quamuis phyſica demonſtret per
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg618
"/>
<
lb
/>
omnia genera cauſſarum, non tamen per illa omnia vnum quodque demonſtrare cogatur. </
s
>
<
s
>Nunc
<
lb
/>
ad illa veniamus quorum cauſſa hæc præfati ſumus, ac doceamus quibus cauſsis, & quatenus
<
lb
/>
phyſicus vtatur. </
s
>
<
s
>Profectò ſi phyſicus ſpectat ſubſtantias quà mobiles ſunt, mathematicus autem
<
lb
/>
res immobiles,
<
expan
abbr
="
conſimiliq́
">conſimilique</
expan
>
. </
s
>
<
s
>modo primus philoſophus: phyſicus ſanè cauſſas illas accipere debe
<
lb
/>
bit à quibus pendet motus, eas negligent primus philoſophus & mathematicus,
<
expan
abbr
="
illasq́
">illasque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>ſolas reci
<
lb
/>
pient, quæ ſine motu ſuos præſtabunt affectus. </
s
>
<
s
>hoc quidem prima fronte ſic decernendum vide
<
lb
/>
bitur: attamen non ſine diligenti inquiſitione approbandum; ſiquidem oporteat de cauſſarum
<
lb
/>
ſpeculatione diſtinguere. </
s
>
<
s
>Nanque pluribus modis cauſſæ
<
expan
abbr
="
principiaq́
">principiaque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>tractari poſſunt, vel vt res
<
lb
/>
quædam & entia abſoluta veluti Deus, quà Deus eſt; vel etiam vt cauſſæ,
<
expan
abbr
="
eademq́ue
">eademque</
expan
>
tractantur,
<
lb
/>
quòd illarum natura & eſſentia cum diligentia veſtigetur, ſiue quod ad cognitionem
<
expan
abbr
="
incomplexã
">incomplexam</
expan
>
<
lb
/>
pertinet, ſiue quod ad complexam, aut in demonſtrationibus ſolùm aſſumuntur. </
s
>
<
s
>Rurſus ſpecu
<
lb
/>
latio principiorum aut eſt habitus, aut methodi. </
s
>
<
s
>Permagni verò intereſt ſit'ne ſpeculatio metho
<
lb
/>
di an habitus. </
s
>
<
s
>Nam methodi eſſe dicitur, quia doceri poſsit; habitus autem, quia cognitio
<
expan
abbr
="
quidẽ
">quidem</
expan
>
<
lb
/>
pendeat ex alicuius ſcientiæ fundamentis, attamen explicari aut non neceſſe ſit, aut nequeat. </
s
>
<
s
>Et
<
lb
/>
planè principiorum cognitio, quà ſunt entia & incomplexa & ab ea conſideratione abſtrahuntur
<
lb
/>
quæ principij, hoc eſt, relatiui cuiuſdam rationem præ ſe fert nullius eſſe methodi iure optimo iu
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg619
"/>
<
lb
/>
dicabitur, quemadmodum de mente actu cenſetur ab Auerroë. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
quandò explicatio methodica
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg620
"/>
<
lb
/>
procedendo à nobis notis ea ſolum indicat, eſſentiam per ſe menti conſiderandam relinquit, hæc
<
lb
/>
autem habitu ſapientiæ pollens illa contemplatur. </
s
>
<
s
>Itaque cùm methodum in præſentia conſecte
<
lb
/>
mur, de illis diſſeramus, quà methodo ſubiiciuntur. </
s
>
<
s
>Ea primum quà principia, ideſt, cum relatio
<
lb
/>
ne & habitudine concipiuntur: deinde vt complexa tractantur, hoc eſt, vt doceatur, hæc eſſe prin
<
lb
/>
cipia, neque id quiſquam negare audebit, opinor, qui primum phyſicum ſedulò obſeruabit, vbi
<
lb
/>
contraria prima & ſubiectum eſſe principia concluditur. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
eſſe, inquàm, hæc principia quę ſunt
<
lb
/>
forma, priuatio, & ſubiectum; ſed formam, priuationem & materiam eſſe principia. </
s
>
<
s
>verùm quòd
<
lb
/>
ſint, præterquàm quòd demonſtrationi non eſt obnoxium, ſicuti docuimus antè, methodi mune
<
lb
/>
ra tranſilit,
<
expan
abbr
="
mentiq́
">mentique</
expan
>
. </
s
>
<
s
>ſoli committitur. </
s
>
<
s
>Illud video non ſatis ab Ariſtotelis interpretibus animad
<
lb
/>
uerſum, ne dixerim, confuſum; quod eſt, cauſſam tractare & illam vſurpare in
<
expan
abbr
="
demõſtrationibus
">demonſtrationibus</
expan
>
.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Etenim vt facile me oſtenſurum confido phyſicum omni cauſſarum genere demonſtrando vti,
<
lb
/>
sic omne cauſſarum genus cum diligentia ab ipſo tractari confurabo. </
s
>
<
s
>Quòd enim per omne cauſ
<
lb
/>
ſæ genus demonſtret, præter Ariſtotelis teſtimonia,
<
emph
type
="
sup
"/>
b
<
emph.end
type
="
sup
"/>
ratio confirmat quæ eſt huiuſmodi. </
s
>
<
s
>Ad na
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg621
"/>
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg622
"/>
<
lb
/>
turalem philoſophiam pertinet illas cauſſas in demonſtrationibus aſſumere ex quibus pendent
<
lb
/>
ſubſtantiæ naturales, quà naturales ſunt. </
s
>
<
s
>Sed ſubſtantiæ naturales, quatenus huiuſmodi, pendent
<
lb
/>
ex omni genere cauſſarum. </
s
>
<
s
>Et omne igitur cauſſarum genus, ad naturalem philoſophiam perti
<
lb
/>
nebit. </
s
>
<
s
>Iam enim conſtitit ſcientiam,
<
expan
abbr
="
quanquã
">quanquam</
expan
>
in proprio quodam genere verſari, & omneis cauſ
<
lb
/>
ſas in demonſtratione eſſe vſurpandas ex quibus res ipſa conſtat, quatenus in ea ſcientia tractari
<
lb
/>
poteſt. </
s
>
<
s
>At verò in rebus naturalibus quà ſunt naturales, eſt forma, vt quod quid erat eſſe homi
<
lb
/>
nis; materia menſtrua, mouens pater, finis cuius gratia vel qui cum forma conuenit, vel eius ope
<
lb
/>
ratio perfecta. </
s
>
<
s
>Et profectò cum rerum naturalium ingenio congruit omnis cauſſarum generis
<
lb
/>
aſſumptio. </
s
>
<
s
>quippe quòd ſint ſuoptè nixu mobiles. </
s
>
<
s
>Atqui in motu ſubiectum requiritur quod eſt
<
lb
/>
materia; deſideratur efficiens, vnde principium motus exiſtat. </
s
>
<
s
>exoptatur finis quo efficientis ope
<
lb
/>
ra terminantur, flagitatur forma per quam ſit id quod natura per motum conſequi voluit; neque
<
lb
/>
enim mouet, in immenſum, ſed aliquid permanens mouendo cupit adipiſci,
<
expan
abbr
="
eoq́
">eoque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
cõparato
">comparato</
expan
>
quie
<
lb
/>
ſcere, id autem eſt forma. </
s
>
<
s
>Cęterùm hoc facilè dabitur: illud non approbabitur à pleriſque philo
<
lb
/>
ſophum naturalem demonſtrando accipere primam formam & primum finem, & ad id confir
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg623
"/>
<
lb
/>
mandum multa loca & rationes adducentur. </
s
>
<
s
>Quoniam ea quæ conſiderat phyſicus, reſpiciunt
<
lb
/>
motum. </
s
>
<
s
>At primus finis & prima forma ſine motu conſiſtunt & concipiuntur. </
s
>
<
s
>Igitur à phyſico
<
lb
/>
non aſſumuntur. </
s
>
<
s
>Prætereà cùm res naturales ſine motu, ſeu materia non definiantur, illæ cauſſæ
<
lb
/>
ſunt à phyſico aſſumendæ quæ cum motu operantur. </
s
>
<
s
>Cùm ergo primus finis & prima forma ſe
<
lb
/>
parentur à motu; dicemus item haſce cauſſas cum ſcientia naturali non congruere. </
s
>
<
s
>Tum etiam
<
lb
/>
ipſemet Ariſtoteles affirmat phyſicum ſpectare quæcunque mouendo mouentur,
<
emph
type
="
sup
"/>
c
<
emph.end
type
="
sup
"/>
quæcunque
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg624
"/>
<
lb
/>
verò manent immobilia non eſſe phyſicæ conſiderationis,
<
expan
abbr
="
idemq́
">idemque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>aſſerit. </
s
>
<
s
>De principio
<
expan
abbr
="
ſecundũ
">ſecundum</
expan
>
<
lb
/>
formam
<
emph
type
="
sup
"/>
d
<
emph.end
type
="
sup
"/>
vtrum vnum, an plura exquiſitè decernere alterius eſſe officij, non naturalis. </
s
>
<
s
>Et multo
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg625
"/>
<
lb
/>
clarius adhuc 1.
<
emph
type
="
sup
"/>
e
<
emph.end
type
="
sup
"/>
de ortu. </
s
>
<
s
>aſſeuerat, de immobili principio diſtinguere prioris eſſe philoſophi.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>
<
arrow.to.target
n
="
marg626
"/>
<
lb
/>
Quamobrem naturalis à cęteris philoſophijs ſeparatur, quòd motum & materiam perpetuò ſu
<
lb
/>
mit. </
s
>
<
s
>Sed prima forma
<
expan
abbr
="
primusq́
">primusque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>finis motum non reſpiciunt. </
s
>
<
s
>Non ergo vſurpantur à phyſico.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Sed enim, ſi philoſophus naturalis aſſumere debet omneis cauſſas corporis naturalis, quatenus
<
lb
/>
eſt huiuſmodi, in eius verò cauſsis prima forma
<
expan
abbr
="
primusq́
">primusque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>finis numerantur. (eſt enim primus fi
<
lb
/>
nis primum quid eſt)
<
emph
type
="
sup
"/>
f
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Ergo & prima forma
<
expan
abbr
="
primusq́
">primusque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>finis aſſumentur à philoſopho naturali.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>
<
arrow.to.target
n
="
marg627
"/>
</
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>